1. SPÓŁKI KAPITAŁOWE - ogólna charakterystyka

Spółki kapitałowe są rozwiniętą formę organizacyjną spółki, charakteryzującą się odrębną od swych założycieli (wspólników) organizacją, posiadającą status osoby prawnej.

Ryzyko prowadzenia przez wspólników działalności gospodarczej w spółkach kapitałowych zostaje zminimalizowane. Ogranicza się, bowiem ono po stronie wspólników do wartości zaangażowanego kapitału na objęcie tytułów uczestnictwa w spółce.

Wspólnik, nie będąc uprawnionym ani zobowiązanym do prowadzenia spraw spółki nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Spółki kapitałowe mają osobowość prawną, czego skutkiem jest fakt iż działają na rynku we własnym imieniu i na własny rachunek. Jeżeli spółka zaciąga zobowiązanie to prawa niż takiej czynności nie mogą być przenoszone na wspólników.

Spółki kapitałowe uzyskują osobowość prawną z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego - Rejestru przedsiębiorców (art. 12 k.s.h.).

Ze względu na posiadaną osobowość prawną spółki kapitałowe do działania potrzebują organów. Uprawnienia organów spółek kapitałowych są wyraźnie rozgraniczone przez prawo. Działania podjęte przez organ nieuprawniony (nie posiadający określonej kompetencji) są nieważne i rodzą odpowiedzialność odszkodowawczą osób, które działając jako organ osoby prawnej dokonały tej czynności, albo będąc jej organem przekroczyły zakres umocowania (art. 39 k.c.). Jest to zatem odmienny skutek działania bez umocowania niż w przypadku osób fizycznych ponieważ w ich przypadku możliwe jest potwierdzenie wadliwej decyzji. Organami spółek kapitałowych są:

- zarząd, będący organem wykonawczym spółki; prowadzi on sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz,

- rada nadzorcza, która jest organem nadzoru w spółce; do jej obowiązków należy czuwanie nad realizacją przez organ wykonawczy celów spółki określonych w statucie (w umowie spółki oraz uchwałach wspólników) i nadzorowanie legalności działania spółki,

- komisja rewizyjna, będąca organem kontroli, w zasadzie o jedynym ustawowym uprawnieniu do oceny sprawozdania finansowego za rok obrotowy spółki z możliwością poszerzenia tego uprawnienia o kompetencje z zakresu nadzoru,

- walne zgromadzenie (zgromadzenie wspólników), będące organem o kompetencjach stanowiących, identyfikujące uprawnienia władcze wspólników do spółki, ale też posiadające uprawnienia związane z zarządem majątkiem spółki i jej funkcjonowaniem jako organizacji.

Kodeks spółek handlowych wymaga aby osoby powoływane do organów spółki czyli członkowie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidator były osobami fizycznymi mającymi pełną zdolność do czynności prawnych. Przepis ten ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej zatem nie może zostać zmieniony w statucie czy też umowie. Nie może być również powołana do tych organów osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa przeciwko ochronie informacji, przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwa przeciwko mieniu, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi.

Zakaz ten dotyczy również osób, które popełniły przestępstwa określone w art. 585, 587, 590 i art. 591 k.s.h., chodzi o m.in. o działania na szkodę spółki przy jej tworzeniu i działaniu, podawaniu nieprawdziwych informacji, przez wystawianie fałszywych dokumentów, posługiwanie się fałszywym dokumentem lub cudzymi akcjami.

Kodeks spółek handlowych rozróżnia dwa typy spółek kapitałowych: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółkę akcyjną. Konstrukcja spółki akcyjnej była wcześniej stworzona od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dlatego stanowi wzór modyfikowany przy uwzględnianiu cech swoistych spółki z o.o..

Podstawową różnicę między spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a spółką akcyjną stanowi możliwość pozyskania kapitału przez tę ostatnią w trybie publicznym. Po za tym spółka akcyjna jest formą gospodarczą przeznaczoną przede wszystkim dla wielkich firm o znaczącym kapitale.

2. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ( sp. z o.o.) -charakterystyka

a. Definicja

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 151 § 1 kodeksu spółek handlowych.). Ustawa zakazuje wyłącznie jednoosobowego zawiązania spółki z o.o. przez inną jednoosobową spółkę z o.o.

b. Treść umowy spółki

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga formy aktu notarialnego i powinna określać:

    • firmę i siedzibę spółki,
    • przedmiot działalności spółki,
    • wysokość kapitału zakładowego,
    • czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
    • czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony
    • szczególne korzyści lub inne obowiązki wobec spółki, wymaga to określenia w umowie spółki pod rygorem bezskuteczności wobec spółki

c. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji

Z chwilą zawarcia umowy spółki powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Spółka w organizacji jest reprezentowana przez zarząd albo pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. Odpowiedzialność osób działających za spółkę w organizacji trwa do momentu zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. Jeżeli spółka ma jednego wspólnika, to w fazie organizacyjnej spółki przysługuje mu wyłącznie prawo zgłoszenia spółki do KRS.

d. Powstanie spółki

Do powstania spółki z o.o. koniecznym jest podjęcie następujących kroków:

- zawarcie umowy spółki,

- wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, jeżeli udziały obejmowane są za cenę wyższą od wartości nominalnej, wymaga się również wniesienia całej nadwyżki ponad wartość nominalną, - powołanie zarządu,

- ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki,

- wpisanie spółki do rejestru.

Zgłoszenia spółki do rejestru dokonuje zarząd. Drobne uchybienia, które nie naruszają interesu spółki ani interesu publicznego nie stanowią przeszkody do dokonania wpisu. Zgłoszenie spółki do rejestru, oprócz danych objętych treścią umowy, powinno zawierać: adres spółki, nazwiska i imiona członków jej organów, informację dotyczącą pokrycia kapitału wkładem niepieniężnym, pismo przeznaczone dla ogłoszeń spółki, jeżeli umowa to przewiduje.

Kodeks spółek handlowych w przypadku spółek kapitałowych mających tylko jednego wspólnika wymaga ujawnienia danych tego wspólnika w rejestrze sądowym z podaniem nazwiska i imienia i adresu oraz zaznaczenia, że osoba ta jest jedynym wspólnikiem. Zatem taki obowiązek będzie także spoczywał w przypadku sp. z o.o.

Zgodnie z art. 167 § 1. Do zgłoszenia spółki należy dołączyć:

1) umowę spółki,

2) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione,

3) jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego.

Ponadto jednocześnie ze zgłoszeniem należy złożyć podpisaną przez wszystkich członków zarządu listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich. Dodatkowo do zgłoszenia spółki oraz zmian składu osobowego zarządu dołączyć należy złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu.

Likwidacja spółki w organizacji

Jeżeli zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, umowa spółki ulega rozwiązaniu.

Jeżeli w takiej sytuacji spółka w organizacji nie jest w stanie dokonać niezwłocznie zwrotu wszystkich wniesionych wkładów lub pokryć w pełni wierzytelności osób trzecich, zarząd dokona likwidacji. Jeżeli spółka w organizacji nie ma zarządu, zgromadzenie wspólników albo sąd rejestrowy ma obowiązek ustanowienia likwidatora albo likwidatorów.

