Wypracowania

Drugi filar Unii Europejskiej – geneza i podstawy prawne

Unia europejska opiera swoje działanie na trzech filarach. Drugi z filarów dotyczący wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zajmuje priorytetowe miejsce w katalogu działań Unii Europejskiej. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa (WPZiB), wprowadzona przez Traktat z Maastricht (Traktat Ustanawiający Unię Europejską z 1992 r. - ), stanowi rozwinięcie europejskiej współpracy politycznej, której podstawą był Jednolity Akt Europejski. Najważniejszymi celami Unii w tej dziedzinie mają być: potwierdzenie tożsamości Unii w stosunkach międzynarodowych oraz stopniowe wprowadzenie wspólnej polityki obronnej. Wśród szczegółowych zadań wspólnej polityki wymieniono w Traktacie o Unii Europejskiej: ochronę wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii, umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich, zachowanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, Aktem Końcowym KBWE i Paryską Kartą Nowej Europy, popieranie współpracy międzynarodowej oraz rozwój demokracji i poszanowania praw człowieka.

Jednakże zanim doszło do tych unormowań nastąpiło szereg zdarzeń, które doprowadziły do wypracowania standardów współpracy w ramach Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa:

W roku 1950 została przedstawiona koncepcja planu Pleven'a, który przewidywał utworzenie wspólnej armii europejskiej ze zjednoczonym dowództwem. Plan ten był impulsem do podpisania przez członków Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali w 1952 roku układu o stworzeniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej. Równocześnie opracowywano zasady współpracy w ramach Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Obie inicjatywy jednak upadły wobec sprzeciwu francuskiego Zgromadzenia Narodowego w roku 1954. Podobny charakter miały próby nawiązania współpracy w początkowych katach 60-tych. Plany współpracy w ramach polityki zagranicznej i obrony zwane planami Fouchet'a przewidywały zacieśnienie współpracy w tych dziedzinach. Ponownie jednak doszło do sporów między stroną francuską a pozostałymi państwami i plany upadły.
Kolejnym etapem rozwoju w omawianej dziedzinie nastąpił pod koniec lat sześćdziesiątych. Na spotkaniu zwierzchników państwowych w Hadze ustalono że nałożą na ministrów zagranicznych obowiązek podjęcia odpowiednich kroków w tym zakresie. Na rezultaty prac ministrów nie trzeba było długo czekać. W Luksemburgu w roku 1970 r. przyjęto regulacje dotyczące celów i metody współpracy w dziedzinie polityki zagranicznej, którą określono jako Europejską Współpracę Polityczną (EWP). Podstawą dla tej polityki był tzw. Raport Davignon'a. Mimo tych starań osiągnięte porozumienie nie znalazło odzwierciedlenia w praktyce. EWP nie została także inkorporowana do prawa wspólnotowego
Rok 1973 - tzw. raport kopenhaski. Nastąpiło rozwinięcie postanowień EWP uszczegóławiających i wprowadzających nowe postanowienia w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Sporym osiągnięciem było utworzenie sieci połączeń teletekstowych (COREAU) oraz stworzenie systemu współpracy za pomocą grupy korespondentów europejskich.
Kolejny etap to spotkanie w Paryżu w roku 1974 roku. Przedstawiciele państwa europejskich utworzyli podczas tego spotkania Radę Europejską. Podstawowym zadaniem tej instytucji było zorganizowanie i prowadzenie polityki na temat wzajemnej współpracy. Rada Europejska została wprowadzona do struktury Europejskiej Współpracy Politycznej.
Następny etap to sporządzenie raportu londyńskiego w roku 1981 roku. Bezpośrednią przyczyną tej inicjatywy był konflikt w Afganistanie. Raport stanowił kolejny krok do zacieśnienia współpracy w zakresie polityki zagranicznej a ponadto kładł duży nacisk na politykę bezpieczeństwa.
Jednolity Akt Europejski (JAE).

Jednolity Akt Europejski stanowił przełom we wspólnej polityce zagranicznej i bezpieczeństwa. Nadawał on bowiem tej dziedzinie wysoką rangę poprzez zawarcie w swej treści. Tym samym współpraca w ramach EWP zyskała podstawę prawną w akcie prawa międzynarodowego .

JAE w Tytule III określił Postanowienia Traktatu w sprawie współpracy europejskiej w dziedzinie polityki zagranicznej. Zgodnie z artykułem 30 Współpraca Europejska w dziedzinie polityki zagranicznej podlega następującym postanowieniom:

Wysokie Umawiające się Strony, jako członkowie Wspólnot Europejskich, wspólnie zmierzają do opracowania i realizacji polityki zagranicznej.

Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się przekazywać sobie informacje oraz przeprowadzać wzajemne konsultacje na temat wszelkich kwestii dotyczących polityki zagranicznej leżących w interesie ogólnym, tak aby zapewnić, że ich wspólny wpływ jest wywierany w sposób możliwie najbardziej skuteczny poprzez koordynację i zbliżanie ich stanowisk oraz wprowadzanie w życie wspólnego działania.
Konsultacje należy przeprowadzać, zanim Wysokie Umawiające się Strony ustalą ich ostateczne stanowisko.
Przy uchwalaniu swojego stanowiska i krajowych środków każda Wysoka Umawiająca się Strona w pełni uwzględnia stanowiska innych partnerów oraz odpowiednio rozważa celowość przyjmowania i wdrażania wspólnych stanowisk europejskich.
Aby zwiększyć swoją zdolność do podejmowania wspólnych działań w dziedzinie polityki zagranicznej, Wysokie Umawiające się Strony zapewniają, że wspólne zasady i cele są stopniowo rozwijane i określane.
Określenie wspólnych stanowisk stanowi punkt odniesienia dla polityk Wysokich Umawiających się Stron.
Wysokie Umawiające się Strony dążą do unikania wszelkich działań lub zajmowania stanowisk, które obniżają ich skuteczność jako siły spajającej w stosunkach międzynarodowych lub w ramach organizacji międzynarodowych.

