Grzyby

Budowa morfologiczna grzybów.

Grzyby są orgazmami heterotroficznymi o zróżnicowanej budowie. Ciało grzybów tworzy grzybnia, która zbudowana jest ze strzępek, czyli nitkowatych jednokomórkowych lub wielokomórkowych tworów. Strzępki mogą posiadać rozgałęzienia tworząc tym samym zwartą sieć - grzybnię. Istnieją także pewne gatunki grzybów jednokomórkowych , widocznych tylko pod mikroskopem. Grzyby te nie tworzą strzępek lecz kolonie zbudowane z kulistych komórek. Rozmnażanie u tego typu grzybów zachodzi przez pączkowanie.

Grzybnie zbudowane ze strzępek charakteryzują się dużym zróżnicowaniem budowy i wielkości. Znane są gatunki niewielkich rozmiarów ( kilku milimetrów ) jak również grzybowe " giganty" osiągające wielkość kilku metrów. Największe różnice morfologiczne pomiędzy różnymi gatunkami grzybów obserwuje się w budowie owocników. Struktura niektórych owocników przypomina tkankę . Jednak grzyby nie są tkankowcami, a strukturą tą jest plektnenchyma- sieć zbitych strzępek.

Komórki budujące ciało grzybów mogą być jednojądrowe lub posiadać więcej jąder. W niektórych strzępkach obecne są tzw. jądra sprzężone ( pary jąder ).

Ściana komórkowa grzybów wysycona jest z reguły chityną , substancją z której zbudowane są także pancerze owadów. U grzybów o prostszej budowie w ścianie ( zamiast chityny ) obecna jest celuloza.

Grzyby są organizmami nieruchliwymi, jedynie pewne gatunki wytwarzają ruchliwe zarodniki - pływki. W komórkach grzybów nie zachodzą procesy fotosyntezy, brak w nich barwników fotosyntetycznych. W niektórych występują pewne barwniki lecz nie uczestniczących w procesach asymilacji CO₂.

Grzyby są organizmami heterotroficznymi, prowadzącymi pasożytniczy lub saprofityczny tryb życia. Pasożyty pobierają materię organiczną z żywych organizmów, natomiast saprofity korzystają z obumarłych szczątków organicznych.

Trawienie u grzybów ma charakter zewnętrzny, tzn. komórki grzyba wydzielają na zewnątrz enzymy trawienne rozkładające pokarm na proste związki organiczne. Ten typ trawienia związany jest z niemożnością pochłaniania przez komórki grzyba dużych cząstek pokarmowych ze względu na sztywną, wysyconą chityną ścianę komórkową.

Grzyby tworzą z niektórymi gatunkami roślin bardzo specyficzną symbiozę, czyli mikoryzę. Mikoryza może być zewnętrzna ( ektomikoryza ), gdy strzępki grzybni otaczają tylko korzeń rośliny lub wewnętrzna ( endomikoryza ), gdzie komórki grzyba wnikają w komórki korzenia rośliny symbiotycznej. Z symbiozy tej korzystają zarówno grzyby jak i rośliny. Grzyby dostarczają roślinom wodę, związki mineralne i witaminy, roślina w zamian dostarcza grzybom odżywczych związków organicznych.

Sposoby rozmnażania się grzybów.

Grzyby rozmnażają się w sposób płciowy i bezpłciowy.

Rozmnażanie bezpłciowe odbywa się przez pączkowanie, podział komórki, fragmentację plechy i wytwarzanie zarodników. Istnieje kilka rodzajów zarodników grzybów, które mogą być wytwarzane przez strzępki haploidalne na drodze mitozy, lub z diploidalnej zygoty w wyniku podziałów mejotycznych. Rodzaje zarodników :

• Sporangialne- powstają w wyniku podziałów mitotycznych w zarodniach o kulistym kształcie, zwanych sporangiami. Zarodniki te uwalniane są z zarodni w wyniku jej pęknięcia;
• Konidialne - powstają również na drodze mitozy w haploidalnych strzępkach, z których uwalniane są przez jej oderwanie od grzybni;
• Workowate - powstają w workowatych zarodniach ( 8 sztuk ) w wyniku podziałów mejotycznych;
• Podstawkowe- wytwarzane na drodze podziałów mejotycznych w zarodni zwanej podstawką w liczbie 4.