Spółka w organizacji ulega rozwiązaniu z dniem zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników sprawozdania likwidacyjnego. Sprawy rejestrowe związane z likwidacją spółki w organizacji należą do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki.

Wpis spółki do rejestru przedsiębiorców w KRS, powoduje nabycie przez spółkę osobowości prawnej i zobowiązuje zarząd spółki do dopełnienia obowiązków wynikających z ustawy:

  • złożenia w terminie dwóch tygodni po zarejestrowaniu spółki we właściwym urzędzie skarbowym, poświadczonego przez zarząd odpisu umowy spółki, ze wskazaniem sądu rejestrowego oraz wskazaniem daty i numeru rejestracji.
  • Usunięcie ewentualnych braków

e. Kapitał zakładowy

Kapitał zakładowy dla funkcjonowania spółek kapitałowych ma znaczenie podstawowe, ponieważ jest on wskaźnikiem zdolności spółki do spłaty swoich zobowiązań, pokazuje skalę działalności spółki oraz jej pozycję na rynku. Kapitał zakładowy pozwala ocenić stopień ryzyka, z jakim spółka prowadzi swoją działalność.

Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały o równej albo nierównej wysokości.

Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, to wówczas wszystkie udziały w kapitale spółki są równe i niepodzielne. Możliwość posiadania w spółce udziałów o nierównej wysokości jest analogicznym odbiciem organizacji masy majątkowej charakterystycznej dla spółek osobowych, w których wspólnicy mają, co do zasady, po jednym udziale, przy czym ich wartość jest najczęściej zróżnicowana. Zgodnie z art. 154 kapitał zakładowy spółki powinien wynosić, co najmniej 50 000 złotych a wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie musi tworzyć z mocy ustawy kapitału zapasowego. Kapitał zapasowy lub inne kapitały rezerwowe tworzone z zysku albo wpłat nadwyżki nad wartością nominalną udziału lub sprzedaży uprawnień mogą być tworzone, jeżeli tak stanowi umowa spółki. Ważnym zastrzeżeniem jest że, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością cały kapitał zakładowy na dzień rejestracji spółki albo rejestracji podwyższenia kapitału musi być pokryty.

Jeżeli wspólnik wnosi do spółki wkład niepieniężny - czyli aport, na pokrycie swojego udziału w spółce, to umowa spółki musi szczegółowo określać przedmiot wkładu, osobę wspólnika wnoszącego aport oraz liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Wspólnicy spółki mogą dokonać oszacowania wartości wkładu niepieniężnego sami w przeciwieństwie do rozwiązania tego problemu w przypadku spółki akcyjnej gdzie szacunku dokonuje biegły rewident. Należy jednak zwrócić uwagę, że oszacowanie wkładu niepieniężnego ponad jego wartość zbywczą na dzień rejestracji spółki lub podwyższenia kapitału rodzi obowiązek wyrównania spółce powstałej z tego tytułu szkody co jasno wynika z art. 175 k.s.h.

Z kapitału zakładowego spółki nie można wypłacać wynagrodzenia za usługi świadczone przy powstaniu spółki, jak również zaliczyć wartości tych usług na poczet wkładu wspólnika. Wynagrodzenie za tego rodzaju usługi wypłacane jest w ciężar kosztów spółki.

Podwyższenie kapitału zakładowego

Zmiana wysokości kapitału zakładowego jest, zmianą umowy spółki, wymaga więc dla swej skuteczności uchwały wspólników i wpisu do rejestru, z wyjątkiem przypadku gdy w umowie spółki uregulowano podwyższenie kapitału zakładowego w trakcie istnienia spółki. Wszystkie uchwały związane ze zmianą umowy spółki wymagają formy aktu notarialnego. Zmianę umowy zgłasza zarząd do sądu rejestrowego. Podwyższenie kapitału następuje poprzez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących albo ustanowienie nowych udziałów. W zależności od rodzaju przyjętego sposobu podwyższenia kapitału (podwyższenie wartości nominalnej udziału lub wydanie nowych udziałów) jest ono adresowane wyłącznie do dotychczasowych wspólników albo może się wiązać z przystąpieniem do spółki innych osób. Wspólnikom przysługuje prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale spółki w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów, chyba, że umowa spółki albo uchwała o podwyższeniu kapitału stanowi inaczej. Prawo pierwszeństwa należy wykonać w terminie miesiąca od dnia wezwania do jego wykonania przez spółkę. Wezwania przesyłane są wszystkim wspólnikom równocześnie. Wydanie przez spółkę nowych udziałów wymaga ich objęcia przez dotychczasowych lub nowych wspólników. Objęcie następuje przez złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego. Oświadczenie nowego wspólnika powinno zawierać przystąpienie do spółki oraz objęcie udziałów o określonej wartości nominalnej.

Obniżenie kapitału zakładowego

Obniżenie kapitału może być wynikiem złej sytuacji ekonomicznej spółki i poniesieniem przez nią straty bilansowej. Potrzeba obniżenia kapitału może także wynikać ze strategii spółki związanej ze sposobem zamknięcia jej działalności.

Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego podejmuje zarząd i powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia. W celu ochrony praw wierzycieli zarząd niezwłocznie ogłasza o uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego i wzywa wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie. Wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego.

Powyższe zawiadomienie nie jest konieczne, jeżeli pomimo obniżenia kapitału zakładowego nie zwraca się wspólnikom wpłat dokonanych na kapitał zakładowy, a jednocześnie z obniżeniem kapitału zakładowego następuje jego podwyższenie co najmniej do pierwotnej wysokości. Obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego.

Do zgłoszenia obniżenia kapitału zakładowego należy dołączyć:

  • uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego,
  • dowody należytego wezwania wierzycieli,
  • oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw, zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni.

W przypadku dokonywania przez spółkę obniżenia kapitału zakładowego przez umorzenie udziałów własnych, uchwałę zgromadzenia wspólników zastępuje uchwała zarządu spółki, który w tym przypadku dokonuje wszelkich czynności związanych z obniżeniem kapitału

f. Prawa i obowiązki wspólników

Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce. Równe, to jest takie same, wynikające z faktu bycia wspólnikiem spółki, i proporcjonalne do liczby posiadanych udziałów.

Uprawnienia wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą mieć charakter majątkowy i niemajątkowy.

  • Do uprawnień osobistych (niemajątkowych) należy zaliczyć przede wszystkim:
  • prawo głosu przypadające na każdy udział wspólnika,
  • prawo zwoływania zgromadzeń wspólników,
  • prawo zamieszczania w porządku posiedzenia zgromadzenia wspólników określonych spraw,
  • prawo zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników,
  • powoływania składu organów,
  • prawo uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników
  • prawo kontroli działalności spółki, (chyba że zostanie wyłączone)

Udziały uprzywilejowane

Umowa spółki może przewidywać udziały o szczególnych uprawnieniach, które powinny być określone w umowie spółki, są to tzw. udziały uprzywilejowane .

Uprzywilejowanie może dotyczyć:

- prawa głosu (nie więcej niż trzy na jeden udział):

Uprzywilejowanie co do liczby głosów dotyczy wyłącznie udziałów o równej wartości nominalnej.

