Po zakończeniu działań wojennych, znaczenie Europy na międzynarodowej scenie politycznej znacznie spadło. Nic zatem dziwnego, że politycy zaczęli dążyć do znalezienia takiej drogi, która nie tylko umocniłaby dotychczasowe stanowisko kontynentu, ale także zbliżyła wszystkie kraje europejskie i zapobiegłaby konfliktom między nimi. Celem wspólnej polityki gospodarczej, miało być natomiast zapewnienie dobrobytu ich obywatelom.

U podstaw integracji europejskiej, stała tak zwana Deklaracja Szumana, dokument wydany przez Roberta Szumana 9 maja 1950 roku. Wprowadzała ona ponadnarodową kontrolę na terenie niemieckiego sektora węgla i stali w Niemczech, co miało być gwarantem pokoju w Europie. 23 lipca 1952 roku, weszły w życie tzw. Traktaty Paryskie, które powoływały Europejska Wspólnotę Węgla i Stali. W jej skład weszły początkowo takie państwa jak: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec oraz Włochy. Jej zadaniem było utworzenie jednolitego, wspólnego rynku węgla i stali. Wkrótce we wszystkich państwach członkowskich, podjęto kroki zmierzające do zniesienia ceł importowych, eksportowych oraz wszelkich ograniczeń ilościowych w przepływie towarów. Prowadziła ona wspólną politykę cenową, badania rynkowe i finanse. Dała też podstawy unijnej polityki socjalnej. W jej ramach znalazły się zasiłki dla najbardziej potrzebujących, szkolenia dla osób trwale pozostających bez pracy, czy wreszcie zapewnienie miejsc mieszkalnych.

Niebawem powstały kolejne wspólnoty. Należały do nich Europejska Wspólnota Gospodarcza oraz Europejska Wspólnota energii Atomowej (EURATOM). Zasady ich funkcjonowania zawarto w tzw. Traktatach Rzymskich, które weszły w życie 1 stycznia 1958 roku.

Początkowo w skład Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, weszły Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec oraz Włochy. Z czasem liczba państw członkowskich systematycznie wzrastała. Integracja, zachodząca w tej Wspólnocie, miała opierać się na dwóch etapach: utworzenia wspólnej unii celnej, a następnie jednolitego, wolnego rynku. Przez dwanaście lat, wszystkie uczestniczące w tym kraje, czekać miał tak zwany okres przejściowy. Półtora roku przed ostatecznym terminem (1968 rok), podjęto jednak decyzję o zniesieniu opłat celnych we wspólnym handlu i ustanowienie jednolitej taryfy na towary, które były importowane z państw trzecich. Jednocześnie podjęto kroki, służące wprowadzeniu wspólnej polityki handlowej i rolnej.

W latach siedemdziesiątych, miały miejsce kolejne procesy integracyjne. Ostatecznie współpracą objęto takie sektory jak: polityka socjalna, przemysłowa, energetyczna, walutowa, fiskalna oraz regionalna. W roku 1979 powstał Europejski System Walutowy. Do jego zadań należało prowadzenie działań zmierzających do zlikwidowania inflacji oraz ustabilizowania kursów walutowych. 1 listopada 1993 roku wszedł w życie "Traktat o Unii Europejskiej", zniesiono wówczas nazwę EWG, wprowadzając nową - "Wspólnota Europejska".

Chęć rywalizacji atomowej, z takimi mocarstwami świata jak Stany Zjednoczone Ameryki Północnej oraz Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, spowodowało utworzenie EURATOMU. Rządy wchodzących w jego skład państw, były bowiem zdania, że tylko wspólnie polityka, może przynieść jakieś efekty. Nic zatem dziwnego, że rozpoczęto wspólne finansowanie drogich inwestycji oraz badań, obejmujących przede wszystkim sektor atomowy. Do zadań EUROATOMU należało wspieranie i rozpowszechnianie nowoczesnej techniki, tworzenie jednakowych standardów bezpieczeństwa, które służyć miały ochronie zdrowia, popieranie wszystkich kroków, zmierzających do polepszenia badań nad energia atomową, właściwe używanie materiałów nuklearnych oraz utworzenie wspólnego rynku przepływu wszystkich materiałów, niezbędnych do pracy nad energia nuklearną.

W ramach tworzenia się Unii Europejskiej, możemy wyróżnić następujące etapy integracji gospodarczej:

  • Utworzenie strefy wolnego handlu
  • Wprowadzenie unii celnej
  • Wspólny rynek
  • Unia gospodarcza
  • Pełna integracja gospodarcza

Początkowa dynamika procesów integracyjnych, które miały miejsce w ciągu pierwszych dziesięciu lat

od powstania Wspólnoty, uległa w latach siedemdziesiątych daleko idącemu zahamowaniu. Było to wynikiem postępującego kryzysu naftowego i walutowego. Wszystko to spowodowało, że Europa została daleko w tyle za rosnącymi w siłę Stanami Zjednoczonymi oraz Japonią Co wiece, decyzja o rozszerzeniu Wspólnot o nowe kraje europejskie, które pozostawały na stosunkowo niskim poziomie rozwoju, gospodarczego, przyczyniła się do pojawienia nowych problemów natury społecznej ( np.. rosnące bezrobocie). Nie małą rolę odegrały też pewne błędne rozwiązania instytucjonalne, które wymagały jednomyślności w podejmowaniu decyzji przez Radę Ministrów. Nic zatem dziwnego, że planowane na rok 1969, utworzenie wspólnego rynku, nie powiodło się. Wzmocnieniu natomiast uległy istotne bariery celne, ograniczenia ilościowe, a skomplikowaniu przepisy prane i normy jakościowe, dotyczące przepływu towarów przez granice.