Zasady głosowania w wyborach parlamentarnych. Co trzeba wiedzieć?

Co trzeba zabrać ze sobą do lokalu wyborczego? Jak oddać ważny głos? W jaki sposób będą liczone głosy do Sejmu, a w jaki do Senatu? Sprawdź, żeby być przygotowanym na wybory 15 października.

Spis treści:

System wyborczy do Sejmu i Senatu
Zasady głosowania w wyborach parlamentarnych

System wyborczy do Sejmu i Senatu

Wybory do obu izb parlamentu odbędą się tego samego dnia – 15 października 2023 roku. Lokale wyborcze będą otwarte od 7:00 do 21:00. Głosowania do Sejmu i do Senatu różnią się, choć wyborca oddaje głosy tego samego dnia, na kartach, które otrzyma w jednym z lokali wyborczych.

Nie można równocześnie kandydować do Sejmu i do Senatu. W Konstytucji RP zaznaczono, że osoba wybrana do parlamentu „nie może być skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego”.

W ustawie zasadniczej pojawia się zapis, że „wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym”. Bierne prawo wyborcze mają w tym przypadku osoby, które ukończyły 21 lat.

Do Sejmu jest wybieranych 460 posłów w 41. okręgach wyborczych, w każdym od 7 do 20 osób. Po zakończeniu głosowania są zliczane głosy zdobyte przez komitety wyborcze. Jednak w podziale mandatów poselskich uczestniczą tylko te komitety, które w skali kraju otrzymały co najmniej 5 procent głosów, a w przypadku koalicji wyborczych minimum 8 procent głosów.

Podczas przeliczania głosów na mandaty stosowana jest metoda D’Hondta. Zasady jej działania najprościej wyjaśniono w komunikacie przygotowanym przez Państwową Komisję Wyborczą:

– Załóżmy, że w okręgu wybieranych jest 10 posłów spośród kandydatów zgłoszonych przez komitety wyborcze A, B, C i D. Liczbę głosów otrzymanych przez komitet wyborczy A, na przykład 100 tysięcy dzielimy przez kolejne liczby naturalne – najpierw przez 1, potem przez 2, następnie 3, 4, 5 i kolejne liczby, a potem zapisujemy wyniki. Tak samo dzielimy głosy oddane na komitety wyborcze B, C i D. Wyniki tego dzielenia porządkujemy w kolejności od największego do najmniejszego. Jeżeli w okręgu wybieramy 10 posłów, to 10 najwyższych wyników daje mandaty posła. [...] Mandaty otrzymują kandydaci z największą liczbą głosów.

Senat RP składa się ze 100 senatorów. Wybory do tej izby parlamentu są: powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom polskim, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończą 30 lat.

W przypadku wyborów do Senatu Polska jest podzielona na 100 okręgów wyborczych, a z każdego z nich wybierany jest wyłącznie jeden senator. Dopiero po zakończeniu głosowania obwodowa komisja wyborcza liczy głosy uzyskane przez poszczególnych kandydatów i sporządza protokół. Trafia on do okręgowej komisji wyborczej, a jej zadaniem jest zsumowanie głosów oddanych na poszczególnych kandydatów. Mandat senatorski otrzymuje ten kandydat, który uzyskał najwięcej głosów w swoim okręgu. Jeżeli zdarzy się sytuacja, że w jakimś okręgu będzie zarejestrowany jeden kandydat, to będzie mógł zostać senatorem, o ile otrzyma więcej głosów na tak niż na nie.

Przeczytaj również: Cisza wyborcza – na czym polega i kiedy obowiązuje?

Zasady głosowania w wyborach parlamentarnych

Aby zagłosować w tegorocznych wyborach parlamentarnych, do lokalu wyborczego należy zabrać dokument ze zdjęciem np. dowód osobisty, paszport. Obwodowa komisja wyborcza sprawdzi, czy osoba jest uprawniona do głosowania w tym obwodzie lub dopisze ją do listy wyborców po przekazaniu zaświadczenia o prawie do głosowania. Na tej podstawie są wydawane katy do głosowania. Ich odbiór jest potwierdzany własnoręcznym podpisem w spisie wyborców. Na kartach wyborczych będą widoczne pieczęcie obwodowej komisji wyborczej. Powinny one mieć też wydrukowany odcisk Okręgowej Komisji Wyborczej oraz zawierać informacje przypominające o tym, w jaki sposób oddać głos.

Na karcie głosowania do Sejmu znajdują się listy z nazwiskami kandydatów na posłów. Mają one podane w tytule numer oraz nazwę lub skrót nazwy komitetu wyborczego. Aby zagłosować, należy postawić znak „x” w kratce przy nazwisku jednego wybranego kandydata.

Karta głosowania w wyborach do Senatu wygląda trochę inaczej. Pod nazwiskiem kandydata na Senatora będzie umieszczona nazwa (lub skrót) komitetu wyborczego, z którego startuje. Obok może być też symbol graficzny komitetu. Znak „x” należy postawić wyłącznie przy nazwisku jednego wybranego kandydata.

Głos będzie nieważny, gdy wyborca wpisze w kratce obok nazwiska kandydata inny znak niż „x”. Za błędne uznawane jest postawienie odpowiedniego znaku, ale poza kratką. Nieważny głos odda też ta osoba, która nie zaznaczy żadnego kandydata.

Ostatnią czynnością przed opuszczeniem lokalu wyborczego powinno być wrzucenie karty do urny w taki sposób, aby zadrukowana część strony była niewidoczna. Wybory do Sejmu i Senatu są tajne.