- prawa do dywidendy:

Uprzywilejowanie dotyczące dywidendy jest ograniczone tym ze nie może być wyższe niż o połowę dywidendy przysługującej udziałom nieuprzywilejowanym. Uprzywilejowanie co do dywidendy może się wiązać z prawem do poboru dywidendy za lata, w których spółka dywidendy nie wypłacała. Uprzywilejowanie takie może być przyznane na nie więcej niż pięć lat.

- sposobu uczestnictwa w podziale majątku spółki w przypadku jej likwidacji.

Za dodatkowe świadczenia na rzecz spółki przewidziane jako obowiązek w umowie wspólnikowi wypłacane jest wynagrodzenie według cen albo stawek przyjętych w obrocie. Spółka wypłaca wynagrodzenie bez względu na to, czy osiągnęła zysk. Jeżeli wspólnik chce zbyć udział któremu przypisany jest dodatkowy obowiązek spełniania na rzecz spółki określonego świadczenia wymagana jest zgody spółki, na taką czynność chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

  • Uprawnienia majątkowe
  • Najważniejszym prawem majątkowym wspólnika w spółce jest jego prawo do udziału w zysku, jaki wynika z rocznego sprawozdania finansowego i został przeznaczony do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. O wysokości zysku przeznaczonego do podziału decydują wspólnicy uchwałą.

Umowa spółki może przewidywać inne zasady podziału zysku, może również zawierać uprawnienie do wypłaty przez spółkę zaliczki na poczet dywidendy na zasadach w niej określonych. Jeżeli umowa spółki nie zawiera w tym względzie żadnych postanowień, zysk dzieli się w stosunku do udziałów.

W zakresie podziału zysku w ksh obowiązują bezwzględnie obowiązujące przepisy. Dotyczą one: maksymalnej dywidendy, jaka może być wypłacona wspólnikom spółki, maksymalnej wysokości dywidendy uprzywilejowanej i okresu, za jaki może być wypłacona, wysokości i warunków wypłaty zaliczki na poczet dywidendy oraz dnia dywidendy.

  • Kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.
  • Dzień dywidendy: uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Jednakże umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały, o podziale zysku.
  • Zaliczka na poczet dywidendy : umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne.
  • Dywidenda uprzywilejowana: na udział uprzywilejowany w zakresie dywidendy można przyznać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przysługującą udziałom nieuprzywilejowanym. Udziały uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli umowa spółki przyznaje prawo do dywidendy uprzywilejowanej niewypłaconej w latach poprzednich, powinna określać najwyższą liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w następnych latach; okres ten nie może przekraczać pięciu lat.
  • Obowiązki
  • Zasadniczym obowiązkiem wspólnika spółki kapitałowej jest pełne i prawidłowe pokrycie swoich udziałów w spółce. Szkoda z tytułu nieprawidłowego pokrycia udziałów może wystąpić najczęściej w przypadku pokrycia udziału wkładem niepieniężnym . W takim przypadku wyceny aportu w spółce z o.o. dokonują sami wspólnicy, może więc się zdarzyć, że wartość takiego wkładu zostanie zawyżona w stosunku do jego wartości zbywczej na dzień zawarcia umowy. Wspólnik, który wniósł taki wkład oraz członkowie zarządu, którzy mając tego świadomość zgłosili spółkę do rejestru, obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość.
  • Umorzenie udziału

Zgodnie z ogólną zasadą wkłady wniesione na pokrycie kapitału spółki nie mogą być zwracane wspólnikom w czasie trwania spółki ani w całości, ani w części. Nie można również pobierać od nich odsetek. Wyjątkowo ksh przewiduje możliwość dokonania takiej wypłaty. Wiąże się ona z umorzeniem udziału. Umorzenie udziału i zasady tego umorzenia muszą

być w każdym wypadku przewidziane w umowie spółki.

Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Kodeks przewiduje umorzenie dobrowolne - udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez oraz umorzenie przymusowe bez zgody wspólnika. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

Skuteczne umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. Jeżeli wspólnik wyrazi zgodę umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Kodeks przewiduje także wyjątkowe umorzenie mianowicie jeżeli umowa spółki stanowi iż udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników mają zastosowanie wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym. W razie ziszczenia się owego określonego w umowie spółki zdarzenia, zarząd powinien powziąć niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku, ponieważ umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego. Kodeks przewiduje, iż w przypadku umorzenia wymagającego obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego.

  • Obowiązek dopłaty

Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może zobowiązywać wspólników do dopłat w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Dopłata jest szczególnym rodzajem pożyczki udzielanej spółce przez wspólnika, jest to jednak świadczenie nieodpłatne, ponieważ wspólnik nie może sobie naliczyć odsetek od udostępnionej spółce kwoty. Dopłata nie zwiększa udziałów wspólnika, ale wpływa na kapitał zapasowy spółki. Wysokość i terminy dopłat oznaczane są uchwałą wspólników. Kodeks przewiduje sankcję za niewykonanie tego obowiązku mianowicie, jeżeli wspólnik nie uiścił dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych. Spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Zwrot ten może nastąpić po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki. Powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom.

  • Prawo zbycia udziału

W spółkach kapitałowych, inaczej niż w spółkach osobowych, skład wspólników nie jest tak ważny. Wspólnik może wyjść ze spółki w każdym czasie przez wyzbycie się udziałów. Szczególnie w spółkach akcyjnych obrót akcjami występuje na porządku dziennym. W przypadku spółki z o.o. kodeks ustanawia jednak ograniczenia w zbywaniu udziałów a jest to wynikiem osobowego charakteru spółki. Udział jest imienną formą uczestnictwa w spółce, stąd spółka zawsze wie, kto jest jej wspólnikiem. Zasadą jest że jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgodę na zbycie udziałów wyraża zarząd spółki.

Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli każdy wspólnik może mieć tylko jeden udział, umowa spółki może dopuścić zbycie części udziału. W wyniku podziału nie mogą powstać jednak udziały o wartości niższej niż 50 zł.

Umowa spółki może ograniczać obrót udziałami zarówno przez wymóg zgody na dokonanie obrotu udziałami, jak i też przez wprowadzenie zastrzeżeń ograniczających zbycie. Zgody udziela zarząd spółki na piśmie, jeżeli umowa spółki nie wskazała innego organu uprawnionego do jej wyrażenia. W przypadku odmowy zgody na zbycie udziału wspólnik może się zwrócić do sądu rejestrowego, który udzieli zgody, jeżeli po stronie wspólnika istnieją ważne powody. W takim wypadku spółce przysługuje prawo wskazania w tych okolicznościach nabywcy. Jeżeli osoba wskazana przez spółkę nie uiści w terminie ceny, wspólnik może rozporządzić swobodnie swoim udziałem.

