Zorza polarna
To już piąta edycja „Niezwykłych zjawisk pogodowych”, ale dopiero teraz opisujemy jedno z najbardziej niezwykłych i jednocześnie powszechnie znanych zjawisk. Zorza polarna (łac. aurora borealis, aurora australis) występuje głównie za kołami podbiegunowymi, na wysokich szerokościach geograficznych. Najczęściej jest obserwowana wokół Arktyki i Antarktydy, ale odnotowano sytuacje, kiedy była widziana nawet w krajach śródziemnomorskich.
Zorze polarne potrafią tworzyć wymyślne kształty, takie jak korony, pasma, promienie czy łuki. Dodatkowo występują w różnych kolorach: niebieskie, zielone, żółte, czerwone i białe. Zrozumienie procesów fizycznych, które prowadzą do powstawania różnego typu zórz polarnych, jest ciągle niepełne. Podstawową przyczyną jest oddziaływanie wiatru słonecznego na ziemską magnetosferę. Więcej na temat powstawania zórz polarnych dowiecie się z tego wypracowania: Tajemnica powstawania zorzy polarnej - jednego z najpiękniejszych zjawisk przyrodniczych.
My w czasie wakacji nie będziemy skupiać się na fizycznym aspekcie powstawania tego zjawiska, ale przedstawimy dwie związane z nim ciekawostki. Otóż zorza polarna wydaje swój… dźwięk. Jest on podobny do trzasku i można go usłyszeć od 70 metrów nad powierzchnią Ziemi. Co ciekawie, Ziemia nie jest jedyną planetą, na której ludzie zaobserwowali zjawisko aurora. Zorze polarne pojawiają się także na Jowiszu, Saturnie, Uranie i Neptunie. W 2013 roku naukowcy z uniwersytetu w Leicester odebrali dziwne sygnały spoza Układu Słonecznego. Okazało się, że są to ślady zorzy polarnej. Analiza tych sygnałów pomoże w przyszłości w określaniu siły pola magnetycznego planety czy długości jej dnia.
Halo
Kto mówi? Świetlisty pierścień wokół Słońca lub Księżyca. Z greki hálos oznacza tarczę słoneczną, a my określamy w ten właśnie sposób to niezwykłe zjawisko optyczne. Jest ono spowodowane załamaniem na kryształach lodu i odbiciem wewnątrz kryształów lodu znajdujących się w chmurach typu cirrostratus bądź w lodowej mgle. Halo może przybierać różne formy, takie jak plamy, łuki czy pierścienie. Może być też białe lub w kolorach tęczy.
Do najbardziej znanych typów halo, należy halo 22° i słup świetlny (który pojawił się w poprzednim artykule). Halo 22° występuje w postaci okręgu o promieniu kątowym 22° wokół słońca lub księżyca i może być widoczne aż 100 dni w ciągu roku.
Ponownie, zamiast skupić się na fizycznych aspektach tego zjawiska, zaprezentujemy wam ciekawostki z nim związane. Zanim opracowane zostały zasady meteorologii, halo pomagało w prognozowaniu pogody. Kiedy się pojawia, jest bardzo duża szansa, że w ciągu 24 godzin spadnie deszcz. O tym zjawisku wspominał już Arystoteles, natomiast pierwszy dokładny opis halo wraz z podziałem na rodzaje znajduje się w „Ostatniej historii dynastii Chin” z 637 roku.
Za oknem mamy prawdziwe upały i trudno się schłodzić, więc będziecie mieli okazję chociaż poczytać o mroźnym zjawisku. Powstaje ono wskutek wytłaczania cienkich warstw lodu z łodyg lub gałęzi roślin. Dzieje się to późną jesienią lub na początku zimy. Warstwy lodu tworzą wzory, które zawijają się w „płatki” przypominające kwiaty. Zjawisko jest stosunkowo rzadkie, ale być może będziecie mieli okazję je kiedyś zaobserwować.
Przeczytajcie także poprzednie części w serii "Ciekawostki geograficzne: Niezwykłe zjawiska pogodowe":
Ciekawostki geograficzne: Niezwykłe zjawiska pogodowe
Ciekawostki geograficzne: Niezwykłe zjawiska pogodowe cz.2
Ciekawostki geograficzne: Niezwykłe zjawiska pogodowe cz.3
Ciekawostki geograficzne: Niezwykłe zjawiska pogodowe cz.4
