Proces - charakterystyka bohaterów

Głównym bohaterem „Procesu” Franza Kafki jest Józef K.: 

• trzydziestoletni mężczyzna, 
• wysoki urzędnik bankowy, 
• człowiek o dobrej reputacji, prawdopodobnie bardzo pracowity i zdolny,  
• ambitny i inteligentny, 
• bez żony i dzieci, natomiast ma kochankę, regularnie ją odwiedza, podoba się także innym kobietom. 

O głównym bohaterze „Procesu” Franz Kafka na łamach tej powieści nie powiedział wiele więcej. Nie wiemy choćby, jakie ma nazwisko. Jego anonimowość jest bardzo znacząca w kontekście fabuły utworu. To anonimowość człowieka wprowadzonego w machiny biurokracji, ale też anonimowość, która czyni z Józefa K. bohatera uniwersalnego, tzw. everymana, z którym utożsamiać się może każdy. Brak cech wyróżniających, definiujących tę postać jest w tym kontekście bardzo znacząca. Więcej zdecydowanie wiemy o jego życiu psychicznym, obserwujemy jego proces dojrzewania i przechodzenia od pełnego zaskoczenia oskarżeniem, przez próbę rozpoznania reguł rządzących światem wokół niego, walki o własną godność i podmiotowość, po pogodzenie się z losem i uświadomienie sobie, że jest skazany na klęskę.  

Drugoplanowi bohaterowie „Procesu” Franza Kafki to: 

• Franciszek i Willem – urzędnicy, którzy pojawiają się, aby dokonać aresztowania K.; nie potrafią mu jednak udzielić odpowiedzi na pytanie, za co został aresztowany, ani przedstawić aktu aresztowania; są niższymi urzędnikami, którzy nie mają dostępu do tych informacji; później okazuje się, że są to urzędnicy banku, w którym pracuje K.; za chęć przejścia jego ubrań wymierzona zostaje im kara chłosty, którą K. odbiera jako niewłaściwie skierowaną; w końcu Franciszek i Willem są jedynie wykonawcami wyroków zapadających wyżej. 
• Panna Burstner – stenotypistka; podobnie jak K. jest lokatorką pensjonatu pani Grubach; w czasie aresztowania K. urzędnicy przejmują jej mieszkanie; K. prosi ją o pomoc w procesie, kobieta początkowo się zgadza, natomiast później ewidentnie unika Józefa, co wzbudza jego podejrzenie; jest także ostatnią znajomą osobą, którą K. widzi, idąc do kamieniołomów. 
• Pani Grubach – właścicielka pensjonatu, w którym mieszka Józef K; całą historię aresztowania uznaje za pomyłkę, zachowuje jakby nic się nie stało, martwi się właściwie jedynie o reputację pensjonatu, ale związaną np. z późnymi powrotami panny Burstner. 
• Karol – wuj Józefa, który o procesie dowiaduje się od córki Erny i podejmuje decyzję, że pomoże K.; jest drobnym obywatelem ziemskim z prowincji, zaprowadza K. do swojego przyjaciela adwokata Hulda, w którego ogromne kompetencje wierzy. 
• Leni – młoda pielęgniarka opiekująca się chorym adwokatem Huldem; gospodyni w jego mieszkaniu; zainteresowana sprawą Józefa, gotowa mu pomóc, proponuje K. kontakty seksualne. 
• Huld – adwokat, obrońca ubogich, przyjaciel wuja Karola, wuja K., wykonuje szereg pozornych czynności, ale jego działania nie przynoszą żadnego rezultatu, klientów nie szanuje, zależy mu jedynie na pieniądzach. 
• Block – kupiec, od pięciu lat klient Hulda; maksymalnie skoncentrowany na procesie, który nie posuwa się w żadną stronę, poniżany przez adwokata, ale znoszący to bez grymasu z nadzieją, że Huld doprowadzi do jego uniewinnienia. 
• Titorelli – etatowy malarz sądowy; zajęcie przejął po ojcu; K. udaje się do niego, by dowiedzieć się nieco więcej o sądzie; Titorelli odsłania przed nim kulisy postępowań; mieszka w nędznym domu w biednej dzielnicy. 
• Kapelan więzienny – K. spotyka go w  katedrze, ksiądz opowiada mu przypowieść o odźwiernym i chłopie stającym przed bramą prawa.