Księga udziałów(art. 188 ksh)

Zarząd spółki prowadzi księgę udziałów, do której wpisani są wszyscy jej wspólnicy z ujawnieniem ich imienia i nazwiska, firmy (nazwy), adresu, liczby posiadanych udziałów, ich wartości nominalnej, praw i obowiązków do tych udziałów przypisanych. Jeżeli umowa spółki dopuszcza wykonywanie praw głosu przez użytkowników i zastawników, a umowy zastawu lub użytkowania akcji zawierające takie uprawnienie zostały zawarte, prawa te powinny być ujawnione w księdze udziałów. Wspólnik ma obowiązek powiadomienia spółki o zbyciu, oddaniu w użytkowanie i zastawieniu udziału. Zawiadomienia może dokonać zarówno zbywca, jak i nabywca udziałów. Wspólnikiem względem spółki jest osoba wpisana do księgi udziałów i tylko ona może wykonywać wynikające z udziału prawa. Zmiany zachodzące w składzie wspólników zarząd spółki jest zobowiązany zgłaszać sądowi rejestrowemu. Nowa lista wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich oraz wzmianką o ustanowieniu zastawu lub użytkowania powinna być podpisana przez wszystkich członków zarządu. Każdy wspólnik ma prawo przeglądać księgę udziałów.

  • Prawa wstąpienia do spółki z o.o. spadkobierców i małżonka wspólnika

Jedynie umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika. W tym przypadku umowa spółki powinna określać warunki spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki. Niezachowanie tych zastrzeżeń będzie skutkowało rygorem bezskuteczności ograniczenia lub wyłączenia.

Umowa spółki może wyłączyć lub w określony sposób ograniczyć podział udziałów między spadkobierców w przypadku, gdy zmarły wspólnik miał więcej niż jeden udział. Jeżeli według umowy spółki wspólnik mógł mieć tylko jeden udział, udział ten może być podzielony między spadkobierców, chyba że umowa spółki wyłącza lub ogranicza w określony sposób podział tego udziału między spadkobierców. Wskutek podziału nie mogą powstać udziały niższe niż 50 złotych.

W przypadku małżonka również wyłącznie umowa spółki może ograniczyć lub wyłączyć jego prawo wstąpienia do spółki, i tylko gdy udział lub udziały są objęte wspólnością majątkową małżeńską.

Wyjątkowe nabycie własnych udziałów przez spółkę z o.o.

Kodeks spółek handlowych, co do zasady włącza nabywanie przez spółkę udziałów własnych oraz przyjmowanie ich w zastaw. Zakaz ten dotyczy również spółek i spółdzielni zależnych, które nie mogą nabywać udziałów spółki dominującej. Wyjątek od tej zasady stanowi art. 200 k.s.h.

Art. 200§1. Spółka nie może obejmować lub nabywać ani przyjmować w zastaw własnych udziałów. Zakaz ten dotyczy również obejmowania lub nabywania udziałów bądź przyjmowania ich w zastaw przez spółkę albo spółdzielnię zależną. Wyjątek stanowi nabycie w drodze egzekucji na zaspokojenie roszczeń spółki, których nie można zaspokoić z innego majątku wspólnika, nabycie w celu umorzenia udziałów oraz nabycie albo objęcie udziałów w innych przypadkach przewidzianych w ustawie.

§ 2. Jeżeli udziały, nabyte w drodze egzekucji zgodnie z § 1, nie zostaną zbyte w ciągu roku od dnia nabycia, powinny być umorzone według przepisów dotyczących obniżenia kapitału zakładowego, chyba że w spółce został utworzony, w celu umorzenia udziałów, specjalny kapitał rezerwowy. Zgodnie z § 3. udziały własne należy umieścić w bilansie w osobnej pozycji kapitału własnego w wartości ujemnej. Natomiast § 4 zaznacza że przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio do części udziału oraz ułamkowej części udziału.

g. Organy spółki z o.o.

ZARZĄD

  • Art. 200. § 1. Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Prowadzenie spraw spółki, podobnie jak w spółkach osobowych, jest dokonywaniem czynności z zakresu bieżącego zarządzania spółką, jak np. realizowanie bieżącej produkcji, organizacji przedsiębiorstwa spółki, prowadzenie jej księgowości, wykonywanie czynności pracodawcy, zawieranie umów związanych z codziennym funkcjonowaniem spółki, itp. Czynności te zaliczane są do spraw zwykłego zarządu.

Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu zalicza się natomiast bardziej skomplikowane czynności, polegają one m.in. na tym, że zarząd: sporządza plany wieloletnie i roczne, przygotowuje procesy restrukturyzacji przedsiębiorstwa spółki, zawiera wieloletnie umowy, zbywa i nabywa mienie dla spółki. Czynności przekraczające zwykły zarząd wymagają dla swej ważności uprzedniej uchwały określonego ustawą lub umową spółki innego organu spółki.

  • Zarząd jest jedno- lub wieloosobowy. Ilość osób wchodzących do zarządu określa umowa spółki. Członkiem zarządu może być wspólnik lub każda inna osoba fizyczna o ile ma pełną zdolność do czynności prawnych. Nie ma natomiast jakichkolwiek wymagań co do kwalifikacji. Jednakże w przypadku narażenia spółki na szkodę, odpowiedzialność członka zarządu będzie rozpatrywana z punktu widzenia jego zawodowego charakteru(art. 293 § 2 k.s.h.)
  • Członków zarządu powołuje i odwołuje zgromadzenie wspólników w drodze uchwały, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej. W praktyce nie rzadko przyznaje się to prawo radzie nadzorczej.
  • Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Umowa spółki może wprowadzić inny okres, na który powoływany jest zarząd, nawet może przewidzieć możliwość powołania na czas nieokreślony.
  • Mandat jest pełnomocnictwem udzielonym przez spółkę do sprawowania funkcji, jest uprawnieniem niezbywalnym, ponieważ ma charakter osobisty. Mandat wygasa z chwilą odwołania ze składu zarządu, wskutek śmierci albo rezygnacji z funkcji.
  • Członek zarządu może być w każdej chwili odwołany uchwałą. Ograniczenie tej zasady może wynikać z umowy przez wskazanie ważnych powodów dla których odwołanie jest niemożliwe.
  • Prawa członka zarządu do reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych (art. 204 k.s.h.).
  • Reprezentacja spółki dotyczy stosunków zewnętrznych spółki i wiąże się ze składaniem przez spółkę oświadczeń woli innym uczestnikom obrotu gospodarczego, organom władzy państwowej, samorządowej i lokalnej, różnego rodzaju organizacjom. Odmienne zasady regulują stosunki wewnętrzne spółki: wedle art. 207 k.s.h. zarząd wobec spółki podlega ograniczeniom ustanowionym w przepisach ustawy dotyczących spółki z o.o., umowie spółki oraz, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, w uchwałach wspólników.
  • Naruszenie wymagania uzyskania uchwały wskazanego w ustawie organu spółki spowoduje bezwzględną nieważność czynności dokonanej przez zarząd lub będzie mogło spowodować odpowiedzialność odszkodowawczą członków zarządu.
  • Sposób reprezentacji spółki określa umowa. Jeżeli zarząd jest jednoosobowy, reprezentacja spółki jest jednoosobowa. W przypadku wieloosobowego zarządu, reprezentacja może być jednoosobowa lub wieloosobowa. Natomiast w razie braku postanowień w umowie, co do sposobu reprezentacji spółki, reprezentacja spółki jest łączna, dwuosobowa i wymaga współdziałania dwóch członków zarządu albo członka zarządu łącznie z prokurentem. Zakres reprezentacji członków wieloosobowego zarządu nie może być zróżnicowany (każdy członek zarządu może reprezentować spółkę w pełnym zakresie). Ograniczenie zakresu reprezentacji wiąże się z wymaganiem reprezentacji łącznej. Dopuszcza się natomiast rozwiązania, w których prezes zarządu może reprezentować spółkę jednoosobowo, pozostali członkowie zaś tylko łącznie. Członek zarządu nie może jednak skutecznie reprezentować spółki przy zawarciu umowy między nim samym a spółką. Pozostali członkowie zarządu również nie mogą względem siebie dokonywać czynności w imieniu spółki, zakaz ten dotyczy również prokurenta.
  • W umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników
  • Jeżeli w przypadku jednoosobowy wspólnik spółki będący jednocześnie jednoosobowym zarządem dokonuje czynności prawnej między sobą jako wspólnikiem i spółką, która jest reprezentowana przez zarząd w jego osobie. Czynność prawna między tym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego.
  • Jeżeli zarząd spółki jest wieloosobowy a umowa spółki nie stanowi inaczej do wzajemnych stosunków członków zarządu stosuje następujące zasady:
    • Każdy członek zarządu ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.
    • Każdy członek zarządu może prowadzić bez uprzedniej uchwały zarządu sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki.
    • Jeżeli jednak przed załatwieniem sprawy, o której mowa wyżej, choćby jeden z pozostałych członków zarządu sprzeciwi się jej przeprowadzeniu lub jeżeli sprawa przekracza zakres zwykłych czynności spółki, wymagana jest uprzednia uchwała zarządu.
    • Uchwały zarządu mogą być powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu. Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów.
    • Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu.
    • Odwołać prokurę może każdy członek zarządu.
    • Umowa spółki może przewidywać, że w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu, jak również przyznawać mu określone uprawnienia w zakresie kierowania pracami zarządu.
  • Zakaz konkurencji: członek zarządu bez zgody spółki nie może się zajmować interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu, co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania, co najmniej jednego członka zarządu. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powołania zarządu.

