Spis treści:
Co to jest mgła i mgiełka?
Mgła i mgiełka (zamglenie) dość często są ze sobą mylone. Warto jednak wiedzieć, że nie są one tym samym zjawiskiem.
Co to jest mgła i mgiełka i czym się różnią? Pierwsza z nich jest zbiorowiskiem mikroskopijnych kropelek wody ograniczających widzialność poziomą do nawet 10 metrów. Mgłę można określić jako rodzaj chmury powstającej tuż przy powierzchni Ziemi.
Zamglenie (mgiełka) ogranicza natomiast widzialność powyżej 1000 metrów, czyli w znacznie mniejszym stopniu niż mgła. Nie jest więc aż tak uciążliwa – szczególnie dla kierowców. Najczęściej powstaje rano (również latem), a w kolejnych godzinach ustaje.
Przeczytaj również: Biała tęcza. Zachwycający fenomen pogodowy
Jak powstaje mgła?
Warto sprawdzić, jak powstaje mgła i dlaczego tak się dzieje. Za to zjawisko odpowiada kondensacja pary wodnej w przyziemnej warstwie atmosfery. Istnieje wiele różnych rodzajów mgieł, a częstotliwość ich występowania jest zmienna.
Mgła powstaje wówczas, gdy ciepłe i wilgotne powietrze miesza się zimnym. Pierwsze z nich ulega ochłodzeniu i następuje kondensacja pary wodnej. Wówczas można zaobserwować chmurę mikroskopijnych drobinek wody nad ziemią.
Przyczyną kondensacji jest obniżenie temperatury do tzw. temperatury punktu rosy – takiej, w której para wodna znajdująca się w powietrzu nasyciłaby je całkowicie. Dalszy spadek temperatury powoduje, że nadmiar pary wodnej ulega skropleniu. Wraz z mgłą często pojawia się opad mżawki. Zimą w czasie mroźnej pogody mgła zwykle przyczynia się do powstawania szadzi oraz gołoledzi – niebezpiecznej szczególnie na drogach.
Przy temperaturach poniżej -10°C, oprócz kropelek wody, mgła może składać się także z kryształków lodu. Wówczas nosi miano mgły mieszanej. Z kolei przy -30°C może składać się wyłącznie z kryształków lodu. Im niższa temperatura, tym są one mniejsze.
Co to jest smog?
Zastanawiasz się, co to jest smog i w jaki sposób łączy się on z mgłą? Zależność jest bardzo duża – bez drobinek unoszących się w powietrzu, smog nie może bowiem wystąpić.
Jego nazwa pochodzi od zbitki angielskich słów smoke (dym) i fog (mgła). W sporym uproszczeniu jest to mieszanina składająca się z trujących zanieczyszczeń w powietrzu spowodowanych działalnością człowieka oraz drobinek wody pochodzących ze zjawisk atmosferycznych.
Smog powstaje wskutek przedostawania się do atmosfery szkodliwych związków chemicznych, takich jak:
- tlenki siarki,
- tlenek azotu,
- substancje stałe, czyli zanieczyszczenia pyłowe,
- kancerogenne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA).
Ostatnie z nich to organiczne związki chemiczne, których głównym źródłem jest węgiel oraz ropa naftowa i jej pochodne (asfalt, koks, benzyna). Uwalniają się również podczas spalania drewna. Najgroźniejsze z nich są bezno(a)piren i naftalen.
Wyróżnia się dwa rodzaje smogu:
- tzw. smog londyński zawierający tlenek siarki, tlenki azotu i węgla oraz sadzę,
- tzw. smog Los Angeles, który powstaje przede wszystkim na terenach subtropikalnych – zawiera tlenki węgla, tlenki azotu i węglowodory.
Najlepsze warunki do powstania smogu występują w bezwietrzne dni z wysokim ciśnieniem atmosferycznym. Wtedy zanieczyszczenia nie mogą się unosić i pozostają blisko powierzchni. Często wygląda to jak zamglenie, jednak zawiera ono także szkodliwe drobinki.
Przeczytaj również: Gorące miasta w Polsce. Najcieplej we Wrocławiu, Warszawie i Krakowie
Jak odróżnić smog od mgły?
Mieszkańcy obszarów, które od lat pozostają najbardziej zanieczyszczone smogiem, takich jak Kraków czy Górny Śląsk, z pewnością stwierdzą, że nie mają z tym najmniejszego problemu. Na pytanie, jak odróżnić smog od mgły, odpowiedzą bez wahania: po zapachu. Rzeczywiście, zanieczyszczone powietrze ma specyficzną woń.
Co więcej, wnika ona w ubrania i włosy. Można ją bez trudności wyczuć, jeśli jakaś osoba dłuższy czas przebywała na zewnątrz. Po wejściu do mieszkania wyraźnie dobiega od niej specyficzny zapach przypominający dym węglowy.
Smog od mgły różni się też wizualnie. Widać to szczególnie z daleka, na przykład ze wzgórza położonego niedaleko miasta, nad którym unosi się warstwa smogu. W przeciwieństwie do mgły jest ona ciemniejsza – szara, brunatna lub niebieskawa. Ma również bardziej wyraźne kontury. Tworzy rodzaj pasa lub, jak niektórzy określają, „kołderki” nad ziemią. Mowa wówczas o smogu fotochemicznym.
Jeśli chcesz wiedzieć, czy masz do czynienia z nieszkodliwą mgłą, czy z chorobotwórczym smogiem, sprawdzą się specjalne czujniki mierzące jakość powietrza, które można stosować w domu lub na zewnątrz.
Oprac. Redakcja
Źródła: lowcyburz.pl, fundacjapolskabezsmogu.pl, bryk.pl
Odpowiedzi do zadań z podręczników z biologii znajdziesz tutaj:
Biologia – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika z biologii
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z biologii
