Unia Europejska

W roku 1949 w Moskwie, powołano do życia Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Należały do niej - obok Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich - także inne kraje socjalistyczne (potocznie nazywane krajami demokracji ludowej). Wyjątek stanowiła Jugosławia i Albania. Spoza Europy natomiast obecne w Radzie były Kuba Mongolia oraz Wietnam. Organizacja ta, miała mieć wyłącznie charakter gospodarczy. Niestety, nie spełniła pokładanych w niej nadziei. Ostatecznie w roku 1991, na specjalnie w tym celu zwołanej sesji do Budapesztu, została rozwiązana. Było to wynikiem zachodzących w tym czasie w Europie przemian politycznych, zwłaszcza zaś upadku Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

W chwili obecnej, najważniejszą, europejską organizacja międzynarodową jest Unia Europejska. Wszystkie najważniejsze jej organy mieszczą się w Brukseli.

Unia Europejska, powstała po przekształceniu się Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. EWG powstało 25 marca 1957 roku w Rzymie. Traktat założycielski podpisały wówczas następujące państwa: Francja, Republika Federalna Niemiec, Włochy, a także Belgia, Holandia i Luksemburg. Wszedł on w życie 1 stycznia 1958 roku. W roku 1967 połączyły się ze sobą trzy organizacje: Europejska Wspólnota Gospodarcza, Europejska Wspólnota Energii Atomowej, oraz Europejska Wspólnota Węgla i Stali. Od tego momentu otrzymały one nową nazwę: Wspólnot Europejskich. Pierwsze poszerzenie WE, miało miejsce w roku 1973. Wówczas to poszerzono je o Danię, Irlandię i Wielką Brytanię (tzw. otwarcie na północ). W kilka lat później (rok 1981) przyjęto także Grecję, a następnie Hiszpanię i Portugalię (1986 - tzw. otwarcie na południe).

Pierwszym celem, jakie postawiła przed sobą Europejska Wspólnota Gospodarcza, było utworzenie jednolitej struktury gospodarczej. Miało to nastąpić poprzez stopniowe znoszenie ceł i wszelkich opłat na towary, będące obiektem wzajemnej wymiany między krajami dwunastki. Z czasem planowano umożliwienie swobodnego przemieszczania się obywateli, przepływ kapitału i towarów, a także wprowadzenie jednolitych obciążeń finansowych oraz norm produkcyjnych.

Między 9, a 10 grudnia 1991 roku, w Maastricht podpisano "Traktat o powstaniu Unii Europejskiej". Zgodnie z zawartymi w nim postanowieniami, wszystkie wchodzące w jej skład państwa, miały współpracować ze sobą, tworząc wspólną strategię obronną i politykę zagraniczną i wprowadzić na swoich terenach jedną monetę - euro. W 1999 roku monetę tą wprowadzono aż w jedenastu krajach Unii Europejskiej. Nie przyjęły natomiast Grecja, Szwecja, Wielka Brytania i Dania. Emitowaniem monet i banknotów, miał zająć się Europejski Bank Centralny, z siedzibą we Frankfurcie nad Menem.

Unia Europejska stawia przed sobą cztery zasadnicze cele: swobodę wyboru miejsca zamieszkania i zatrudnienia przez obywateli Unii Europejskiej, zniesienie kontroli na granicach, w trakcie ich przekraczania, wprowadzenie jednolitych norm technicznych, wprowadzenie jednolitego prawa oraz wprowadzenie ochrony wszelkiej własności intelektualnej.

Do głównych organów Unii Europejskiej, należą:

  • Rada Unii Europejskiej, która mieści się w Brukseli i jest głównym organem legislacyjnym i decyzyjnym; w jej skład wchodzą ministrowie - po jednym z przedstawicieli każdego państwa członkowskiego
  • Komisja Europejska, również mieści się w Brukseli, a stanowi kolegialny organ wykonawczy, niezależny od rządów państw członkowskich
  • Zgromadzenie, właściwie Parlament Europejski, mieści się w Strasburgu i stanowi organ doradczy oraz kontrolny, w jego skład wchodzą deputowani, wybrani w bezpośrednich wyborach
  • Trybunał Sprawiedliwości, kontroluje jak przestrzegane jest prawo unijne w państwach członkowskich, rozstrzyga spory miedzy krajami Unii Europejskiej, mieści się w Strasburgu
  • Radę Europejska tworzą szefowie rządów państw członkowskich; formalnie nie pełni ona żadnej funkcji i nie posiada żadnych uprawnień, w rzeczywistości jednak ma istotny wpływ na podejmowane przez Unię decyzje polityczne.