ORGANY NADZORU - Rada Nadzorcza lub/i Komisja Rewizyjna

Powołanie organu nadzoru lub kontroli nie ma w spółce z o.o. charakteru obligatoryjnego.

  • Prawo kontroli przez wspólnika

Zgodnie z art. 212 ksh prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi. W tym celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie osobą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu.

Jednakże zarząd może odmówić wspólnikowi wyjaśnień oraz udostępnienia do wglądu ksiąg i dokumentów spółki, jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że wspólnik wykorzysta je w celach sprzecznych z interesem spółki i przez to wyrządzi spółce znaczną szkodę. W takim przypadku, wspólnik może żądać rozstrzygnięcia sprawy uchwałą wspólników. Uchwała powinna być powzięta w terminie miesiąca od dnia zgłoszenia żądania. Wspólnik, któremu odmówiono wyjaśnień lub wglądu do dokumentów bądź ksiąg spółki, może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu do udzielenia wyjaśnień lub udostępnienia do wglądu dokumentów bądź ksiąg spółki. Wniosek należy złożyć w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania zawiadomienia o uchwale lub od upływu terminu określonego w § 3, w przypadku niepowzięcia uchwały wspólników w tym terminie.

Prawo wspólnika do kontroli spółki nie zawiera rewizji majątku. Ustawa nie wymienia tego uprawnienia, co ma miejsce w przypadku rady nadzorczej. Uprawnienie wspólnika do kontroli nie powinno być jednak realizowane w sposób mogący wyrządzić spółce szkodę

  • Obligatoryjne ustanowienie organu

Kodeks przewiduje obligatoryjne ustanowienie organu nadzoru w przypadku, kiedy kapitał spółki osiągnie wartość 500 000 zł, a spółka będzie miała równocześnie więcej niż 25 wspólników. W takim przypadku umowa spółki może wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników. Kodeks daje wybór między radą nadzorczą oraz komisją rewizyjną. Mogą także istnieć oba te organy równocześnie.

  • Kompetencje rady nadzorczej i komisji rewizyjnej
  • Kompetencje rady nadzorczej i komisji rewizyjnej różnią się zasadniczo:

Rada nadzorcza sprawuje nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Ma ona prawo wglądu w dokumenty spółki oraz prawo przeprowadzania rewizji jej majątku. W związku z tym rada dokonuje kontroli działań zarządu nie tylko z punktu widzenia legalności lecz także celowości. Wykonując swoje kompetencje rada nadzorcza nie może naruszać przy ich wykonywaniu uprawnień zarządu, nie może wchodzić w zarządzanie spółką. Granicę ingerencji rady nadzorczej w poczynania zarządu wyznacza zasada zgodnie z którą, zgodnie z którą rada nadzorcza wykonując swoje obowiązki nie może wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.. Ograniczenie takie wynika z samej istoty nadzoru, który jest nie tylko prawem do dokonywania rewizji, ale również uprawnieniem władczym o charakterze kształtującym. Rada nie może w związku z przedmiotową normą określić "jak", ale ma ustawowe prawo powiedzieć "co" i "kiedy" w działalności spółki powinno ulec zmianie.

Umowa spółki może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej w szczególności stanowić, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem oznaczonych w umowie spółki czynności, oraz przekazać radzie nadzorczej prawo zawieszania w czynnościach, z ważnych powodów, poszczególnych lub wszystkich członków zarządu.

Najważniejszą funkcją a zarazem obowiązkiem rady nadzorczej jest ocena sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy oraz sprawozdania zarządu. Istotne znaczenie dla zamknięcia roku obrotowego mają też opinie rady dotyczące sposobu podziału zysku lub pokrycia straty. Przy wykonywaniu swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników spółki sprawozdań i wyjaśnień. Czynności nadzoru w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością są wykonywane indywidualnie, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

  • Kompetencje komisji rewizyjnej

Uprawnienia komisji rewizyjnej stanowią zamknięty katalog. Należą do nich:

- ocena sprawozdania zarządu spółki,

- ocena sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,

- ocena wniosku zarządu dotycząca podziału zysku lub pokrycia straty,

- złożenie zgromadzeniu pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny.

Spółka z o.o., która nie ma rady nadzorczej może w umowie spółki poszerzyć obowiązki komisji rewizyjnej tak, że ich zakres zbliży się do kompetencji rady nadzorczej.

  • Ograniczenia w zakresie członkostwa w radzie nadzorczej oraz komisji rewizyjnej

Członek rady nadzorczej i komisji rewizyjnej nie może łączyć swojej funkcji z innymi. Członek zarządu, prokurent, likwidator i kierownik oddziału lub zakładu oraz zatrudniony w spółce główny księgowy, radca prawny lub adwokat nie może być jednocześnie członkiem rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej. Zakaz łączenia funkcji dotyczy innych osób, które podlegają bezpośrednio członkowi zarządu albo likwidatorowi. Do rady nadzorczej spółki dominującej nie może być powołany ponadto członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i likwidator spółki lub spółdzielni zależnej.

  • Skład organów nadzoru

Rada nadzorcza spółki z o.o., podobnie jak komisja rewizyjna powinna liczyć co najmniej 3 członków. Odstępstwem od tego wymagania są przepisy ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w zakresie liczebności, składu i sposobu powoływania rady nadzorczej. Wyjątki w zakresie sposobu kształtowania składu organów nadzoru i ich kompetencji wynikają również z innych ustaw normujących działanie innych spółek handlowych.

