Zagadnienia z prawa gospodarczego prywatnego

Indosem nazywamy oświadczenie woli indosanta stwierdzające przeniesienie na inną osobę weksla lub czeku. Indosantem jest osoba, która przenosi dany papier wartościowy za pomocą indosu. Indosatariusz to natomiast ten, kto przez indos nabywa prawa wekslowe lub czekowe.

Indos powinien być bezwarunkowy. Warunki, od których uzależniono indos, uważa się za nienapisane (art. 12 ust. 1 prawa wekslowego). Uzależnienie indosu od warunków nie powoduje więc nieważności weksla czy czeku.

Indos musi przenosić wszystkie prawa z weksla czy czeku. Nieważny jest indos częściowy.

Porównując indos z przelewem, należy stwierdzić, że indos wywiera szersze skutki niż przelew. Osoby, przeciwko którym dochodzi się praw z weksla nie mogą bowiem zasłaniać się wobec posiadacza zarzutami, które są oparte na ich stosunkach osobistych z wystawcą lub poprzednimi posiadaczami (art. 17 prawa wekslowego). Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy posiadacz, nabywając weksel działał świadomie na szkodę dłużnika, np. znał dany zarzut, a nabywając weksel dążył do pozbawienia dłużnika możliwości korzystania z tego zarzutu. W takich sytuacjach podnoszenie zarzutów osobistych będzie dopuszczalne.

Indos jest pisemnym oświadczeniem, które zamieszcza się na drugiej stronie weksla (czeku), zwanej także grzbietem weksla, a gdy tam zabraknie miejsca, to na przedłużku, czyli złączonej z dokumentem karcie dodatkowej.

Indos in blanco to indos, który nie zawiera nazwiska indosatariusza, lecz ogranicza się zwykle tylko do samego podpisu indosanta. Indos na okaziciela wywiera takie same skutki, co indos in blanco.

Ze względu na cel indosu możemy wyróżnić przede wszystkim indos własnościowy, pełnomocniczy i zastawniczy. Indos własnościowy przenosi na indosatariusza własność weksla, która przechodzi na niego z chwilą wręczenia weksla. Na podstawie indosu pełnomocniczego indosatariusz uzyskuje natomiast jedynie pełnomocnictwo do wykonywania praw w imieniu indosanta. Indos zastawniczy umieszcza się z kolei przy oddaniu indosatariuszowi w zastaw. Dokument pozostaje więc nadal własnością indosanta, choć znajduje się w posiadaniu indosatariusza.

Akcja jest papierem wartościowym, który wystawia się posiadaczowi udziału kapitałowego w spółce akcyjnej. Akcja ucieleśnia uprawnienia akcjonariusza wobec spółki, takie jak prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu, prawo do dywidendy, prawo głosu. Możemy wyróżnić imienne lub na okaziciela. Ze względu na sposób pokrycia akcji możemy je podzielić na gotówkowe i aportowe. Z uwagi na uprawnienia inkorporowane w akcji wyróżniamy natomiast akcje zwykłe i uprzywilejowane. Uprzywilejowanie akcji może dotyczyć w szczególności prawa głosu, prawa do dywidendy lub podziału majątku w przypadku likwidacji spółki. W przypadku akcji uprzywilejowanych co do prawa głosu jedna akcja nie może dawać więcej niż 2 głosy. W obrocie występują także akcje nieme, czyli takie, w których wyłączone jest prawo głosu.

Akcje nabywa się na rynku pierwotnym, a więc zaraz po ich emisji albo na rynku wtórnym, tzn. od wcześniejszych właścicieli.

Akcje znajdujące się w obrocie publicznym mają formę zdematerializowaną i rejestruje się je w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych.

Akcje imienne są związane z konkretną osobą, natomiast akcje na okaziciela uprawniają do realizacji praw z akcji każdego ich posiadacza.

Akcje na okaziciela są zbywane przez przeniesienie posiadania i nie występują tu żadne ograniczenia.

Akredytywa jest formą rozliczeń w obrębie kraju i w obrocie z zagranicą. Jest ona instrumentem zabezpieczającym interesy stron umowy. Dokumentem precyzującym warunki takich rozliczeń jest list kredytowy. Akredytywa bankowa jest wystawiana przez bank na wniosek kupującego i według jego instrukcji. Akredytywa określa zobowiązanie banku do wypłaty danej sumy sprzedającemu, jeżeli ten okaże w banku dokumenty potwierdzające, że spełnił swoje zobowiązania kontraktowe, a także inne dokumenty wymagane przez kupującego. Takim dowodem może być np. konosament czy list przewozowy z podpisem odbiorcy, potwierdzającym, że towar dotarł do miejsca przeznaczenia lub na inne miejsce określone w kontrakcie. Innym tego typu dowodem może być protokół odbioru usługi.

