Tylko 42 proc. uczniów z Ukrainy uczy się języka polskiego. Raport

Wprowadzenie obowiązku szkolnego zwiększyło liczbę uczniów i uczennic z Ukrainy w polskich szkołach, ale o mniej niż spodziewał się resort edukacji. Z analizy opublikowanej przez Centrum Edukacji Obywatelskiej można się też dowiedzieć, że w październiku 2024 r. 42 proc. uczniów uchodźców z Ukrainy korzystało z lekcji języka polskiego jako obcego. To spadek w stosunku do kwietnia 2024 roku. W mediach społecznościowych pojawiają się negatywne komentarze.

Spis treści:

Uczniowie z Ukrainy w polskich szkołach – raport CEO
Uczniowie z Ukrainy a świadczenie 800 plus
Nauka języka polskiego – komentarze internautów

Uczniowie z Ukrainy w polskich szkołach – raport CEO

Centrum Edukacji Obywatelskiej we współpracy z Funduszem Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (UNICEF) opracowało analizę, która dotyczy dzieci i młodzieży z Ukrainy w polskiej szkole.

Dane zostały zebrane w październiku 2024 roku, a ich źródła to m.in.:

Ministerstwo Edukacji Narodowej,
Ministerstwo Cyfryzacji,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Z raportu „Uczniowie z Ukrainy z doświadczeniem uchodźstwa w polskich szkołach. Co zmieniło się w roku szkolnym 2024/2025?” wynika, że wprowadzenie obowiązku szkolnego w ich przypadku przyniosło rezultaty, ale nie tak duże, jak spodziewał się MEN oraz organizacje i instytucje, które wspierają włączenie ich do polskiego systemu edukacji. Wzrost liczby uczennic i uczniów wyniósł ponad 18 tys. osób.

W szkołach podstawowych przybyło 6,8 tys. osób (to tylko 6 proc. więcej niż w roku ubiegłym). Wyraźną różnicę widać w przypadku szkół ponadpodstawowych. Liczba uczniów wzrosła o 11,2 tys., czyli aż 40 proc. w stosunku do poprzedniego roku szkolnego. „Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że są to uczniowie, którzy wcześniej uczyli się online w systemie ukraińskim lub którzy pozostawali poza systemem edukacji” – wyjaśniają autorzy analizy.

Co ciekawe ok. 15 proc. uczniów uchodźców z Ukrainy, którzy teraz uczęszczają do polskich szkół to osoby nowo zapisane. Jednak można stwierdzić, że obecność uczniów Ukrainy w polskim systemie oświaty jest powszechna. „Oprócz 152 tys. uczniów uchodźców z Ukrainy, w polskich szkołach uczy się około 51 tys. uczniów migrantów z Ukrainy, którzy przybyli do Polski przed eskalacją wojny w Ukrainie 24 lutego 2022 r.” – wynika z raportu.

Sprawdź: Za dużo nauki i sprawdzianów? 40 proc. dzieci uważa, że nie czuje się szczęśliwe

Uczniowie z Ukrainy a świadczenie 800 plus

Liczba uczniów z Ukrainy, na których pobierane jest 800 plus jest niemal równa liczbie tych dzieci w polskim systemie edukacji. Wzrost wypłacanych świadczeń dotyczy głównie nastolatków powyżej 15 roku życia.

Autorzy raportu CEO zakładają, że można to częściowo przypisać „nastoletnim chłopcom, którzy próbują ustabilizować swoją sytuację w Polsce, w obawie przed byciem objętym zakazem opuszczania Ukrainy przez mężczyzn w wieku od 18 do 60 lat”.

Sprawdź: Zmiany w 800 plus w 2025 roku. ZUS zapowiada kontrole obowiązku szkolnego

Nauka języka polskiego – komentarze internautów

Okazuje się, że tylko 2,4 proc. uczniów uchodźców z Ukrainy korzysta z kształcenia w oddziałach przygotowawczych, które ułatwiają odnalezienie się w polskim systemie edukacji. Najwięcej w Warszawie (1,2 tys.) i Wrocławiu (1 tys.).

Spadła też liczba młodych ludzi, którzy uczęszczają na bezpłatne lekcje języka polskiego jako obcego. Aktualnie to ponad 42 proc. uczniów uchodźców z Ukrainy, a w kwietniu 2024 r. korzystało z nich blisko 60 proc. osób. W szkołach podstawowych odsetek jest wyższy – wynosi 47 proc. Problem widać szczególnie w przypadku młodzieży ze szkół ponadpodstawowych. Ich sukces edukacyjny w polskim systemie zależy od znajomości języka, którym posługują się nauczyciele oraz inni uczniowie. Dlatego „konieczne jest poznanie powodów tej sytuacji i podjęcie działań zmierzających do upowszechnienia” zajęć z języka polskiego jako obcego wśród uczniów z Ukrainy.

O wynikach raportu CEO poinformowano m.in. na profilu „NIE dla chaosu w szkole” w mediach społecznościowych. Pod wpisem pojawiły się negatywne komentarze, np. „Oni w ogóle nie są zainteresowani nauką, nie tylko dodatkowym polskim. Siedzą na lekcjach i nie robią nic” lub „jeżeli nie chcą się uczyć polskiego... To wina leży po ich stronie”. Byli też tacy, którzy zwrócili uwagę na trudności, z którymi zmagają się młodzi ludzie z Ukrainy – „bariera językowa, stres, nieznajomość zasad w polskiej klasie”.