  • Ustanowienie rady nadzorczej /komisji rewizyjnej

Ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej wymaga zawarcia właściwych postanowień w umowie spółki. Umowa spółki musi określać liczbę członków rady, sposób jej powoływania oraz zasady odwoływania członków rady, kadencję, kompetencje, zasady działania. Powołanie do składu rady może nastąpić w umowie spółki, będzie to skutkowało tym że każda zmiana w składzie rady nadzorczej będzie stanowiła zmianę umowy spółki i dla swej ważności będzie mogła być dokonana wyłącznie w formie aktu notarialnego. Można ominąć ten wymóg jeżeli dokonanie aktu powołania nastąpi odrębną uchwałą wspólników, w takim przypadku wymaga ona formy pisemnej. Umowa spółki może przewidywać inny sposób powoływania i odwoływania rady nadzorczej.

  • Czas trwania członkostwa

Członków rady nadzorczej powołuje się na rok, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Możliwe jest w takim przypadku ustanowienie dłuższej lub krótszej kadencji. Uchwałą wspólników członkowie rady nadzorczej mogą być odwołani w każdym czasie. W przeciwieństwie do zarządu kodeks nie wymienia ważnych powodów. Stosunek powołania do rady nadzorczej tworzy więź organizacyjną między członkiem rady a spółką. Udzielenie mandatu do pełnienia funkcji oparte jest na umowie zlecenia. Przy wykonywaniu czynności członek rady nadzorczej zobowiązany jest dołożyć należytej staranności. Kwestia wygaśnięcia mandatu, kadencji wspólnej lub odrębnej uregulowana jest dla rady nadzorczej tak jak dla zarządu.

  • Podejmowanie uchwał

Rada nadzorcza podejmuje uchwały jeżeli na posiedzeniu obecna jest co najmniej połowa jej członków, a wszyscy jej członkowie zostali zaproszeni. Umowa spółki może przewidywać surowsze wymagania dotyczące kworum rady nadzorczej. Z przebiegu posiedzenia rady nadzorczej sporządza się protokół. Umowa spółki może przewidywać, że członkowie rady nadzorczej mogą brać udział w podejmowaniu uchwał rady nadzorczej, oddając swój głos na piśmie za pośrednictwem innego członka rady nadzorczej. Oddanie głosu na piśmie nie może dotyczyć spraw wprowadzonych do porządku obrad na posiedzeniu rady nadzorczej.

Możliwe jest także podejmowanie uchwał przez radę nadzorczą w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Uchwała jest ważna, gdy wszyscy członkowie rady nadzorczej zostali powiadomieni o treści projektu uchwały.

Jednakże podejmowanie uchwał za pośrednictwem innego członka czy też na odległość jest niedopuszczalne, jeżeli wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania członka zarządu oraz odwołania i zawieszania w czynnościach tych osób. Organizacja oraz sposób podejmowania czynności przez radę nadzorczą może zostać uregulowany w regulaminie uchwalonym przez zgromadzenie wspólników, ta kompetencja może zostać przekazana samej radzie nadzorczej.

Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do komisji rewizyjnej.

  • Zakaz konkurencji

Kodeks nie wypowiada się na temat zakazu działalności konkurencyjnej członka rady nadzorczej i komisji rewizyjnej. Jednakże odpowiedzialność za taką działalność wyraźnie wynika z przepisów o odpowiedzialności cywilnoprawnej i karnej członków rady nadzorczej.

Zgromadzenie wspólników

Zgromadzenie wspólników jest ustawowym organem spółki. Zgromadzenie tworzą wszyscy wspólnicy zebrani w sposób określony w ustawie - przez zwołanie lub bez uprzedniego zwołania (jeżeli cały kapitał spółki jest reprezentowany, a wszyscy wyrażą zgodę na odbycie zgromadzenia i proponowany porządek obrad). Uczestnictwo w zgromadzeniu wspólników jest prawem, ale nie obowiązkiem wspólnika.

  • Zgromadzenia obradują jako zwyczajne i nadzwyczajne.

Zwyczajne zgromadzenie odbywa się raz w roku, nie później niż w ciągu sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego.

Przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników powinno być:

  • rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy,
  • powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty, jeżeli zgodnie sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników,
  • udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.
  • przedmiotem zwyczajnego zgromadzenia wspólników może być również rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów o rachunkowości oraz inne sprawy niż wymienione wyżej

Udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków dotyczy wszystkich osób, które pełniły funkcję członków zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki w ostatnim roku obrotowym. Członkowie organów spółki, których mandaty wygasły przed dniem zgromadzenia wspólników, mają prawo uczestniczyć w zgromadzeniu, przeglądać sprawozdanie zarządu i sprawozdanie finansowe wraz z odpisem sprawozdania rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz biegłego rewidenta i przedkładać do nich opinie na piśmie. Żądanie dotyczące skorzystania z tych uprawnień powinno być złożone zarządowi na piśmie najpóźniej na tydzień przed zgromadzeniem wspólników.

Podejmowanie uchwał w powyższych sprawach nie może nastąpić w formie pisemnej.

Pozostałe sprawy spółki są rozpatrywane zgodnie z jej potrzebami na nadzwyczajnych walnych zgromadzeniach. Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników zwołuje się, gdy wymaga tego ustawa, wynika to z umowy spółki oraz wtedy, kiedy organy lub osoby uprawnione uznają to za wskazane.

  • Uchwały zgromadzenia wspólników

Uchwały wspólników są podejmowane na zgromadzeniu wspólników. Bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne.

Uchwały wspólników, wymaga:

  • rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków,
  • postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
  • zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego,
  • nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej,
  • zwrot dopłat,
  • zawarcie umowy między spółką dominującą a spółką zależną umowy przewidującej zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie zysku przez taką spółkę
  • Umowa o nabycie dla spółki nieruchomości albo udziału w nieruchomości lub środków trwałych za cenę przewyższającą jedną czwartą kapitału zakładowego, nie niższą jednak od 50 000 złotych, zawarta przed upływem dwóch lat od dnia zarejestrowania spółki, wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa ta była przewidziana w umowie spółki.
  • Rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
  • Miejsce zgromadzenia

Zgromadzenia wspólników odbywają się w siedzibie spółki, jeżeli umowa spółki nie wskazuje innego miejsca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgromadzenie wspólników może się odbyć również w innym miejscu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę na piśmie. Nieważne w związku z tym będzie zwołanie zgromadzenia wspólników poza granicami państwa.

  • Prawo zwołania zgromadzenia

Prawo zwoływania zgromadzeń wspólników przysługuje przede wszystkim zarządowi. Pozostali uprawnieni, rada nadzorcza i komisja rewizyjna zwołują zgromadzenia za pośrednictwem zarządu. Prawo samodzielnego zwołania będzie przysługiwało tym organom, jeżeli zarząd nie zwoła walnego zgromadzenia w ciągu dwóch tygodni od otrzymania takiego wniosku albo w przypadku zwyczajnego zgromadzenia, jeżeli nie zostanie ono zwołane w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Kompetencja zwołania zgromadzenia wspólników może być przyznana także innym osobom, np. określonym wspólnikom, a nawet osobom spoza ich grona.