Grzyby wraz z glonami tworzą ciała porostów.

Porosty rozmnażają się głównie wegetatywnie poprzez fragmentację plechy. Wytwarzają one specjalne delikatne i kruche fragmenty plechy, które służą jako rozmnóżki. Czasem wytwarzają " speudozarodniki"- urwistki, zbudowane z komórki glona otoczonej strzępkami grzyba , które roznoszone są przez wiatr.

Rozmnażanie płciowe grzybów związane jest z wytwarzaniem komórek rozrodczych w specjalnych gametangiach : lęgniach ( wytwarzające komórki jajowe) i plemniach ( wytwarzające plemniki ). W wyniku ich połączenia powstaje diploidalna zygota, z której po podziałach mejotycznych wyrastają strzępki budujące ciało nowego grzyba. Rozmnażanie płciowe może zachodzić na trzy sposoby, czyli na drodze : gametogamii, gametangiogamii oraz somatogamii.

Gametogamia. Ten typ rozmnażanie polega na połączeniu się gamet ( haploidalnych ), w wyniku czego powstaje diploidalna zygota.

Gametangiogamia. W czasie tego rodzaju rozmnażania łączą się wielojądrowe gametangia męskie ( plemnie ) i żeńskie (lęgnie ).

Somatogamia. Rozmnażanie tego typu charakteryzuje się dużą redukcją organów rozrodczych. W procesie tym nie biorą udział wyspecjalizowane gametangia, lecz dochodzi do łączenia się dwóchróżnoimiennych strzępek ( określane jako + i - ).

Przebiec cyklu rozrodczego wybranych grup grzybów.

Sprzężniaki ( przedstawiciel :Pleśniak biały ).

Rozmnażanie u płciowe tych grzybów polega na łączeniu się skrzepek - i + , w wyniku czego powstaje zygota posiadająca wiele jąder , czyli zygospora. Po wykiełkowaniu w zygosporze dochodzi do podziałów mejotycznych i wyrastają z niej haploidalne strzępki. W strzępkach tych wytwarzane są zarodnie, które produkują haploidalne zarodniki. Zarodniki te kiełkują tworząc grzybnię, która rozmnaża się płciowo lub bezpłciowo.

Cykl rozwojowy u workowców.

Grzybnie workowców posiadają zróżnicowane gametangia : lęgnie i plemnie, w których wytwarzają komórki rozrodcze. Komórki z plemni zostają przelane do lęgni, gdzie dochodzi do plazmogamii, czyli połączenia się cytoplazmy komórek płciowych. Połączone komórki posiadają pary jąder sprzężonych . Z komórek tych wyrastają strzępki z jądrami sprzężonymi. Do fuzji jąder dochodzi tylko w strzępkach szczytowych, które przekształcają się w workowate zarodnie. W zarodniach tych diploidalne komórki dzielą się mejotycznie dając haploidalne zarodniki.

Cykl rozwojowy u podstawczaków.

Grzybnia podstawczaków zbudowana jest z haploidalnych strzępek. W czasie rozmnażania płciowego strzępki różnoimienne ( + i - ) łączą się ze sobą . W wyniku tego powstają strzępki ze sprzężonymi jądrami. Ze strzępach tych powstaje owocnik w kształcie kapelusza, na którym od spodniej stronie tworzą się blaszki lub rurki z blaszkowatymi zarodniami. W zarodniach dochodzi do połączenia się jąder w wyniku czego powstaje diploidalna zygota. Po podziałach mejotycznych zygoty w każdej zarodni powstają cztery haploidalne zarodniki.