W ramach europejskiej współpracy politycznej ministrowie spraw zagranicznych oraz członek Komisji spotykają się co najmniej cztery razy w roku. Mogą oni także rozpatrywać sprawy polityki zagranicznej w ramach współpracy politycznej podczas spotkań Rady Wspólnot Europejskich.
Komisja jest w pełni włączana do działań współpracy politycznej.
W celu zapewnienia płynnego przyjęcia wspólnych stanowisk oraz realizacji wspólnych działań Wysokie Umawiające się Strony, w miarę możliwości, powstrzymują się od działań opóźniających osiągnięcie wspólnego stanowiska oraz opracowanie wynikającego z niego wspólnego działania.

Wysokie Umawiające się Strony zapewniają, że Parlament Europejski jest ściśle włączany do europejskiej współpracy politycznej. W tym celu Urząd Przewodniczącego regularnie informuje Parlament Europejski o kwestiach polityki zagranicznej, które są rozpatrywane w ramach współpracy politycznej oraz czuwa, aby poglądy Parlamentu Europejskiego zostały należycie uwzględnione.
Zewnętrzna polityka Wspólnoty Europejskiej oraz polityki ustalone w ramach europejskiej współpracy politycznej muszą być zgodne.

Państwo sprawujące Prezydencję oraz Komisja, każde w granicach własnych kompetencji, ponoszą szczególną odpowiedzialność za czuwanie by zgodność tych polityk była osiągana i zachowywana.

Wysokie Umawiające się Strony uważają, że bliższa współpraca w sprawach bezpieczeństwa europejskiego znacznie by się przyczyniła do rozwoju tożsamości europejskiej w dziedzinie polityki zewnętrznej. Są one gotowe do osiągnięcia ściślejszej koordynacji swoich stanowisk dotyczących aspektów politycznych i gospodarczych bezpieczeństwa.
Wysokie Umawiające się Strony są zdecydowane utrzymać warunki technologiczne i przemysłowe konieczne dla ich bezpieczeństwa. W tym celu współpracują one na poziomie krajowym oraz, w stosownych przypadkach , w ramach właściwych instytucji i organów.
Postanowienia niniejszego tytułu nie opóźniają ściślejszej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa między niektórymi Wysokimi Umawiającymi się Stronami w ramach Unii Zachodnioeuropejskiej czy Sojuszu Atlantyckiego.

Wysokie Umawiające się Strony uczestnicząc w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych, dążą do uchwalenia wspólnych stanowisk w sprawach objętych niniejszym tytułem.
Jeżeli w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych nie biorą udziału wszystkie Wysokie Umawiające się Strony, to te Strony, które uczestniczą, uwzględniają stanowiska uchwalone w ramach europejskiej współpracy politycznej.

Wysokie Umawiające się Strony organizują dialog polityczny z państwami trzecimi zgrupowaniami regionalnymi, jeżeli uznają to za niezbędne.
Wysokie Umawiające się Strony oraz Komisja wzmacniają współpracę między ich przedstawicielami akredytowanymi przy państwach trzecich i organizacjach międzynarodowych poprzez wzajemną pomoc i wymianę informacji.

Prezydencja europejskiej współpracy politycznej jest sprawowana przez tę spośród Wysokich Umawiających się Stron, która przewodniczy w Radzie Wspólnot Europejskich.
Prezydencja jest odpowiedzialna za inicjowanie działań oraz koordynację i przedstawianie stanowisk Państw Członkowskich w stosunkach z państwami trzecimi w odniesieniu do działań europejskiej współpracy politycznej. Odpowiada on również za kierowanie współpracą polityczną, w szczególności sporządzanie harmonogramów spotkań, ich zwoływanie i organizowanie.
Dyrektorzy polityczni uczestniczą w regularnych spotkaniach w ramach Komitetu Politycznego w celu nadania odpowiedniego tempa, zachowania ciągłości europejskiej współpracy politycznej oraz przygotowania obrad ministrów.

Posiedzenie Komitetu Politycznego lub, w razie potrzeby, spotkanie ministrów jest zwoływane w ciągu 48 godzin na żądanie co najmniej trzech Państw Członkowskich.
Europejska grupa korespondentów, działająca pod kierunkiem Komitetu Politycznego jest odpowiedzialna za monitorowanie i realizację europejskiej współpracy politycznej oraz za rozpatrywanie ogólnych problemów organizacyjnych.
Komitet Polityczny decyduje o spotkaniach grup roboczych.
Sekretariat z siedzibą w Brukseli wspiera Prezydencję w przygotowywaniu i realizacji działań europejskiej współpracy politycznej oraz w sprawach administracyjnych. Wykonuje on swoje obowiązki, podlegając Prezydencji.

W odniesieniu do przywilejów i immunitetów, członków sekretariatu europejskiej współpracy politycznej należy traktować w ten sam sposób jak członków misji dyplomatycznych Wysokich Umawiających się Stron mających siedzibę w tym samym miejscu co sekretariat.
Pięć lat po wejściu w życie niniejszego Traktatu Wysokie Umawiające się Strony zbadają, czy należy dokonać zmian w tytule III.

