Pochwała głupoty - geneza i gatunek utworu
Geneza
Do powstania pierwszego wydania Pochwały Głupoty w 1509 roku doszło, kiedy Erazm z Rotterdamu przebywał w Anglii u swojego przyjaciela Tomasza Morusa. Tytuł dzieła jest grą słów – łacińskie Moria nawiązuje do nazwiska Morus, któremu utwór został dedykowany. Erazm napisał je dla rozrywki, ale szybko stało się jednym z jego najważniejszych tekstów, stanowiąc ostrą satyrę na społeczeństwo, politykę i Kościół.
Dzieło powstało w epoce renesansu, w kręgu humanistycznym, i wpisuje się w nurt krytyczny wobec nadużyć instytucji kościelnych oraz mechanizmów władzy. Mimo że autor Pochwały Głupoty sympatyzował z ideami reformy Kościoła, dystansował się od ruchu reformacyjnego Marcina Lutra.
Gatunek literacki
„Pochwała głupoty” to bardzo ważne dzieło renesansu, rozprawa filozoficzna autorstwa Erazma z Rotterdamu. Jest ona mową pochwalną (enkomionem) – gatunkiem retorycznym, w którym autor w sposób ironiczny wychwala negatywną cechę lub postać. Dzieło ma charakter satyryczny, pełne jest ironii, paradoksów (np. głupota ma sens) i hiperboli, co sprawia, że trudno jednoznacznie określić intencję autora. Można je również uznać za esej filozoficzno-moralistyczny, gdyż Erazm wykorzystuje humor, by skłonić czytelnika do refleksji nad ludzką naturą i kondycją społeczną. Po podobne formy chętnie sięgali także innymi filozofowie epoki renesansu. "Pochwała głupoty" jest niewątpliwie najwybitniejszym dziełem Erazma.
