Czynniki wpływające na wzrost i rozwój roślin można podzielić na endogenne i egzogenne. Czynniki endogenne, to te wytwarzane przez samą roślinę, czyli hormony roślinne, zwane fitohormonami. Informacja dotycząca budowy i działania fitohormonów zawarta jest w genach rośliny i na podstawie tej informacji czynniki wzrostowe są produkowane w organizmie roślinnym. Fitohormony produkowane są w bardzo małych ilościach. Do zadziałania wystarczy niewielka ich ilość. Hormony roślinne są wytwarzane w różnych częściach rośliny i transportowane do miejsca działania (miejsca, w którym wywołują zamierzony efekt). Najważniejszymi fitohormonami są: auksyny, cytokininy, gibereliny oraz etylen, jednak jego działanie może być zróżnicowane.

Auksyny odpowiadają za wzrost roślin na długość, za rozwój korzeni bocznych, rozwój tkanki przyrannej (tzw. kallusa), podziały komórkowe w obrębie miazgi (skutkuje to przyrostem na grubość). Auksyny odpowiadają za zjawisko dominacji wierzchołkowej. Polega ono na tym, że w pędzie głównym produkowane są dość duże ilości auksyn, które następnie transportowane są w dół rośliny do innych pędów. Efekt jest taki, że wzrost pędów bocznych jest ograniczony, a pęd wierzchołkowy rozwija się najszybciej i najintensywniej. Jeśli pęd główny zostanie odcięty, wtedy następuje wyraźny rozwój pędów bocznych, jednak z czasem któryś z nich przejmie funkcję pędu głównego i znowu dojdzie do wystąpienia zjawiska dominacji wierzchołkowej. Produkcja auksyn u roślin wykazuje pewną sezonowość. Występujące u drzew pierścienie przyrostów rocznych są skutkiem działania auksyn. Auksyny produkowane są w szczytowych partiach pędów i w zawiązkach owoców. Pełnią funkcje stymulatorów. Przykładem auksyny jest kwas 3-indolilooctowy.

Gibereliny odpowiadają za pobudzanie wzrostu łodyg, ogonków liściowych i całych liści. Stymulują rozwój pąków bocznych. Rozwijające się na bulwach ziemniaczanych pączki, to skutek działania giberelin. Gibereliny są produkowane w wierzchołkach wzrostu pędów i korzeni, w owocach i nasionach.

Cytokininy wzmagają podziały komórkowe, rozrost komórek i hamują procesy starzenia się roślin. Produkowane są głównie w korzeniach.

Etylen jest fitohormonem przyspieszającym dojrzewanie owoców oraz opadanie liści.

Czynniki egzogenne wpływające na rozwój i wzrost roślin, to takie, których roślina sama nie wytwarza ani nie ma na nie wpływu. Nie chodzi tu tylko o związki mineralne i wodę, które wpływają na roślinę ograniczająco lub stymulująco, ale też naświetlenie, temperaturę, długość dnia. Wszystkie czynniki muszą ze sobą współgrać, aby roślina rozwijała się prawidłowo. Jeśli zabraknie choćby jednego czynnika lub wystąpią jego niedobory, to pojawią się zakłócenia w obrębie całego organizmu roślinnego.

Jednym z najważniejszych czynników egzogennych rozwoju i wzrostu roślin jest temperatura otoczenia. Optimum temperaturowym danej rośliny nazywamy zakres temperatur, w którym roślina "czuje się" najlepiej (chodzi oczywiście o jak najlepszy wzrost i rozwój). W naszej strefie klimatycznej takie optimum termiczne dla roślin zawiera się w przedziale 20-30 stopni C. Temperatura wpływa na przebieg reakcji fizjologicznych, zachodzących w roślinie. Są takie rośliny, które do zakwitnięcia czy wykiełkowania wymagają okresu silnego wychłodzenia (zjawisko takie nazywane jest wernalizacją lub jaryzacją). Kolejnym kluczowym w życiu roślin czynnikiem egzogennym jest światło. Rośliny nie mogą się bez niego obejść. Przy użyciu energii świetlnej wytwarzają materię organiczną, składniki pokarmowe (fotosynteza). Światło oddziałujące na niektóre rośliny przez pewien okres czasu w ciągu doby wpływa na zakwitanie. Ostatnimi czynnikami egzogennymi (z tych najważniejszych), które być może powinny zostać wymienione jako pierwsze, to woda i rozpuszczone w niej sole mineralne. Bez wody nie ma życia na Ziemi. Rośliny potrzebują wody nie tylko do wytwarzania wielu kluczowych substancji (woda środowiskiem i substratem reakcji), ale także do transportu tych substancji w obrębie organizmu. Woda pomaga roślinom pozbywać się szkodliwego nadmiaru ciepła (transpiracja, parowanie).

W ontogenezie roślin nasiennych wyróżnić można etap powstawania zygoty, wykształcenia nasienia, kiełkowanie nasienia i powstawanie nowej rośliny (siewki), powstawanie organów wegetatywnych i rozmnażanie. Najważniejszym celem życiowym każdej rośliny jest rozmnażanie, a więc wykształcenie nasienia zdolnego do rozwoju i wydania na świat nowej rośliny. Warunkiem powstania nasienia jest zapłodnienie komórki jajowej znajdującej się woreczku zalążkowym. Jądra plemnikowe (okrytonasienne) lub komórki plemnikowe (nagonasienne) łączą się z komórką jajową i powstaje zygota. Zygota dzieli się wielokrotnie dając w końcu nasienie. Nasienie nie kiełkuje od razu, lecz przechodzi pewien okres spoczynku (różny u różnych gatunków roślin). Jest to spoczynek bezwzględny, czyli wynikający z uwarunkowań genetycznych roślin (nasiono ma zbyt grubą otoczkę, aby mogło wchłaniać wodę i kiełkować). Może też występować spoczynek względny, który wynika z nieodpowiednich warunków do kiełkowania (pomimo, że nasiono jest już gotowe do wykiełkowania). Czasem do wykiełkowania potrzebne jest silne wychłodzenie nasienia w okresie zimowym i bez tego nie nastąpi kiełkowanie. Jeśli już spełnione zostaną wszystkie warunki, to nasionko kiełkuje i pojawia się nowa roślina, która dąży do wytworzenia nasion.