Spis treści:
- Inteligentne ptaki – które gatunki zasługują na takie określenie?
- Badania z udziałem wron
- Kruki jak małpy człekokształtne
- Krukowate, które umieją kontrolować impulsy
- Marshmallow test, ale na sójkach i z użyciem pędraków
Inteligentne ptaki – które gatunki zasługują na takie określenie?
Myślisz, że wrony czy kruki to tylko pospolite i niezbyt przyjazne ptaki, zagłuszające swoimi odgłosami błogi odpoczynek? Choć wizualnie rzeczywiście nie wydają się być szczególnie przyjacielskie, mają z ludźmi sporo wspólnego. Rzecz jasna, nie chodzi o wygląd, ale… o inteligencję.
Na miano inteligentnych zasługują więc szczególnie wrony, kruki i sójki – najbardziej znani przedstawiciele rodziny krukowatych. Naukowcy twierdzą, że potrafią one korzystać z narzędzi (również w niestereotypowy i nieintuicyjny sposób), a także myślą logicznie.
I uwaga – zapamiętują twarze! Są w stanie zapamiętać osobę, która była dla nich złośliwa, nieprzyjemna i na przykład je płoszyła.
Przeczytaj również: Małpożer - jeden z największych ptaków świata krytycznie zagrożony wyginięciem
Badania z udziałem wron
Przeprowadzone w ostatnich latach badania z udziałem wron pokazują, że potrafią one korzystać z narzędzi – tworzą sobie na przykład haczyki, żeby móc dostawać się do larw. Nie jest to jednak najbardziej niezwykła umiejętność wron. Naukowcy przeprowadzili badania, których wyniki są po prostu zdumiewające. Okazuje się, że ptaki te mają zdolność rozumienia rekurencji – czyli dosyć skomplikowanego konceptu poznawczego, który obecnie wykorzystuje się między innymi w programowaniu. W największym uproszczeniu jego sednem jest zawieranie się jednego konceptu w innym. Dotychczas sądzono, że potrafią to tylko ludzie, gdyż rekurencja związana jest z myśleniem symbolicznym, bez którego społeczeństwo nie mogłoby się rozwinąć.
Jak zdołano sprawdzić to na wronach? Naukowcy zaprojektowali ptakom zadanie, polegające na ułożeniu w odpowiedniej kolejności sekwencji nawiasów w różnych kolorach i kształtach. To zadanie nie należało do łatwych, ponieważ wrony musiały:
- prawidłowo rozpoznać hierarchię znaków,
- wskazać, który znak otwiera dalszą część ciągu, a który ją zamyka.
W efekcie ptaki tworzyły sekwencje wyglądające na przykład tak: { [ ] } lub tak: [ ( ) ]. Okazało się, że wrony radziły sobie tak dobrze, jak dzieci w wieku 3–4 lata i znacznie przewyższały swoimi umiejętnościami makaki.
Kruki jak małpy człekokształtne
Dotychczas w świecie nauki raczej panowała zgoda co do tego, że to człekokształtne są najbardziej inteligentnymi zwierzętami i pod tym względem najbliżej im do człowieka. Okazuje się jednak, że niewiele gorsze są od nich kruki.
Udowodniła to grupa niemieckich naukowców, która poddała ptaki takim badaniom na inteligencję, jakie wykorzystuje się w badaniach małp. Oczywiście testy odrobinę zmodyfikowano – w taki sposób, aby mogły być używane przez kruki. Wyniki badań pokazały, że już bardzo młode osobniki charakteryzują się inteligencją dorosłego przedstawiciela gatunku małp człekokształtnych.
Krukowate, które umieją kontrolować impulsy
Inny test, który naukowcy wykonali na krukowatych i który może zdumiewać, dotyczy umiejętności hamowania impulsów. Badacze z Uniwersytetu w Lund (Szwecja), Uniwersytetu Oksfordzkiego (W. Brytania) oraz Instytutu Ornitologii Maksa Plancka (Niemcy) przeprowadzili na ptakach test cylindra, który polega na umieszczeniu jedzenia w przezroczystej tubie z otworami na obu końcach. Następnie obserwowali, czy zwierzę ulegnie naturalnym impulsom i spróbuje sięgnąć po jedzenie najkrótszą drogą (ale i nieskuteczną), czy powstrzyma się od nieprzemyślanych działań i dostanie do pożywienia okrężną drogą.
Okazało się, że krukowate całkiem nieźle umieją hamować swoje impulsy i nie rzucają na jedzenie, ale wybierają rozsądniejszy sposób. W czasie badania prawie za każdym razem powstrzymywały instynkt i wybierały mądrzejsze rozwiązanie. Ich skuteczność sięgała niemal 100%, czyli była porównywalna ze skutecznością szympansów i goryli.
Przeczytaj również: Kura to pospolity, ale bardzo wyjątkowy ptak. Poznaj 15 ciekawostek na jej temat
Marshmallow test, ale na sójkach i z użyciem pędraków
Podobne badanie przeprowadzono również na sójkach, którym podstawiano pod dziób pędraka. Ptak mógł zjeść go od razu albo poczekać chwilę i otrzymać lepszą nagrodę, np. w postaci dwóch robaków. Najbardziej inteligentne ptaki wytrzymywały nawet 5,5 minuty. Wcześniej takie badania przeprowadzano na małpach oraz dzieciach (tzw. test marshmallow). Wykazano wówczas zależność: im bardziej inteligentny osobnik (czyli lepiej wypadający w dostosowanych do swojego gatunku testach na inteligencję), tym większa zdolność do samokontroli (dłużej wytrzymuje bez zjadania smakołyku).
Badania te przynoszą bardzo ważny wniosek – nie tylko wielkość mózgu ma znaczenie, jak dotychczas sądzono. Ptaki mają bowiem bardzo niewielkie mózgi (co zresztą obrazuje związek frazeologiczny „ptasi móżdżek”). Równie istotna jest m.in. gęstość neuronalna, która wpływa na wydajność mózgu.
Czy ptaki mogą równać się inteligencją z człowiekiem? Z człowiekiem nie, ale z małpami człowiekowatymi już tak! Szereg nowych badań potwierdza podejrzenia, że są gatunki ptaków – szczególnie z rodziny krukowatych – które rozumieją abstrakcyjne koncepty i mają niezwykłą zdolność do hamowania impulsów.
Źródła: projektpulsar.pl, naukowe.pl, naukawpolsce.pl
Przeczytaj również:
Tajemnice tetrapodów. Węże i ptaki to czworonogi?
QUIZ ornitologiczny. Rozpoznasz ptaki wracające z ciepłych krajów?
TOP 7 niezwykłych ptaków. Wyglądają jak z filmów fantasy!