7. Traktat Z Maastricht (TUE) z 1992, Traktat Amsterdamski z 1997 (TA), Traktat z Nicei z 2001 (TN)

Traktat z Maastricht wprowadził pojęcie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB), określając założenia tej polityki i środki realizacji. Zmieniony został w tym zakresie przez TA który obok zasadniczego podejmowania decyzji o WPZiB w formie jednomyślności wprowadził konstruktywne wstrzymanie się od głosu oraz kwalifikowaną większość, niewielkie zmiany wprowadził TN.

Postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na podstawie traktatu z Maastricht i zmiany wprowadzone przez Traktat Amsterdamski:

Artykuł J.1

1. Unia i jej Państwa Członkowskie określają i realizują wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, regulowaną postanowieniami niniejszego tytułu i obejmującą wszystkie dziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

2. Celami wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa są:

- ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii;

umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej Państw Członkowskich we wszelkich formach;
utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej;

- popieranie współpracy międzynarodowej;

rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego, a także poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności.

3. Unia realizuje te cele:

- poprzez ustanowienie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu polityki, zgodnie z artykułem J.2;

poprzez stopniowe urzeczywistnianie zgodnie z artykułem J.3, wspólnego działania w dziedzinach, w których Państwa Członkowskie mają istotne wspólne interesy.

4. Państwa Członkowskie popierają, aktywnie i bez zastrzeżeń, politykę zewnętrzną i bezpieczeństwa Unii w duchu lojalności i wzajemnej solidarności. Powstrzymują się od wszelkich działań, które byłyby sprzeczne z interesami Unii lub mogłyby zaszkodzić jej skuteczności jako spójnej sile w stosunkach międzynarodowych. Rada czuwa nad poszanowaniem tych zasad.

Artykuł J.1 zmieniony przez Traktat Amsterdamski:

1. Unia określa i realizuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, obejmującą wszystkie dziedziny polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, której celami są:

- ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezawisłości i integralności Unii, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych;

- umacnianie bezpieczeństwa Unii we wszelkich formach;

- utrzymanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych oraz Aktu Końcowego z Helsinek i celami Karty Paryskiej, w tym dotyczącymi granic zewnętrznych;

- popieranie współpracy międzynarodowej;

- rozwijanie oraz umacnianie demokracji i państwa prawnego, a także poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności.

2. Państwa Członkowskie popierają, aktywnie i bez zastrzeżeń, politykę zewnętrzną i bezpieczeństwa Unii w duchu lojalności i wzajemnej solidarności.

Państwa Członkowskie działają zgodnie na rzecz umacniania i rozwijania wzajemnej solidarności politycznej. Powstrzymują się od wszelkich działań, które byłyby sprzeczne z interesami Unii lub mogłyby zaszkodzić jej skuteczności jako spójnej sile w stosunkach międzynarodowych.

Rada czuwa nad poszanowaniem tych zasad.

Artykuł J.2

Państwa Członkowskie w ramach Rady informują się wzajemnie i uzgadniają wszelkie kwestie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, stanowiące przedmiot ogólnego zainteresowania, w celu zapewnienia możliwie najskuteczniejszego ich połączonego wpływu poprzez zgodne i zbieżne działania.

2.Rada określa wspólne stanowisko, jeżeli tylko uznaje to za niezbędne.

Państwa Członkowskie zapewniają zgodność swych polityk krajowych ze wspólnymi stanowiskami.

3.Państwa członkowskie koordynują swoje działania w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych. Podtrzymują wówczas wspólne stanowiska.

Jeżeli w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych nie są reprezentowane wszystkie Państwa Członkowskie, uczestniczące Państwa Członkowskie podtrzymują wspólne stanowiska.

Artykuł J.2 zmieniony przez Traktat Amsterdamski:

Unia osiąga cele określone w artykule J.1 poprzez:

- określanie zasad i ogólnych wytycznych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa;

- decydowanie o wspólnych strategiach;

- przyjmowanie wspólnych działań;

- przyjmowanie wspólnych stanowisk;

- umacnianie systematycznej współpracy między Państwami Członkowskimi w prowadzeniu ich polityki.

Artykuł J.3

Procedura przyjęcia wspólnego działania w sprawach objętych polityką zagraniczną i bezpieczeństwa jest następująca:

1. Rada decyduje, na podstawie ogólnych wytycznych Rady Europejskiej, że dana kwestia powinna stać się przedmiotem wspólnego działania.

Ilekroć Rada decyduje o wspólnym działaniu, określa dokładny zakres, ogólne i szczegółowe cele Unii przy podejmowaniu takiego działania, czas jego trwania, jeżeli zachodzi taka potrzeba, oraz sposoby, procedury i warunki jego realizacji.

2. Przyjmując wspólne działanie i na każdym jego etapie, Rada określa kwestie, w których decyzje podejmowane są większością kwalifikowaną.

Jeżeli przyjęcie uchwały przez Radę wymaga większości kwalifikowanej na podstawie poprzedniego akapitu, głosy jej członków ważone są zgodnie z artykułem 148 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Uchwały Rady wymagają do ich przyjęcia co najmniej 54 głosów "za", oddanych przez co najmniej 8 członków.

3. Jeżeli nastąpiła zmiana okoliczności mająca wyraźny wpływ na kwestię stanowiącą przedmiot wspólnego działania, Rada dokonuje przeglądu zasad i celów tego działania oraz podejmuje niezbędne decyzje. Dopóki Rada nie podejmie stosownej decyzji, wspólne działanie pozostaje w mocy.