Z mocy prawa żądanie zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników służy również samym wspólnikom, jeżeli reprezentują oni co najmniej 1/10 część kapitału zakładowego. Umowa spółki może przyznać takie prawo wspólnikom reprezentującym mniejszą część kapitału. Uprawnieni do zwołania mogą żądać umieszczenia na porządku obrad tego zgromadzenia określonych spraw. Żądanie powinno być złożone zarządowi na piśmie, co najmniej na miesiąc przed proponowanym zgromadzeniem wspólników. W tym przypadku bowiem obowiązuje również zasada zwoływania przez zarząd. Uprawnienie do żądania zwołania zgromadzenia wspólników przez grupę kapitałową reprezentującą 1/10 kapitału zakładowego należy do tzw. praw mniejszości służących ochronie interesu wspólników mniejszościowych. Niezastosowanie się przez zarząd do żądania wspólników w ciągu dwóch tygodni od jego zgłoszenia, uprawnia wspólników do zwrócenia się o pomoc do sądu. Sąd rejestrowy, po wezwaniu wspólników do złożenia oświadczenia, może upoważnić żądających do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia i wyznaczyć przewodniczącego tego zgromadzenia. Zgromadzenie rozstrzygnie, czy koszty zwołania i odbycia zgromadzenia ma ponieść spółka. W zawiadomieniach o zwołaniu należy powołać się na postanowienie sądu rejestrowego.

Zgromadzenie wspólników zwołuje się za pomocą:

  • listów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską, wysłanych co najmniej dwa tygodnie przed terminem zgromadzenia wspólników.
  • pocztą elektroniczną, jeżeli uprzednio wyraził na to pisemną zgodę, podając adres, na który zawiadomienie powinno być wysłane.

W zaproszeniu należy oznaczyć dzień, godzinę i miejsce zgromadzenia wspólników oraz szczegółowy porządek obrad. W przypadku zamierzonej zmiany umowy spółki należy wskazać istotne elementy treści proponowanych zmian.

  • Zasady obrad
  • Zasadą jest, że zgromadzenie wspólników obraduje tylko w zakresie określonym w zawiadomieniu o zwołaniu porządku obrad. Możliwe jest jednak wyjątkowo podjęcie uchwały z poza tego zakresu gdy cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zgromadzeniu i nikt z obecnych nie zgłosi sprzeciwu co do podjęcia uchwały. Uchwały mogą być podjęte bez uprzedniego zwołania zgromadzenia, jeżeli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosi sprzeciwu odnośnie odbycia zgromadzenia i umieszenia poszczególnych spraw na porządku obrad.
  • Zgromadzenie powinno mieć przewodniczącego. Przewodniczącym może być wspólnik albo pełnomocnik wspólnika. Przewodniczącego wybiera się bezwzględną liczbą głosów oddanych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Przed przystąpieniem do obrad przewodniczący powinien sprawdzić, czy zgromadzenie jest prawidłowo zwołane i zdolne do podejmowania uchwał, co jest istotne w przypadku wymagania uczestnictwa w zgromadzeniu określonej liczby kapitału zakładowego oraz czy uczestniczące w nim osoby są uprawnione do udziału w zgromadzeniu. Jeżeli spółka posiada udziały o nierównej liczbie głosów, należy również ustalić, jaką liczbą głosów dysponują poszczególni wspólnicy.
  • Jeżeli z ustawy lub z umowy nie wynikają ograniczenia, wspólnicy mogą uczestniczyć w zgromadzeniu przez pełnomocników. Pełnomocnictwo wymaga pod rygorem nieważności, formy pisemnej i złożenia go do akt zgromadzenia. Pełnomocnikami wspólników nie mogą być członkowie zarządu i pracownicy spółki.
  • Zgromadzenie jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim udziałów, jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej. Wspólnicy nie mogą brać udziału w głosowaniach ich dotyczących. Zakaz ten jest bezwzględnie obowiązujący. Nie można się w takim przypadku posłużyć pełnomocnikiem ani samemu wystąpić jako pełnomocnik innego wspólnika.
  • uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowią inaczej.
  • Kwalifikowana większość głosów wymagana jest dla uchwał dotyczących zmiany umowy spółki, rozwiązania spółki albo zbycia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części. W takich przypadkach ustawa wymaga 2/3 głosów oddanych za uchwałą. Surowsze warunki są wymagane dla zmiany przedmiotu działalności spółki (3/4 głosów oddanych za uchwałą). Umowa spółki może przewidywać surowsze wymagania w zakresie kwalifikowanych głosowań. Liczba głosów wymagana przez ustawę stanowi próg minimalny i nie może ulec obniżeniu. Podjęcie uchwały, która zwiększa świadczenia wspólników określone w umowie spółki lub uszczupla prawa udziałowe albo prawa przyznane osobiście wspólnikom, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy.
  • Głosowania co do zasady są jawne. Tajne głosowania zarządza się przy wyborach oraz nad wnioskiem o odwołanie członków organów lub likwidatorów spółki albo wnioskami o pociągnięcie ich do odpowiedzialności oraz w innych sprawach osobowych. Tajne głosowanie należy zarządzić na wniosek choćby jednego wspólnika. Wniosku w sprawie tajnego głosowania nie głosuje się; w przypadku zgłoszenia jest on wiążący. Uchylenie tajności głosowania może mieć miejsce wyłącznie w sprawach wyboru komisji powoływanych przez zgromadzenie wspólników.
  • Podjęcie uchwały bez zwołania zgromadzenia wspólników

W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością możliwe jest podejmowanie uchwał bez odbycia zgromadzenia wspólników. Uchwały mogą być powzięte, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na piśmie na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne.

  • Protokół ze zgromadzenia wspólników

Uchwały zgromadzenia wspólników powinny być wpisane do księgi protokołów i podpisane przez obecnych lub co najmniej przez przewodniczącego i osobę sporządzającą protokół. Jeżeli protokół sporządza notariusz, zarząd wnosi wypis protokołu do księgi protokołów. W protokole należy stwierdzić prawidłowość zwołania zgromadzenia wspólników i jego zdolność do powzięcia uchwał, wymienić powzięte uchwały, liczbę głosów oddanych za każdą uchwałą i zgłoszone sprzeciwy. Do protokołu należy dołączyć listę obecności z podpisami uczestników zgromadzenia wspólników. Dowody zwołania zgromadzenia wspólników zarząd powinien dołączyć do księgi protokołów.

Uchwały pisemne, powzięte bez odbycia zgromadzenia wspólników, zarząd wpisuje do księgi protokołów. Wspólnicy mogą przeglądać księgę protokołów, a także żądać wydania poświadczonych przez zarząd odpisów uchwał.

  • Zaskarżanie uchwał zgromadzenia wspólników

Uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały. Zaskarżenie uchwały wspólników nie wstrzymuje postępowania rejestrowego. Sąd rejestrowy może jednakże zawiesić postępowanie po przeprowadzeniu rozprawy.

