Które ptaki zaczynają koncert najwcześniej? Odpowiedź daje ptasi zegar

Poranny śpiew ptaków to jeden z przyjemniejszych dźwięków, przy których można się obudzić. Jednak nie wszystkie gatunki śpiewają rano – niektóre na muzykowanie wybierają zupełnie inne pory dnia. Od czego to zależy i jak skonstruowany jest ptasi zegar?

Spis treści:

Jak skonstruowany jest ptasi zegar?
Zwyczaje ptaków śpiewających. Które gatunki śpiewają o danej porze?

Jak skonstruowany jest ptasi zegar?

Ptasi zegar to nic innego jak schemat śpiewu ptaków, pomagający ludziom rozpoznać odgłosy poszczególnych gatunków ze względu na porę dnia.

W Polsce już od samego rana słyszy się ptaki, które – cytując Tuwima – umieją nie tylko śpiewać, ale także "ćwierkać, świstać, kwilić, pitpilitać i pimpilić". To swoiste ptasie radio coraz rzadziej nam towarzyszy, a nawet jeśli – nieczęsto zwracamy na nie uwagę. Warto jednak to zmienić i wsłuchać się w te cudne, radosne dźwięki – radosne trele o poranku potrafią naprawdę wprawić w dobry nastrój.

Jak wygląda ptasi zegar w Polsce?

W porze letniej, gdy zaczyna świtać około 4:00, pierwsze ptaki zaczynają świergotać już po godzinie 3:00.
Kolejne koncerty rozpoczynają się po brzasku, czyli około 4:00.
W okolicach 8:00 rano ptasie trele cichną, gdyż zaczyna zajmować je żerowanie czy budowa gniazd.
Około 12:00 można usłyszeć nieliczne ptasie odgłosy – najczęściej słyszymy wtedy trznadla.
Wieczorem ponownie odzywają się niektóre ptaki, choć nie z taką intensywnością jak nad ranem.

Przeczytaj też: Inteligencja ptaków. Kruki, wrony i sójki zadziwiają naukowców

Uwaga! Badacze zwyczajów ptaków zwracają uwagę na to, że ptasi zegar nie jest bardzo precyzyjny, a właściwie – jest całkiem ruchomy. O której godzinie zaczynają śpiewać ptaki? W największej mierze zależy to od pory roku – latem, gdy świta wcześniej, ptaki rozpoczynają swoje koncerty już około 3:00, czyli sporo wcześniej niż jesienią czy wiosną.

Zwyczaje ptaków śpiewających. Które gatunki śpiewają o danej porze?

Choć niewprawnemu uchu może wydawać się, że rano, w południe i wieczorem odgłosy ptaków brzmią tak samo, w rzeczywistości od świtu do zmierzchu koncertują różne gatunki.

Ptaki, które śpiewają najwcześniej – charakterystyka najpopularniejszych gatunków

Drozd śpiewak – nic dziwnego, że w nazwie ma człon „śpiewak”, skoro zażarcie koncertuje już od bladego świtu, a często nawet wcześniej. Drozd to brązowawy ptak z charakterystycznym jasnym brzuszkiem nakrapianym brązowymi plamkami. Można go spotkać w Polsce w okresie lęgowym. Wydaje z siebie melodyjne dźwięki, które składają się z kilku fraz. Drozdy chętnie osiedlają się w pobliżu ludzi, dlatego można usłyszeć ich trele nawet w mieście.
Kos – to kolejny gatunek, który zaczyna śpiew przed świtem, a swoją arią potrafi obudzić nawet największego śpiocha. Może wydawać gwiżdżąco-świergotliwe odgłosy o wysokim natężeniu nawet przez 30 minut! Kosa łatwo jest usłyszeć zarówno na wsi, jak i w mieście, gdyż są to jedne z najbardziej pospolitych polskich ptaków. Bez trudu go rozpoznasz – jest czarny i ma żółty dziób.

Sprawdź się: Wielki QUIZ ornitologiczny. Sprawdź, co wiesz o ptakach

Ptaki śpiewające po wschodzie słońca

Gdy zaczyna wschodzić słońce, ze swoim repertuarem wkraczają kolejne gatunki ptaków.

Zięba – rozpoznasz ją po pomarańczowo-niebieskim upierzeniu i głośnych ariach, które rozpoczyna po wschodzie słońca. Śpiew jest szybki, przerywany i kończy się finezyjnym podwyższeniem tonu. Zięby żyją blisko ludzi również w dużych miastach, dlatego niejednokrotnie usłyszysz ich trele.
Wilga zwyczajna – kolejnym, barwnym przedstawicielem rannych ptaszków jest właśnie żółta wilga. Raczej jej nie dostrzeżesz, gdyż koncerty daje w koronach drzew, natomiast z pewnością ją rozpoznasz. Jej śpiew jest niezwykle charakterystyczny: często opisuje się go jako „zofijooo fijooo” i porównuje do dźwięków gry na flecie.

slowik szary — Powszechnie uznawany za najbardziej utalentowanego wokalistę wśród ptaków słowik koncertuje niemal o każdej godzinie, jednak najłatwiej usłyszeć go wcześnie rano – przede wszystkim w maju. Ostatnia okazja to początek września – potem ptaki odlatuja do ciepłych krajów /fot. Dion Art/CC BY-SA 4.0

Ptaki, które koncertują o przyzwoitej porze

Jeśli prześpisz koncerty odbywające się o świcie, nie wszystko stracone – kilka gatunków ptaków rozpoczyna swoje śpiewy nieco później.

Szpak – na swój koncert zaprasza około 5:00 rano. Z pewnością go rozpoznasz, gdyż jest niezwykle głośny. Odgłosy, które wydaje dalekie są od śpiewu, należy je raczej określić jako piski, świsty i skrzypienie. Co ciekawe, szpaki potrafią również naśladować inne gatunki – umieją na przykład zawodzić jak wilgi!
Szczygieł – to ostatnia nadzieja na poranny koncert dla śpiochów. Szczygły zaczynają swoje trele około 8:00 – szczebioczą przy tym tak rozkosznie, że nie ma szans, by nie poprawiły ci nastroju. Rozpoznasz je po pięknej melodii (uznawanej za jedną z najładniejszych w całym ptasim chórze) i charakterystycznym wyglądzie: mają czerwoną główkę, brązowy grzbiet i czarne skrzydła.

Zobacz: Rzadki ptak nad Bałtykiem. Pierwszy raz zaobserwowany żywy

Ptakiem, którego usłyszysz w południe, a czasem nawet w ciągu całego dnia jest trznadel. Jak brzmi ten ptak? Jak początek V symfonii Beethovena! To nie żart – tworząc ten utwór, kompozytor zainspirował się właśnie odgłosami trznadla.

Uzależnieni od nowych technologii i przyklejeni do telefonów coraz rzadziej myślimy o naturalnym cyklu dnia. Nie zwracamy też uwagi na to, jakie ptaki towarzyszą nam od rana do wieczora. Warto jednak przysłuchać się kilka razy uważnie – obserwacja zwyczajów ptaków to niezwykle wciągające i relaksujące zajęcie.