4. Wspólne działania wiążą Państwa Członkowskie w odniesieniu do zajmowanych przez nie stanowisk i prowadzonych działań.

5. O wszelkim zajęciu krajowego stanowiska lub podjęciu jakiegokolwiek krajowego działania należy poinformować w takim czasie, aby możliwe było - w razie potrzeby - wcześniejsze przeprowadzenie w Radzie uzgodnień. Obowiązek wcześniejszego poinformowania nie dotyczy środków stanowiących jedynie proste wykonanie decyzji Rady na płaszczyźnie krajowej.

6. W przypadku bezwzględnej konieczności wynikającej z rozwoju sytuacji i wobec braku decyzji Rady Państwa Członkowskie mogą zastosować w trybie pilnym niezbędne środki, uwzględniając ogólne cele wspólnego działania. Państwo Członkowskie, które stosuje takie środki, informuje o nich niezwłocznie Radę.

7. W przypadku poważnych trudności w wykonaniu wspólnego działania Państwo Członkowskie powiadamia o nich Radę, która rozważa je i poszukuje właściwych rozwiązań. Nie mogą być one sprzeczne z celami wspólnego działania ani szkodzić jego skuteczności.

Artykuł J.3 - zmiany wedle traktatu Amsterdamskiego:

1. Rada Europejska określa zasady i ogólne wytyczne wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, łącznie ze sprawami mającymi wpływ na kwestie polityczno-obronne.

2. Rada Europejska decyduje o wspólnych strategiach wprowadzanych w życie przez Unię w dziedzinach, w których Państwa Członkowskie mają ważne wspólne interesy.

Wspólne strategie określają ich cele, czas trwania i środki, które mają być przekazane do dyspozycji przez Unię i Państwa Członkowskie.

3. Na podstawie określonych przez Radę Europejską ogólnych wytycznych Rada podejmuje decyzje niezbędne do określenia i wprowadzenia w życie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Rada zaleca Radzie Europejskiej przyjęcie wspólnych strategii i wprowadza je w życie, zwłaszcza przyjmując wspólne działania i wspólne stanowiska.

Rada zapewnia jednolitość, spójność i skuteczność działań Unii.

Artykuł J.4

1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszelkie sprawy dotyczące bezpieczeństwa Unii, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, która mogłaby doprowadzić do wspólnej obrony.

2. Unia zwraca się do Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE), która jest integralną częścią rozwoju Unii, w celu opracowania i wykonywania decyzji oraz przedsięwzięć Unii mających wpływ na kwestie obronne. Rada, w porozumieniu z instytucjami UZE, przyjmuje niezbędne rozwiązania praktyczne.

3. Sprawy mające wpływ na kwestie obronne wyszczególnione w niniejszym artykule nie podlegają procedurom określonym w artykule J.3.

4. Polityka Unii, zgodnie z niniejszym artykułem, nie prowadzi do naruszenia szczególnego charakteru polityki bezpieczeństwa i polityki obronnej niektórych Państw Członkowskich i respektuje zobowiązania niektórych Państw Członkowskich wynikające z Paktu Północnoatlantyckiego i jest zgodna ze wspólną polityką bezpieczeństwa i obronną ustanowioną w tych ramach.

5. Postanowienia niniejszego artykułu nie stanowią przeszkody w zacieśnianiu współpracy między dwoma lub wieloma Państwami Członkowskimi na poziomie dwustronnym, w ramach UZE i Sojuszu Atlantyckiego, o ile współpraca ta nie jest sprzeczna i nie utrudnia współpracy przewidzianej w niniejszym tytule.

6. Do realizacji celów niniejszego Traktatu, mając na uwadze rok 1998 w kontekście artykułu XII Traktatu Brukselskiego, postanowienia niniejszego artykułu mogą zostać zmienione, zgodnie z artykułem N ustęp 2 na podstawie sprawozdania, które w 1996 roku Rada przedstawi Radzie Europejskiej; będzie ono zawierało ocenę dokonanych postępów oraz doświadczeń zgromadzonych do tego czasu.

Artykuł J.4 - zmiany wedle Traktatu Amsterdamskiego:

1. Rada przyjmuje wspólne działania. Dotyczą one pewnych sytuacji, w których niezbędne jest podjęcie działań operacyjnych. Wspólne działania określają ich zasięg, cele, zakres i środki, jakie mają być oddane do dyspozycji Unii, warunki wprowadzania ich w życie oraz - w razie potrzeby - czas ich trwania.

2. Jeżeli nastąpiła zmiana okoliczności mająca wyraźny wpływ na kwestię stanowiącą przedmiot wspólnego działania, Rada dokonuje przeglądu zasad i celów tego działania oraz podejmuje niezbędne decyzje. Dopóki Rada nie podejmie stosownej decyzji, wspólne działanie pozostaje w mocy.

3. Wspólne działania wiążą Państwa Członkowskie w odniesieniu do zajmowanych przez nie stanowisk i prowadzonych działań.

4. Rada może zażądać od Komisji przedłożenia jej wszelkich właściwych propozycji dotyczących wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w celu zapewnienia wprowadzenia w życie wspólnego działania.

6. W przypadku bezwzględnej konieczności wynikającej z rozwoju sytuacji i wobec braku decyzji Rady Państwa Członkowskie mogą zastosować w trybie pilnym niezbędne środki, uwzględniając ogólne cele wspólnego działania. Państwo Członkowskie, które stosuje takie środki, informuje o nich niezwłocznie Radę.

7. W przypadku poważnych trudności w wykonaniu wspólnego działania Państwo Członkowskie powiadamia o nich Radę, która rozważa je i poszukuje właściwych rozwiązań. Nie mogą być one sprzeczne z celami wspólnego działania ani szkodzić jego skuteczności.