W ostatnich latach Unia Europejska poszerzyła się o nowe kraje członkowskie. W 1995 w jej skład weszły Szwecja i Finlandia, a kilka lat później niektóre kraje Europy Wschodniej. Wśród nich jest również Polska. Oficjalnie Polska podpisała traktat o stowarzyszeniu z Europejską Wspólnotą gospodarczą w roku 1993. W rok później władze kraju, złożyły oficjalny wniosek z prośbą o przyjęcie go w poczet państw Unii Europejskiej. Oficjalne przystąpienie Polski do UE, nastąpiło 1 maja 2004 roku.

W końcu lat osiemdziesiątych, rozstrzygnięto sprawę całkowitego zniesienia barier granicznych, w krajach należących do Unii Europejskiej. Stało się to możliwe po podpisaniu tzw. porozumienia z Szengen, na mocy którego bariery te, mają zostać zlikwidowane jedynie w granicach państw unijnych.

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu

Stowarzyszenie to, powołano do życia w roku 1960 w Sztokholmie. Do roku 1994 w jej skład wchodziły następujące kraje: Austria, Finlandia, Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria oraz Szwecja. W połowie lat dziewięćdziesiątych, po wstąpieniu wielu tych krajów do struktur Unii Europejskiej, rola Stowarzyszenia znacznie zmalała. W efekcie, w jej skład wchodzą głownie państwa o mniejszym potencjale gospodarczym oraz ludnościowym.

Europejski Obszar Gospodarczy

Jego zadaniem, było zniesienie wszystkich utrudnień handlu, osób, usług i kapitału, między wszystkimi państwami, które wchodziły w jego skład. Plan ten jednak został zahamowany, po sprzeciwie obywateli Szwajcarii, którzy w specjalnie zorganizowanym referendum, sprzeciwili się wstąpienia do struktur tej organizacji. W jego skład ostatecznie weszło tylko osiemnaście krajów, które w prowadzonej przez siebie polityce gospodarczej wobec krajów trzecich, zachowują pełną swobodę i autonomię (chodzi tu również o sprawy fiskalne i politykę rolną).

Światowa Organizacja Handlu

1 stycznia 1995 roku, na konferencji w Marrakeszu, na terenie Maroka, utworzono Światową Organizację Handlu. Zastąpiono tym samym Układ Ogólny w sprawie Ceł i Handlu, który podpisano w roku 1947 w Genewie. Do zadań WTO, należy przede wszystkim stopniowe usuwanie barier celnych i handlowych oraz dążenie do swobodnego przepływu towarów . Obecnie do tej Organizacji, należy 135 krajów. Polska jest w niej od 1 lipca roku 1995.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

Jest organizacją, w skład której wchodzą najbardziej rozwinięte kraje na świecie. Jej zadaniem jest wspieranie rozwoju gospodarczego oraz koordynowanie polityki ekonomicznej. I ocena zachodzących w określonych krajach przemian gospodarczych. Powstała ona w roku 1961 i zrzesza obecnie 29 krajów, z czego 18 to kraje europejskie, trzy północnoamerykańskie (obok Stanów Zjednoczonych, także Kanada i Meksyk), oraz Australię, Nową Zelandię, Japonię, Koreę Południową i Turcję. W 1995 roku, jako pierwsze państwo z byłych republik demokratycznych, wstąpiły do niej Czechy, a w 1996 roku Polska i Węgry. Główne organy OECD, znajdują się w Paryżu.

Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową

Organizacja powstała w Bagdadzie, a inicjatorem jej założenia była Wenezuela. Obecnie w jej skład wchodzi 11 państw - głównych eksporterów ropy naftowej. Wśród nich wymienić można przede wszystkim: Algierię, Arabię Saudyjską, Katar, Kuwejt, Libię, Nigerię i Wenezuelę. Przez pewien czas, członkami OPEC były też Gabon i Ekwador. Warto dodać, że OPEC ma bardzo duży wpływ na ustalanie cen ropy naftowej na całym świecie.