Prawo do wytoczenia powództwa o uchylenie uchwały wspólników przysługuje:

  • zarządowi, radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz poszczególnym ich członkom,
  • wspólnikowi, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu,
  • wspólnikowi bezzasadnie niedopuszczonemu do udziału w zgromadzeniu wspólników,
  • wspólnikowi, który nie był obecny na zgromadzeniu, jedynie w przypadku wadliwego zwołania zgromadzenia wspólników lub też powzięcia uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad,
  • w przypadku pisemnego głosowania, wspólnikowi, którego pominięto przy głosowaniu lub który nie zgodził się na głosowanie pisemne albo też który głosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o uchwale w terminie dwóch tygodni zgłosił sprzeciw.

Powództwo o uchylenie uchwały wspólników należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały.

Osobom lub organom spółki, wskazanym we wcześniejszym wyliczeniu, przysługuje także prawo do wytoczenia przeciwko spółce powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników sprzecznej z ustawą. W tym zakresie nie ma zastosowanie przepisu art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego. Prawo do wniesienia powództwa wygasa z upływem sześciu miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, jednakże nie później niż z upływem trzech lat od dnia powzięcia uchwały. Jednak upływ tych terminów nie wyłącza możliwości podniesienia zarzutu nieważności uchwały.

W sporze dotyczącym uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały wspólników pozwaną spółkę reprezentuje zarząd, jeżeli na mocy uchwały wspólników nie został ustanowiony w tym celu pełnomocnik. Jeżeli zarząd nie może działać za spółkę, a brak jest uchwały wspólników o ustanowieniu pełnomocnika, sąd właściwy do rozstrzygnięcia powództwa wyznacza kuratora spółki.

  • Skutek prawomocnego wyroku uchylającego uchwałę (lub stwierdzającego nieważność uchwały)

Prawomocny wyrok uchylający uchwałę ma moc obowiązującą w stosunkach między spółką a wszystkimi wspólnikami oraz w stosunkach między spółką a członkami organów spółki.

W przypadkach gdy ważność czynności dokonanej przez spółkę jest zależna od uchwały zgromadzenia wspólników, uchylenie takiej uchwały nie ma skutku wobec osób trzecich działających w dobrej wierze. Prawomocny wyrok uchylający uchwałę zarząd zgłasza, w terminie siedmiu dni, sądowi rejestrowemu. Powyższe zasady stosuje się odpowiednio do powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały.

WYŁĄCZENIE WSPÓLNIKA

Art. 266.

§ 1. 

Z ważnych przyczyn dotyczących danego wspólnika sąd może orzec jego wyłączenie ze spółki na żądanie wszystkich pozostałych wspólników, jeżeli udziały wspólników żądających wyłączenia stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. Umowa spółki może przyznać prawo wystąpienia z takim powództwem, także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziały stanowią więcej niż połowę kapitału zakładowego. W tym przypadku powinni być pozwani wszyscy pozostali wspólnicy. Udziały wspólnika wyłączonego muszą być przejęte przez wspólników lub osoby trzecie. Cenę przejęcia ustala sąd na podstawie rzeczywistej wartości w dniu doręczenia pozwu.

Sąd, orzekając o wyłączeniu, wyznacza termin, w ciągu którego wyłączonemu wspólnikowi ma być zapłacona cena przejęcia wraz z odsetkami, licząc od dnia doręczenia pozwu. Jeżeli w ciągu tego czasu kwota nie została zapłacona albo złożona do depozytu sądowego, orzeczenie o wyłączeniu staje się bezskuteczne. Jeżeli orzeczenie o wyłączeniu stało się bezskuteczne z przyczyn określonych , wspólnik bezskutecznie wyłączony ma prawo żądać od pozywających naprawienia szkody.

W trakcie postępowania w celu zabezpieczenia powództwa sąd może, z ważnych powodów, zawiesić wspólnika w wykonywaniu jego praw udziałowych w spółce.

Na skutek prawomocnego wyroku o wyłączeniu wspólnika wyłączonego, za którego przejęte udziały zapłacono w terminie, uważa się za wyłączonego ze spółki już od dnia doręczenia mu pozwu; nie wpływa to jednak na ważność czynności, w których brał on udział w spółce po dniu doręczenia mu pozwu.

Rozwiązanie i likwidacja spółki z o.o.

Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Rozwiązanie spółki powodują:

  • przyczyny przewidziane w umowie spółki,
  • uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,
  • ogłoszenie upadłości spółki,
  • inne przyczyny przewidziane prawem.

Sąd może wyrokiem orzec rozwiązanie spółki:

  • na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki,
  • na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.

Zgodnie z ogólnymi zasadami sąd rejestrowy może orzec także o rozwiązaniu wpisanej do rejestru spółki kapitałowej w przypadku, gdy:

  • nie zawarto umowy spółki,
  • określony w umowie albo statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem,
  • umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów,
  • wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania.

W tych przypadkach, jeżeli braki nie zostaną usunięte w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy, sąd ten może, po wezwaniu zarządu spółki do złożenia oświadczenia, wydać postanowienie o rozwiązaniu spółki. Natomiast, jeżeli braki, nie mogą być usunięte, sąd rejestrowy orzeka o rozwiązaniu spółki. Z powodu tych braków, spółka nie może być rozwiązana, jeżeli od jej wpisu do rejestru upłynęło pięć lat. O rozwiązaniu spółki sąd rejestrowy orzeka na wniosek osoby mającej interes prawny albo z urzędu, po przeprowadzeniu rozprawy. Orzeczenie o rozwiązaniu spółki nie wpływa na ważność czynności prawnych zarejestrowanej spółki.

Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o dalszym istnieniu spółki może zapobiec jej rozwiązaniu, chyba że z żądaniem rozwiązania wystąpił niebędący wspólnikiem członek organu spółki lub określony organ państwowy.

Odpowiedzialność cywilnoprawna i karna

  • Jeżeli członkowie zarządu umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu, o którym mowa w art. 167 § 1 pkt 2 ksh (oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione) lub art. 262 § 2 pkt 3 ksh (oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione), odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego.
  • Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki, wbrew przepisom prawa z winy swojej wyrządził spółce szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
  • Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator odpowiada wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, chyba że nie ponosi winy. Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności.

Jeżeli szkodę, wyrządzoną powyższymi zachowaniami spowodowało kilka osób wspólnie, odpowiadają za szkodę solidarnie.

  • Jeżeli spółka nie wytoczy powództwa o naprawienie wyrządzonej jej szkody w terminie roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę, każdy wspólnik może wnieść pozew o naprawienie szkody wyrządzonej spółce.
  • Roszczenie o naprawienie szkody przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym spółka dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym przypadku roszczenie przedawnia się z upływem dziesięciu lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę.
  • Powództwo o odszkodowanie przeciwko członkom organów spółki oraz likwidatorom wytacza się według miejsca siedziby spółki.
  • Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
  • Osoby biorące udział w tworzeniu spółki oraz członkowie jej organów i likwidatorzy ponoszą odpowiedzialność karną za niedopełnienie obowiązków ustawowych i działanie na szkodę spółki (art. 585-595 k.s.h.). Czyny określone w tych artykułach są przestępstwami. Przepisy karne kodeksu spółek handlowych są normami szczególnymi w stosunku do przepisów kodeksu karnego określonymi w jego rozdziale XXXVI - przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu (art. 296-309 kodeksu karnego).