Ogniem i mieczem - czas i miejsce akcji
Czas akcji „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza obejmuje przede wszystkim lata 1647-1649, choć epilog prezentuje perspektywę kończącą się na 1651 roku. Dotyczy czasów, kiedy rozgrywała się wojna polsko-ukraińska.
Streszczenie akcji „Ogniem i mieczem” w czasie:
- Skrzetuski ratuje Bohdana Zenobiego Chmielnickiego w grudniu 1647 roku.
- Główna akcja powieści obejmuje rok 1648 i 1649 rok (do sierpnia).
- Rzędzian z pierwszym listem do Heleny zostaje wysłany w marcu 1647 roku, pod koniec tego samego miesiąca Skrzetuski rusza na Sicz.
- Potem dochodzi do ataku Bohuna, ucieczki Heleny, kolejnych bitew między polskimi a kozackimi wojskami (wspieranymi przez chana tureckiego).
- Kluczowe wydarzenia, czyli koronacja Jana Kazimierza na króla Polski, obrona Zbaraża i rozejm między stroną polską i ukraińską (tzw. ugoda zborowska, do której doprowadził chan Islam Girej III) rozgrywają się w 1649 roku.
- W epilogu narrator sięga jednak aż do 1651 roku, ponieważ wspomina polskie zwycięstwo pod Beresteczkiem.
Akcja powieści obejmuje bardzo rozległe tereny. Koncentruje się jednak przede wszystkim na wschodnich ziemiach Rzeczpospolitej, przede wszystkim: Ukrainie, Zaporożu, Zadnieprzu i Dzikich Polach. W trakcie akcji bohaterowie odwiedzają takie miejscowości jak Kudak, Czehryn, Perejasław, Sicz, Czernihów, Czerkasów.
Narrator rekonstruuje także bitwy pod Żółtymi Wodami, Korsuniem, Machnówką, Piławcami. Dużo miejsca poświęca się obronie Zbaraża, przeglądając się jak ostatecznie rozwiązał się ten konflikt zbrojny. Wspomina się jednak także o Lwowie, Warszawie i innych polskich miejscowościach.