Artykuł J.5

1. Prezydencja reprezentuje Unię w sprawach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa.

2. Prezydencja jest odpowiedzialna za wprowadzanie w życie wspólnych środków; w tym zakresie wyraża co do zasady stanowisko Unii w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych.

3. Prezydencja jest wspierana, w miarę potrzeby, w wykonywaniu zadań określonych w ustępie 1 i 2 przez Państwo Członkowskie, które poprzednio sprawowało Prezydencję oraz które w następnej kolejności sprawuje tę funkcję. Komisja jest w pełni włączana w te zadania.

4. Bez uszczerbku dla artykułu J.2 ustęp 3 i artykułu J.3 ustęp 4, Państwa Członkowskie reprezentowane w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych, w których nie uczestniczą wszystkie Państwa Członkowskie, informują te ostatnie o wszelkich sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Państwa Członkowskie, które są także członkami Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, będą działać zgodnie i wyczerpująco informować pozostałe Państwa Członkowskie. Państwa Członkowskie, które są stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa, przy wykonywaniu swoich funkcji zapewniają obronę stanowisk i interesów Unii, bez uszczerbku dla ich zobowiązań wynikających z postanowień Karty Narodów Zjednoczonych.

Artykuł J.5 - zmiany wedle traktatu Amsterdamskiego:

Rada przyjmuje wspólne stanowiska. Określają one podejście Unii do danego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym. Państwa Członkowskie zapewniają zgodność swych polityk krajowych ze wspólnymi stanowiskami.

Artykuł J.6

Misje dyplomatyczne i konsularne Państw Członkowskich oraz delegacje Komisji w państwach trzecich i na konferencjach międzynarodowych, a także ich przedstawicielstwa w organizacjach międzynarodowych współpracują ze sobą, tak aby zapewnić poszanowanie i wprowadzenie w życie wspólnych stanowisk oraz wspólnych środków przyjętych przez Radę.

Umacniają one współpracę, wymieniając informacje, dokonując wspólnych ocen oraz przyczyniając się do wprowadzania w życie postanowień artykułu 8c Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł J.6 - zmiany wedle traktatu Amsterdamskiego:

Państwa Członkowskie w ramach Rady informują się wzajemnie i uzgadniają wszelkie kwestie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, stanowiące przedmiot ogólnego zainteresowania, w celu zapewnienia możliwie najskuteczniejszego wpływu Unii poprzez zgodne i zbieżne działania.

Artykuł J.7

Państwo przewodniczące konsultuje z Parlamentem Europejskim najważniejsze kwestie i podstawowe kierunki wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz czuwa, aby poglądy Parlamentu Europejskiego zostały należycie uwzględnione. Państwo przewodniczące i Komisja regularnie informują Parlament Europejski o rozwoju polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.

Parlament Europejski może kierować do Rady pytania lub formułować pod jej adresem zalecenia. Co roku przeprowadza on debatę o postępach w realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.7 - zmiany wedle Traktatu Amsterdamskiego:

1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa obejmuje wszelkie sprawy dotyczące bezpieczeństwa Unii, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, zgodnie z drugim akapitem, która mogłaby doprowadzić do wspólnej obrony, jeśli Rada Europejska tak zadecyduje. W takim przypadku Rada Europejska zaleca Państwom Członkowskim podjęcie decyzji zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Unia Zachodnioeuropejska (UZE) stanowi integralną część rozwoju Unii, zapewniając Unii dostęp do zdolności operacyjnej, zwłaszcza w związku z ustępem 2. Wspomaga Unię w określaniu aspektów obronnych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, stosownie do niniejszego artykułu. W związku z tym Unia zachęca do ustanowienia ściślejszych stosunków instytucjonalnych z UZE, mając na względzie możliwość włączenia UZE do Unii, jeśli Rada Europejska tak zadecyduje. W takim przypadku Rada Europejska zaleca Państwom Członkowskim podjęcie decyzji zgodnie z ich odpowiednimi wymogami konstytucyjnymi.

Polityka Unii, określona w niniejszym artykule, nie uchybia specyficznemu charakterowi polityki bezpieczeństwa i obronnej niektórych Państw Członkowskich. Szanuje ona wynikające z Traktatu Północnoatlantyckiego zobowiązania Państw Członkowskich, które uważają, że ich wspólna obrona jest

wykonywana w ramach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) oraz jest zgodna z przyjętą w tych ramach wspólną polityką bezpieczeństwa i obronną.

Stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej będzie wspierane, w zakresie, w jakim Państwa Członkowskie uznają to za właściwe, współpracą między nimi w dziedzinie zbrojeń.

2. Sprawy określone w niniejszym artykule obejmują misje humanitarne i ratunkowe, misje utrzymania pokoju oraz misje zbrojne służące zarządzaniu kryzysami, w tym przywracaniu pokoju.

3. Unia zwracać się będzie do UZE w celu opracowania i wykonywania swych decyzji oraz przedsięwzięć mających wpływ na kwestie polityczno-obronne.

Kompetencja Rady Europejskiej do określania wytycznych zgodnie z artykułem J.3 przysługuje również wobec UZE w sprawach, w których Unia ma prawo zwracać się do UZE.

W przypadku gdy Unia zwraca się do UZE w celu opracowania i wykonania swych decyzji dotyczących misji określonych w ustępie 2, wszystkie Państwa Członkowskie mają prawo w pełni uczestniczyć w tych misjach. Rada, w porozumieniu z instytucjami UZE, przyjmuje praktyczne ustalenia, niezbędne do umożliwienia wszystkim Państwom Członkowskim wnoszącym wkład w te misje uczestniczenia w pełnym i równoprawnym zakresie w planowaniu i podejmowaniu decyzji w UZE.

