Największe gniazda na świecie. Które trafiło do Księgi Rekordów Guinnessa?

Wyobraź sobie gniazdo tak ogromne, że waży tyle, co dwa samochody i przewyższa dwupiętrowy dom! Właśnie taką konstrukcję odkryto swego czasu na Florydzie i od 60 lat żaden ptak nie pobił tego rekordu. Ale to tylko początek! Dowiedz się więcej o gigantycznych gniazdach, w których mieszkają setki ptaków i odkryj największe ptasie konstrukcje w Polsce. Zapraszamy do lektury o niesamowitych ptasich budowlach, które zachwycają nie tylko rozmiarami, ale i kunsztem wykonania.

Spis treści:

Ptasie megakonstrukcje. Największe gniazda na świecie
Największe gniazdo na świecie. Rekord niepobity od 60 lat
Największe gniazdo zbiorowe. Nawet 600 ptaków w jednym miejscu
Największe gniazda w Polsce. Nie budują ich bociany

Ptasie megakonstrukcje. Największe gniazda na świecie

Ptasie domy pełnią tę samą funkcję co ludzkie i tak jak dla ludzi, tak dla ptaków są najważniejszym miejscem na świecie, w którym chcą czuć się bezpiecznie i w spokoju wydawać na świat młode. Nic dziwnego, że mnóstwo gatunków przykłada do tego szczególną wagę pod względem doboru składników, techniki budowy i oczywiście wielkości. Dziś zajmiemy się ostatnim kryterium, a żeby zrobić to dobrze, podzielimy je na kilka kategorii i opiszemy:

gatunek, który buduje największe gniazda na świecie;
gatunek, który buduje największe zbiorowe ptasie gniazda na świecie;
gatunek, który buduje największe gniazda w Polsce.

Zobacz: Rzadki ptak nad Bałtykiem. Pierwszy raz zaobserwowany żywy

Największe gniazdo na świecie. Rekord niepobity od 60 lat

Niekwestionowanym rekordzistą pod względem wielkości gniazda jest bielik amerykański. Największa udokumentowana dotychczas konstrukcję ptaki zbudowały na Florydzie.

Gniazdo miało aż 6 metrów wysokości i 2,9 metra średnicy! To wysokość dwupiętrowego domu. Całość budowały przynajmniej dwa pokolenia orłów, a szacowana waga materiałów, z których uwiły legowisko przekraczała 2 tony. W 1964 gniazdo trafiło do Księgi Rekordów Guinnessa.

gnizdo orła amerykańskiego — Niestety nie dysponujemy fotografią rekordowego gniazda z lat 60., jednak skalę konstrukcji bielika amerykańskiego widać na innych przykładach. Widzimy wyraźnie, że do budowy nie posłużyły drobne gałązki /fot. Everglades NPS/USFWS Midwest Region from United States, CC BY 2.0

Bielik amerykański, a dokładniej jego gniazda dzierżą prym, jeśli chodzi o rozmiary, choć pokrewne gatunki wcale nie pozostają daleko w tyle. Ptasie gniazda zwykle wyobrażamy sobie na drzewach, jednak wiele ptaków buduje je także na ziemi (a nawet pod).

Przeczytaj: Najpotężniejszy ptak na świecie. Zostało ich mniej niż 1000

W kontekście rekordów na szczególną uwagę zasługują niewątpliwie kopce inkubacyjne nogali prążkowanych zamieszkujących Australię. Nogale nie wysiadują jajek, ale zapewniają im odpowiednią temperaturę składając je w głębokich na ok. metr dziurach w ziemi podsypanych zawczasu liśćmi eukaliptusa. Następnie ptasia mama zasypuje całość mieszaniną ziemi i liści – największy zmierzony dotychczas kopiec miał ponad 4,5 metra wysokości i niemal 11 metrów średnicy u podstawy! Trudno w to uwierzyć, ale według autorów wpisu w Księdze Rekordów Guinnessa waga zebranego tam materiału przekraczała 300 ton.

kopiec inkubacyjny nogala prążkowanego na starej fotografii — **"Niewielki" kopiec nogala na fotografii z 1899 lub 1903 roku** /fot.National Committee of the Audubon Societies of America/domena publiczna

Wszystkich, których ciekawi los świeżo wyklutych nogali spieszymy poinformować, że pisklęta na samym starcie przechodzą prawdziwą szkołę życia – mama nie pomaga i przez ponad metrową warstwę kompostu młode muszą przekopać się samodzielnie.

Największe gniazdo zbiorowe. Nawet 600 ptaków w jednym miejscu

Chociaż gniazda, które zaraz opiszemy są nieco mniejsze niż te budowane przez bieliki amerykańskie, to dzieła afrykańskich tkaczy są o wiele bardziej misterne i skomplikowane.

Tkacze z rodziny wikłaczowatych budują gniazda, które są w stanie pomieścić nawet 300 par lęgowych jednocześnie! Niektóre konstrukcje mają 4 m wysokości i 7-8 metrów szerokości, choć jak widać na poniższych fotografiach, takie pomiary nie mówią wszystkiego o ich kształcie.

gniazda tkaczy przykłady największe zbiorowe gniazda na świecie — Gniazda tkaczy. Ptaki nie ograniczają się do budowania na drzewach i osiedlają się również na słupach energetycznych. Na środkowym zdjęciu widać wejścia do poszczególnych "kwater" na ptasim osiedlu /fot. Bernard DUPONT/CC BY-SA 2.0/Diego Delso/Mike Peel/CC BY-SA 4.0

Olbrzymie gniazda stanowią efekt pracy kilku pokoleń tkaczy. Takie kolonie lęgowe mogą być schronieniem dla wielu generacji, czasami nawet przez kilkaset lat.

Największe gniazda w Polsce. Nie budują ich bociany

Tak jak pisaliśmy wcześniej, bielik amerykański nie jest jedynym z rodziny jastrzębiowatych, które wznoszą pokaźne rezydencje. Potwierdza to nasz rodzimy bielik (Haliaeetus albicilla), którego gniazda miewają ponad 2 metry średnicy i nawet 4 metry wysokości. Całość często waży ponad tonę, dlatego bieliki budują je w koronach dużych drzew, tuż nad pniem, który jest w stanie utrzymać ich ciężar. Co ciekawe, ptaki budują także gniazda zapasowe – na wypadek zniszczenia, czy zajęcia gniazda przez innego, silniejszego osobnika.

Kompletne, choć opuszczone (prawdopodobnie zapasowe) gniazdo bielika zwyczajnego/ fot. Finn Rindahl/CC BY-SA 3.0

Gniazda bocianów, choć również bardzo duże, nieco ustępują bielikowym. Ich wymiary zwykle nie przekraczają 2 metrów średnicy i 2 metrów wysokości, choć jak twierdzą eksperci z Uniwersytetu Wrocławskiego ich waga może być nawet dwukrotnie wyższa (do 2 ton). Bociany gniazdują zwykle na wysokości co najmniej 10 metrów, choć w wyjątkowych sytuacjach ptaki te potrafią też tworzyć legowiska bezpośrednio na ziemi.