Nietypowe gody grzbietorodów – sprawdź, jak rozmnaża się ten gatunek

Grzbietoród z wyglądu nieco przypomina żabę, ale od naszego krajowego płaza różni go niemal wszystko. Na uwagę szczególnie zasługuje niespotykany sposób, w jaki grzbietoród się rozmnaża. Jak wskazuje nazwa gatunku – kluczową rolę odgrywa w nim… grzbiet samicy.

Spis treści:

Grzbietoród amerykański – płaz z Ameryki Południowej
Czym się wyróżnia grzbietoród amerykański?
Nietypowy sposób rozmnażania grzbietorodów
Widowiskowe gody grzbietorodów

Grzbietoród amerykański – płaz z Ameryki Południowej

Grzbietoród amerykański (Pipa pipa albo Pipa americana) należy do płazów bezogonowych z rodziny bezjęzycznych. Nieco przypomina żabę, choć jest bardziej pokraczny: ma szerokie i mocno spłaszczone ciało, długie i wiotkie kończyny, a do tego nieproporcjonalnie małą, trójkątną głowę. Skóra pokryta brodawkami przybiera kolor brunatny, szary albo brązowy – takie ubarwienie pozwala mu doskonale maskować się w mule. Samce osiągają długość od 10 do 15 cm, samice są od nich większe: mogą mieć do 17 cm długości.

Choć to dosyć dziwnie wyglądające stworzenie, należy do całkiem pospolicie występujących. Grzbietorody można spotkać w Ameryce Południowej, najczęściej w Gujanie, Brazylii i Surinamie. Gatunek ten żyje w tropikalnych lasach, prowadząc tam wodny tryb życia. Na ląd wychodzi tylko wtedy, gdy musi. Zasiedla muliste dno Amazonki i innych stojących zbiorników.

Przeczytaj również: Ma kolce i żyje w Bałtyku. Gdzie można spotkać rozgwiazdę czerwoną?

Czym się wyróżnia grzbietoród amerykański?

Grzbietoród nie należy do najbardziej urokliwych stworzeń, choć jego niepołączone błoną kończyny i mała główka sprawiają, że wygląda dosyć zabawnie. Tego płaza wyróżnia jednak nie tylko wygląd. Co warto o nim wiedzieć?

Prowadzi wodny tryb życia, a pod wodą wytrzymuje około godziny. Na ladzie porusza się, pełzając.
Czatując na dnie, poluje na ofiary. Jego pożywieniem są drobne wodne zwierzęta, na przykład owady i larwy bezkręgowców. Palcami wygrzebuje je z mułu i umieszcza w pysku.
Grzbietorody nie mają języka ani zębów, dlatego ich jedynym sposobem na złapanie ofiary jest wykorzystanie kończyn.
Grzbietorody świetnie radzą sobie w wodzie o niskiej zawartości tlenu, są jednak wrażliwe na zanieczyszczenia chemiczne.
Grzbietorody wdają się czasem w konflikty i walczą ze sobą. Wydają wówczas pojedyncze dźwięki, gryzą, kopią i uderzają głowami.

Przeczytaj również: Rzadki ptak nad Bałtykiem. Pierwszy raz zaobserwowany żywy

Nietypowy sposób rozmnażania grzbietorodów

Żeby zrozumieć, dlaczego grzbietoród amerykański rozmnaża się nietypowo, trzeba wiedzieć, jak wygląda to z reguły u płazów bezogonowych.

Większość gatunków składa skrzek do wody, aby po pewnym czasie rozwinęły się z niego ogoniaste kijanki. Później, te niewielkie organizmy intensywnie rosną i zmieniają się w małe żaby, wyglądające tak samo, jak osobniki dorosłe. Pozostawione bez opieki jajeczka są jednak łatwym celem dla drapieżników, dlatego niektóre gatunki wykształciły inne sposoby rozmnażania – bezpieczniejsze dla skrzeku i młodego potomstwa. W niektórych przypadkach pomijane jest na przykład stadium larwalne.

Jednym z takich gatunków jest właśnie grzbietoród, który rozmnaża się niezwykle osobliwie. Do zapłodnienia dochodzi w czasie pory deszczowej. Wówczas samiec wydaje specyficzne, przypominające tykanie zegara dźwięki, a samica wabi go zapachem. Nie mają na to zbyt dużo czasu – gody grzbietorodów trwają zaledwie dobę.

Przeczytaj również: Fruczak gołąbek – polski koliber przemieszcza się z prędkością 50 km/h

Widowiskowe gody grzbietorodów

Na uwagę zasługuje sposób, w jaki dochodzi do zapłodnienia u grzbietorodów. Gdy samica i samiec połączą się w ampleksusie, czyli charakterystycznym, występującym u płazów bezogonowych odruchu płciowym, zaczynają wykonywać obroty – a właściwie salta. W tym czasie samiec naciska na brzuch samicy, aby „przechwycić” jajeczka, a następnie umieścić je na jej grzbiecie. Przy jednorazowym obrocie jest w stanie „przerzucić” około 10 jajeczek, a cały rytuał pary powtarzają nawet 15 razy. Zwykle udaje się złożyć i zapłodnić około 100 jaj.

Zapłodnione jajeczka przyklejają się do grzbietu samicy, a jej skóra zaczyna je wówczas zarastać, dzięki czemu bezpiecznie mogą się rozwijać. Jajeczka, które spadły i nie zdołały się przykleić do pleców samicy, obumierają. Po rozmnażaniu samiec i samica rozdzielają się.

U grzbietorodów nie występuje etap larwalny. W pełni ukształtowane, ale wciąż miniaturowe osobniki opuszczają swoje bezpieczne kieszonki na grzbiecie matki po około 12-20 tygodniach od zapłodnienia. Z reguły robią to o własnych siłach, choć samica może wywołać ich szybsze wyjście. Małe żabki wyglądają jak dorosłe osobniki, z tym że ich długość wynosi jedynie 2 cm. Nie mają także jeszcze rozwidlenia na przednich kończynach. Gdy młode opuszczą grzbiet matki, zrzuca ona skórę, a jej grzbiet ponownie staje się gładki.

Grzbietorody amerykańskie to niezbyt ładne stworzenia, które jednak mają swoich miłośników. Niektórzy decydują się zaprosić takiego płaza do swojego terrarium i traktować jak domowe zwierzątko. Hodowla nie jest trudna, natomiast zakup grzbietoroda to kwestia kosztowna – pojedynczy egzemplarz kosztuje nawet kilkaset złotych.