Decyzje mające wpływ na kwestie polityczno-obronne, które są przedmiotem niniejszego ustępu, są podejmowane bez uszczerbku dla polityk i zobowiązań określonych w ustępie 1 akapit trzeci.

4. Niniejszy artykuł nie stanowi przeszkody w zacieśnianiu współpracy między dwoma lub wieloma Państwami Członkowskimi na poziomie dwustronnym oraz w ramach UZE i Sojuszu Atlantyckiego, o ile współpraca ta nie jest sprzeczna i nie utrudnia współpracy przewidzianej w niniejszym tytule.

5. Dla wspierania realizacji celów ustalonych w niniejszym artykule, jego postanowienia zostaną poddane przeglądowi zgodnie z artykułem N.

Artykuł J.8

1. Rada Europejska określa zasady i ogólne wytyczne wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

2. Na podstawie określonych przez Radę Europejską ogólnych wytycznych Rada podejmuje decyzje niezbędne do określenia i wprowadzenia w życie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Rada zapewnia jednolitość, spójność i skuteczność działań Unii.

Rada stanowi jednomyślnie, z wyjątkiem kwestii proceduralnych oraz przypadku określonego w artykule J.3 ustęp 2.

3. Każde Państwo Członkowskie lub Komisja mogą się zwracać do Rady ze wszelkimi pytaniami dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz przedkładać Radzie propozycje.

4. W przypadkach wymagających szybkiej decyzji Przewodniczący zwołuje, z inicjatywy własnej lub na żądanie Komisji bądź Państwa Członkowskiego, w ciągu 48 godzin lub - w razie bezwzględnej potrzeby - w krótszym terminie nadzwyczajne posiedzenie Rady.

5. Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 151 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Komitet Polityczny, złożony z dyrektorów politycznych, obserwuje sytuację międzynarodową w dziedzinach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa oraz przyczynia się do określania polityk, wydając opinie dla Rady - na jej żądanie lub z inicjatywy własnej. Czuwa on również nad wprowadzaniem w życie uzgodnionych polityk, bez uszczerbku dla kompetencji przewodniczącego i Komisji.

Artykuł J.8 - zmiany wedle Traktatu Amsterdamskiego:

1. Prezydencja reprezentuje Unię w sprawach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa.

2. Prezydencja jest odpowiedzialna za wprowadzanie w życie decyzji podejmowanych zgodnie z niniejszym tytułem; z tej racji wyraża co do zasady stanowisko Unii w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych.

3. Prezydencja jest wspomagana przez sekretarza generalnego Rady, pełniącego funkcję wysokiego przedstawiciela do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

4. Komisja jest w pełni włączana w zadania określone w ustępach 1 i 2. Prezydencja jest wspierana, w miarę potrzeby, w wykonywaniu tych zadań przez Państwo Członkowskie, które w następnej kolejności przejmie Prezydencję.

5. Rada może, w każdym przypadku gdy uzna to za niezbędne, mianować specjalnego przedstawiciela, któremu powierza się mandat w odniesieniu do poszczególnych spraw politycznych.

Artykuł J.9

Komisja jest w pełni włączana w prace w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.9 - zmiany wedle Traktatu Amsterdamskiego

1. Państwa Członkowskie koordynują swe działania w organizacjach międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych, podtrzymując na tym forum wspólne stanowiska.

2. Bez uszczerbku dla postanowień ustępu 1 i artykułu J.4 ustęp 3, Państwa Członkowskie reprezentowane w organizacjach międzynarodowych lub podczas konferencji międzynarodowych, w których nie uczestniczą wszystkie Państwa Członkowskie, informują te ostatnie o wszelkich sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Artykuł J.10

W przypadku przeglądu postanowień artykułu J.4 dotyczących bezpieczeństwa, zwołana w tym celu Konferencja bada również, czy nie są konieczne inne zmiany postanowień odnoszących się do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.10 - zmiany wedle Traktatu Amsterdamskiego:

Misje dyplomatyczne i konsularne Państw Członkowskich oraz delegacje Komisji w państwach trzecich i na konferencjach międzynarodowych, a także ich przedstawicielstwa w organizacjach międzynarodowych współpracują ze sobą, tak aby zapewnić poszanowanie i wprowadzenie w życie wspólnych stanowisk oraz wspólnych działań przyjętych przez Radę.

Umacniają one współpracę, wymieniając informacje, dokonując wspólnych ocen oraz przyczyniając się do wprowadzania w życie postanowień przewidzianych w artykule 8c Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Artykuł J.11

1. Postanowienia artykułów 137, 138, 139-142, 146, 147, 150-153, 157-163 i 217 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską mają zastosowanie do postanowień dotyczących dziedzin uregulowanych w niniejszym tytule.

Wydatki administracyjne ponoszone przez instytucje w związku z wykonywaniem postanowień zawartych w niniejszym tytule są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich.

Rada może również:

- albo decydować jednomyślnie, że wydatki operacyjne ponoszone w związku z wprowadzaniem w życie niniejszych postanowień są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich; w takim przypadku stosuje się procedurę budżetową określoną w Traktacie ustanawiającym Wspólnoty Europejskie,

- albo postanowić, że takie wydatki pokrywane są przez Państwa Członkowskie, w razie potrzeby według skali, która zostanie ustalona.

