Spis treści:

Historia Krzywej Wieży w Toruniu. Przez kilkaset lat brakowało jednej ściany

Jeden z najbardziej charakterystycznych punktów toruńskiego Starego Miasta – Krzywa Wieża – powstała w XIV wieku jako jeden z elementów murów obronnych. Początkowo nie wyróżniała się wśród kilkudziesięciu innych podobnych budowli, jednak szybko dał o sobie znać piaszczysty grunt, na którym ją wzniesiono. Wieża zaczęła się przechylać i trwało to aż do momentu, gdy fundamenty natrafiły na bardziej stabilne warstwy gleby. Pomiary przeprowadzone na przełomie 2006 i 2007 roku wykazały, że odchylenie szczytu wieży od pionu wynosi niemal 1,5 metra (146,17 cm).

Przez ok. 400 lat konstrukcję stanowił tylko trzy ściany, brakowało tej od strony miasta. Nie był to jednak trudny do pojęcia błąd konstruktorów albo kłopoty z dostępnością kamienia – brak wewnętrznej ściany ułatwiał obrońcom miasta wciąganie na nią amunicji i kotłów wypełnionych wrzącą cieczą, którymi traktowano wrogie wojska. Zmiany w sztuce prowadzenia wojen sprawiły, że w XVIII wieku wieża straciła większość swoich atutów militarnych – wtedy podjęto decyzję o dobudowaniu brakującej ściany, a wnętrze wieży zamieniono w areszt.

krzywa wieza torun
Krzywa wieża w Toruniu od zewnętrznej strony murów. Jej odchylenie wyliczono na 5°13′15″ – to więcej (choć nieznacznie) niż odchylenie słynnej krzywej wieży w Pizie! /fot. Albin Marciniak/East News

W kolejnych latach znajdowały się tu m.in. kuźnia, warsztat i mieszkanie rusznikarza. W latach 70. i 80. w wieży miały swoją siedzibę różne organizacje, np. Polskie Stowarzyszenie Jazzowe czy Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Na przestrzeni ostatnich dekad działało tu także kilka biur i restauracji. Aktualnie Krzywą Wieżą opiekuje się Toruńska Agenda Kulturalna, która udostępnia ją zwiedzającym.

Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, rozgniewał papieża... Legendy związane z Krzywą Wieżą w Toruniu

Według ludowych podań jedynym budowniczym miał być pewien krzyżacki zakonnik, a postawienie krzywej wieży było karą za potajemne schadzki z córką bogatego kupca. Pochyłość konstrukcji miała symbolizować jego skrzywienie moralne i odejście od zakonnej reguły. Do dziś turyści odwiedzający wieżę poddają się powiązanemu z tą legendą "testowi prawości". Nie jest on zbyt trudny. Polega na oparciu się plecami o nachyloną ścianę – tych, którzy zdołają utrzymać równowagę cechuje wierność, prawość i uczciwość.

Sprawdź: Polska na weekend. TOP 10 najpiękniejszych miejsc. Poznajesz?

Choć dziś wiadomo, że za pochylenie wieży odpowiadał niestabilny grunt, to w XVI wieku wielu mieszkańców dopatrywało się w nim oznak boskiego niezadowolenia. Miał być to widoczny symbol zgorszenia, do jakiego doprowadziły bluźniercze tezy Mikołaja Kopernika – te, w których głosił on, że to Ziemia okrąża Słońce, a nie odwrotnie. Historia miała być nawet jednym z argumentów, które skłoniły papieża do wpisania przełomowego dzieła "O obrotach sfer niebieskich" do Indeksu Ksiąg Zakazanych.

Źródła: torun.pl; zwiedzajtorun.pl; bryk.pl

Marcin Szałaj

Czytaj także:

Diabelskie mosty przyciągają turystów. Skąd wzięły się ich nazwy?

Wieże widokowe w Sudetach. Idealny pomysł na wycieczkę w majówkę

Największe twierdze nad Bałtykiem. Nie wszystkie można zwiedzać przez cały rok