Rozgwiazda czerwona żeruje w Bałtyku. Jak się odżywia?

Wyglądają uroczo i niewinnie, a okazuje się, że należą do drapieżników. Mowa o rozgwiazdach, czyli morskich zwierzętach o bajkowym kształcie. Co stanowi ich pożywienie i jak je zdobywają? Mają na to naprawdę zdumiewające sposoby.

Spis treści:

Czym jest rozgwiazda?
Czy rozgwiazdy chodzą po dnie?
Rozgwiazdy – gatunki i środowisko życia
Jak odżywia się rozgwiazda?
Rozgwiazda czerwona w Morzu Bałtyckim

Czym jest rozgwiazda?

Rozgwiazdy – ku zaskoczeniu wielu osób – są morskimi drapieżnikami z typu szkarłupni. To zwierzęta o specyficznej budowie: mają od 5 do 20 ramion ułożonych w gwiaździsty kształt. Zalicza się je do zwierząt o symetrii promienistej, które nie mają wyraźnie zarysowanej głowy ani ogona. Rozmnażają się w sposób rozdzielnopłciowy, wyrzucając do wody ogromne ilości komórek jajowych i plemników, które łączą się ze sobą. Część z nich jest zjadana przez inne zwierzęta, a z pozostałych powstają larwy.

Do niedawna naukowcy zastanawiali się, gdzie (i czy w ogóle?) stworzenia te mają głowy – trzeba przyznać, że w przypadku ich charakterystycznego wyglądu nie jest to jasne. Ich oczy (które nie mają typowej zdolności widzenia, jedynie reagowania na światło) znajdują się bowiem na końcach ramion. Najnowsze badania wykazały, że w toku ewolucji rozgwiazdy straciły ciało i stały się… samą głową. Wnioski te wysnuto na podstawie badań obrazowych oraz zaawansowanych metod molekularnych i genomicznych.

Przeczytaj również: Mają nawet 4 m długości i potrafią obezwładnić człowieka. Można je jeść, są przysmakiem

Czy rozgwiazdy chodzą po dnie?

Poruszanie się ułatwiają rozgwiazdom niewielkie nóżki wypełnione morską wodą, które znajdują się na spodniej stronie ramion. Poprzez układ wodny (nazywany profesjonalnie ambulakralnym) wpompowywana i wypompowywana jest z nich woda, co umożliwia przemieszczanie się rozgwiazd po dnie morskim. Nóżki służą rozgwiazdom również do oddychania oraz wykrywania pożywienia. Ciekawą cechą rozgwiazd jest umiejętność odrzucenia ramienia, a potem jego regeneracji. Zwykle zwierzęta stosują ten zabieg, gdy czują się zagrożone.

Rozgwiazdy – gatunki i środowisko życia

Rozgwiazdy zamieszkują wszystkie oceany świata i żyją na różnych głębokościach: od 0,5 m do nawet 300 metrów. Występują na dnie piaszczystym, kamienistym, mulistym, jak i na łąkach z traw morskich. Choć są bardzo charakterystyczne, czasem trudno jest je zauważyć, gdyż ukrywają się w szczelinach skał. Prowadzą głównie drapieżny tryb życia. Ich ciała mają rozmaite kolory: od czerwieni, pomarańczu, poprzez róż, fiolet, aż do granatu.

Obecnie znanych jest 2100 gatunków rozgwiazd, choć może być ich więcej – duża część oceanów jest wciąż przecież nieprzebadana. Klasyfikacja gatunków rozgwiazd nie została dotychczas ustalona, ze względu na zbyt małą liczbę badań morfologicznych i molekularnych. Brak badań nie pozwala ustalić rzeczywistych relacji pokrewieństwa między poszczególnymi gatunkami.

Przeczytaj również: TOP 8 niezwykłych morskich zjawisk przyrodniczych. Widziałeś je kiedyś?

Jak odżywia się rozgwiazda?

Rozgwiazdy są drapieżnikami, choć na pierwszy rzut oka trudno w to uwierzyć. Bardziej przypominają bowiem muszle niż stworzenia zdolne zaatakować ofiarę. Natura jednak wyposażyła je w niezwykłe umiejętności, dzięki którym potrafią złapać inny organizm i go strawić.

Najbardziej prymitywne rozgwiazdy, dzięki ambulakralnym nóżkom, wykrywają pożywienie, podpływają do niego i połykają ofiarę w całości. Niejadalne części skorupiaków, np. muszle, wyrzucają przez usta. U gatunków bardziej rozwiniętych proces ten jest dłuższy: rozgwiazdy chwytają ofiarę, następnie wywijają swój żołądek na zewnątrz i trawią złapanego mięczaka poza swoim organizmem. Na przykład, gdy polują na małże, ramionami rozwierają ich muszle, wprowadzają do środka swój żołądek, za pomocą soków trawiennych rozpuszczają ofiarę i w ten sposób przeprowadzają „wstępne” trawienie. Następnie wciągają żołądek do środka, gdzie odbywa się dalsza część trawienia oraz wchłanianie.

Rozgwiazda czerwona w Morzu Bałtyckim

Większość rozgwiazd żyje w bardzo słonych wodach, ale jest jeden gatunek, któremu niewielkie zasolenie nie przeszkadza. To rozgwiazda czerwona, którą można spotkać w Bałtyku. Poza naszym morzem występuje także w wodach przybrzeżnych zachodniej Europy, na północy Skandynawii, w Morzu Północnym, przy Wyspach Brytyjskich, a nawet wybrzeża Senegalu i Mauretanii.

Ciało rozgwiazdy czerwonej może mieć różne barwy: od pomarańczowej, poprzez czerwoną aż do fioletowej. Zwykle ma ona 5 ramion, choć niektóre egzemplarze mogą mieć od 4 do 8. Jej charakterystyczną cechą są kolce na wierzchniej stronie. Rozgwiazda czerwona żywi się małżami, rybami oraz odpadkami organicznymi. Nie grozi jej wyginięcie, wręcz przeciwne – hodowcy małży i ostryg uważają ją za szkodnika, gdyż pochłania ogromne ilości mięczaków, które są przeznaczone na sprzedaż.

Urokliwe rozgwiazdy, często wykorzystywane jako motyw w biżuterii czy ceramice, choć wcale nie są tak urocze, jak mogłoby się wydawać. To całkiem podstępni drapieżnicy, doskonale przystosowani do polowania na swoje ofiary. Niektóre gatunki rozgwiazd uważane są także za szkodniki – niszczą bowiem rafy koralowe, co jest poważnym zagrożeniem dla ekosystemu.