Artykuł J.11 zmiany wedle Traktatu Amsterdamskiego:

Prezydencja konsultuje z Parlamentem Europejskim najważniejsze kwestie i podstawowe kierunki wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz czuwa, aby poglądy Parlamentu Europejskiego zostały należycie uwzględnione. Prezydencja i Komisja regularnie informują Parlament Europejski o rozwoju polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.

Parlament Europejski może kierować do Rady pytania lub formułować pod jej adresem zalecenia. Corocznie przeprowadza on debatę o postępach w realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Nowe artykuły dodane Traktatem Amsterdamskim :

Artykuł J.12

1. Każde Państwo Członkowskie lub Komisja mogą się zwracać do Rady ze wszelkimi pytaniami dotyczącymi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz przedkładać Radzie propozycje.

2. W przypadkach wymagających szybkiej decyzji Prezydencja zwołuje, z inicjatywy własnej lub na żądanie Komisji bądź Państwa Członkowskiego, w ciągu 48 godzin lub - w razie bezwzględnej potrzeby - w krótszym terminie nadzwyczajne posiedzenie Rady.

Artykuł J.13

1. Decyzje, o których mowa w niniejszym tytule, Rada podejmuje stanowiąc jednomyślnie. Wstrzymanie się od głosu przez członków obecnych lub reprezentowanych nie stanowi przeszkody w podjęciu takich decyzji.

Każdy członek Rady, który wstrzymuje się od głosu, może - zgodnie z niniejszym akapitem - jednocześnie złożyć formalne oświadczenie. W takim przypadku nie jest on zobowiązany do wykonania decyzji, ale akceptuje, że decyzja ta wiąże Unię. W duchu wzajemnej solidarności to Państwo Członkowskie powstrzymuje się od wszelkich działań, które mogłyby być sprzeczne lub utrudnić działania Unii podejmowane na podstawie tej decyzji. Pozostałe Państwa Członkowskie szanują jego stanowisko. Decyzja nie zostaje podjęta, jeżeli członkowie Rady, którzy złożyli oświadczenie w związku z powstrzymaniem się od głosu, mają więcej niż jedną trzecią głosów ważonych zgodnie z artykułem 148 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

2. Na zasadzie odstępstwa od postanowień ustępu 1 Rada stanowi większością kwalifikowaną w sytuacji, gdy:

- na podstawie wspólnych strategii przyjmuje wspólne działania i wspólne stanowiska lub podejmuje inne decyzje;

- podejmuje decyzję wykonującą wspólne działanie lub wspólne stanowisko.

Głosowanie nie dochodzi do skutku, jeżeli członek Rady oświadczy, że z ważnych powodów polityki krajowej, które musi określić, zamierza się sprzeciwić przyjęciu decyzji podejmowanej większością kwalifikowaną. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zażądać przedłożenia tej kwestii Radzie Europejskiej w celu podjęcia decyzji jednomyślnie.

Głosy członków Rady ważone są zgodnie z artykułem 148 ustęp 2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Decyzje wymagają do ich przyjęcia co najmniej 62 głosów "za", oddanych przez co najmniej 10 członków.

Niniejszego ustępu nie stosuje się do decyzji mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno

-obronne.

3. W kwestiach proceduralnych Rada przyjmuje uchwały większością głosów swoich członków.

Artykuł J.14

Jeżeli do wykonania postanowień niniejszego tytułu niezbędne jest zawarcie umowy z jednym lub z większą liczbą państw bądź z organizacjami międzynarodowymi, Rada może, stanowiąc jednomyślnie, upoważnić Prezydencję, wspieraną w miarę potrzeby przez Komisję, do podjęcia rokowań w tym celu. Umowy takie są zawierane przez Radę stanowiącą jednomyślnie na podstawie zalecenia Prezydencji. Umową nie jest związane Państwo Członkowskie, którego przedstawiciel w Radzie oświadczył, że musi ono stosować się do własnych postanowień konstytucyjnych; inni członkowie Rady mogą uzgodnić, że umowa ta będzie miała do nich zastosowanie tymczasowo.

Postanowienia niniejszego artykułu mają zastosowanie również do dziedzin uregulowanych tytułem VI.

Artykuł J.15

Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 151 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Komitet Polityczny obserwuje sytuację międzynarodową w dziedzinach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa oraz przyczynia się do określania polityk, wydając opinie dla Rady - na jej żądanie lub z inicjatywy własnej. Czuwa on również nad wprowadzaniem w życie uzgodnionych polityk, bez uszczerbku dla kompetencji Prezydencji i Komisji.

Artykuł J.16

Sekretarz generalny Rady, wysoki przedstawiciel do spraw wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wspomaga Radę w sprawach objętych wspólną polityką zagraniczną i bezpieczeństwa, zwłaszcza przyczyniając się do formułowania, opracowania i wprowadzania w życie decyzji politycznych, a w stosownych przypadkach, działając w imieniu Rady i na zlecenie Prezydencji prowadząc dialog polityczny ze stronami trzecimi.

Artykuł J.17

Komisja jest w pełni włączana w prace w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Artykuł J.18

1. Artykuły 137, 138, 139-142, 146, 147, 150-153, 157-163, 191a i 217 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską mają zastosowanie do postanowień dotyczących dziedzin uregulowanych w niniejszym tytule.

2. Wydatki administracyjne ponoszone przez instytucje w związku z wykonywaniem postanowień zawartych w niniejszym tytule są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich.

3. Wydatki operacyjne ponoszone w związku z wprowadzaniem w życie tych postanowień są również pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, z wyjątkiem wydatków przypadających na operacje mające wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne oraz przypadków, gdy Rada, stanowiąc jednomyślnie, postanowi inaczej.

Jeśli wydatki nie są pokrywane z budżetu Wspólnot Europejskich, ponoszą je Państwa Członkowskie według kryterium produktu krajowego brutto, chyba że Rada, stanowiąc jednomyślnie, postanowi inaczej. Państwa Członkowskie, których przedstawiciele w Radzie złożyli formalne oświadczenie, na podstawie artykułu J.13 ustęp 1 drugi akapit, nie są zobowiązane do wnoszenia wkładu w finansowanie operacji mających wpływ na kwestie wojskowe lub polityczno-obronne.

4. Procedurę budżetową określoną w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską stosuje się do wydatków pokrywanych z budżetu Wspólnot Europejskich".

Zasady WPZiB (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa).

Kolejne etapy zacieśniania Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony następowały poprzez spotkań w ramach Rady Europejskiej.

Szczyt Rady Europejskiej W Kolonii 3-4 czerwca 1999r.

Państwa członkowskie doszły do zgodnego wniosku że Unia Europejska powinna odgrywać większą rolę w zakresie bezpieczeństwa międzynarodowego. Polityka wspólnego bezpieczeństwa powinna stanowić jeden z priorytetowych elementów działania UE. Podjęto decyzje o zapewnieniu wszelkich środków finansowych i innych niezbędnych instrumentów do skutecznego prowadzenia WPZiB.

Spotkanie Rady Europejskiej W Helsinkach 10-11 grudnia 1999r.

W zakresie WPZiB przyjęto następujące ustalenia:

Rada Europejska przyjęła dwa raporty Prezydencji w sprawie rozwoju zdolności (w dziedzinie wojskowej i cywilnej) do zarządzania sytuacjami kryzysowymi - jako części wzmocnionej wspólnej europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony.
Unia przyczyni się do zapewnienia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych. Unia uznaje główną odpowiedzialność Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych za sprawy utrzymywania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa
Rada Europejska podkreśla swą determinację, jeśli chodzi o rozwój autonomicznej zdolności do podejmowania decyzji i - w przypadku, gdy Sojusz Północnoatlantycki jako całość nie jest zaangażowany - do prowadzenia operacji wojskowych UE w odpowiedzi na kryzysy międzynarodowe. Proces ten nie będzie prowadził do niepotrzebnego dublowania zadań NATO i nie oznacza on utworzenia armii europejskiej.
Na podstawie wytycznych uzgodnionych podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Kolonii i raportów Prezydencji Rada Europejska postanowiła w szczególności, co następuje:
kraje członkowskie, współpracując dobrowolnie w operacjach prowadzonych przez UE, muszą być w stanie, do 2003 r., do dyslokacji w ciągu 60 dni i utrzymania przez co najmniej rok sił zbrojnych o liczebności do 50 000 - 60 000;
w ramach Rady UE powstaną, nie naruszając jednolitości instytucjonalnej, nowe polityczne i wojskowe organy oraz struktury, co umożliwi Unii sprawowanie koniecznego nadzoru politycznego i strategicznego kierowania takimi operacjami;
zostaną wypracowane sposoby wszechstronnego konsultowania, pełnej współpracy oraz osiągnięcia przejrzystości między UE a NATO, uwzględniające potrzeby wszystkich krajów członkowskich UE;
zostaną określone właściwe rozwiązania, które pozwolą, przy zachowaniu autonomii decyzyjnej UE, europejskim członkom NATO, państwom nie należącym do UE oraz innym zainteresowanym krajom na udział w zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi;
zostanie przyjęty mechanizm cywilnego zarządzania sytuacjami kryzysowymi w celu koordynowania i zwiększenia efektywności różnych środków i zasobów cywilnych, jakimi dysponuje Unia i kraje członkowskie, równolegle do środków i zasobów wojskowych.

14 luty 2000r. Decyzje Rady ds. Ogólnych

Powołanie następujących organów:

Tymczasowy Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa
Tymczasową Strukturę Wojskową
Grupę Wojskowych Ekspertów Krajowych

19-20 czerwca 1999r.Spotkanie w Santa Maria da Feira

Decyzje Rady Europejskiej co do:

współpracy UE z tzw. państwami trzecimi:

Współpraca państw członkowskich UE z państwami kandydującymi a także europejskimi członkami NATO nie kandydującymi do UE

Ponadto podjęto decyzję że będą się odbywać po 2 spotkania podczas Prezydencji.

Współpracy UE z NATO -

Uzgodnienie porozumienia o bezpiecznym przepływie informacji
Ustalono zasady wykorzystania sił NATO w operacjach UE
Ustalono stałe zasady współpracy UE-NATO

Ponadto utworzono:

Komitet do spraw cywilnych aspektów zarządzania kryzysami
Nałożono obowiązek na państwa członkowskie wystawienia 5 tys. Policjantów

Spotkanie Rady Europejskiej w Nicei 7-11 grudnia 2000r.

Przyjęte ustalenia:

Państwa członkowskie zobowiązują się do wystawienia 100 tys. Żołnierzy i 400 samolotów, ponadto stworzenie tzw. Kolektywnych Zdolności Celowych, które zajmują się przywództwem siłami UE
Uzgodnienie metod regularnego przeglądu sił zbrojnych UE
Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa został unormowany mocą Traktatu Nicejskiego
Uregulowano sposób spotykania się z państwami trzecimi
Ustalono że w celu uporządkowania kontaktów z NATO podczas każdej Prezydencji będzie jedno spotkanie Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa z NATO oraz spotkanie przez ministrów
Określono ramy działalności UE i NATO