Aportem nazywamy świadczenie na pokrycie udziału lub akcji, wniesione do spółki kapitałowej w postaci niepieniężnej.

Mianem bankructwa można określić upadłość przedsiębiorstwa stwierdzoną przez sąd czy także stan niewypłacalności lub zawieszenia wypłat na rzecz wierzycieli.

Czarter jest umową, na podstawie której dochodzi do przewozu osób lub ładunków drogą powietrzną czy w żegludze. Przewozy takie są zwykle nieregularne, a czasem nawet jednorazowe.

Domicyliatem nazywamy osobę, u której płatny jest weksel. Nie jest ona stroną zobowiązania wekslowego. Domicyliatem jest najczęściej bank wystawcy weksla, który wykupuje weksel przeznaczając na to środki wystawcy.

Działalność gospodarcza to formy aktywności przedsiębiorców na rynku. Z definicją działalności gospodarczej spotykamy się na gruncie w wielu ustaw. Przykładowo w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej jest ona zdefiniowana jako zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Z kolei zgodnie z ustawą o podatku od osób fizycznych działalność gospodarcza to działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów z oznaczonych źródeł. Ustawa o podatku od towarów i usług definiuje działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych (EZIG) jest nową, przewidzianą w prawie wspólnotowym formą prawną wykonywania działalności gospodarczej mającą charakter ponadnarodowy o cechach spółki jawnej i konsorcjum.

Firmą jest nazwa, pod którą dana osoba fizyczna lub prawna prowadzi działalność gospodarczą.

Fundusz inwestycyjny jest formą, za pomocą której odbywa się zbiorowe lokowanie środków pieniężnych wpłacanych przez osoby fizyczne, prawne, w tym przedsiębiorstwa czy gminy. Już choćby niewysokie wpłaty dokonane przez licznych uczestników utworzą pokaźny kapitał umożliwiający dokonywanie korzystnych inwestycji mających na celu osiągnięcie wyższych zysków niż tradycyjne lokaty bankowe.

Lokowaniem majątku funduszu inwestycyjnego rządzi zasada dywersyfikacji ryzyka, która polega na inwestowaniu w dużą ilość lokat, co ma obniżać ryzyko funduszu w razie spadku wartości poszczególnych lokat.

Polskie fundusze inwestycyjne są wyodrębnionymi masami majątkowymi, posiadającymi osobowość prawną.

Wśród funduszy inwestycyjnych możemy wyróżnić fundusze otwarte i zamknięte. Fundusze otwarte to takie, w których liczba tytułów do uczestnictwa w funduszu (określanych jako jednostki uczestnictwa) jest zmienna. Tytuł do uczestnictwa w otwartym funduszu inwestycyjnym stanowi tzw. jednostka uczestnictwa, która może być nabywana lub umarzana na żądanie uczestnika funduszu. Natomiast w funduszach inwestycyjnych zamkniętych występuje stała liczba tytułów uczestnictwa. Wierzytelności członków funduszu reprezentują tu tzw. certyfikaty inwestycyjne, będące papierami wartościowymi.

Komplementariuszem jest wspólnik spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej, który odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń, czyli całym własnym majątkiem.

Koncesja jest władczym aktem administracyjnym wydawanym przez tzw. organ koncesyjny, który zezwala koncesjonariuszowi na prowadzenie danej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie jest stosowane w przypadku działalności o dużym znaczeniu z uwagi na bezpieczeństwo państwa czy obywateli lub na inny ważny interes publiczny. Koncesji udziela się na czas określony. Okres ten nie może wynosić mniej niż 5 lat ani więcej niż 50 lat. Jest możliwe wydanie koncesji na okres krótszy niż 5 lat, jednak wyłącznie na wniosek osoby składającej wniosek o wydanie koncesji.

Konosament jest morskim listem przewozowym, świadectwem ładunkowym potwierdzającym zabranie oznaczonego ładunku na statek i stanowiącym zobowiązanie przewoźnika do wydania ładunku w porcie przeznaczenia posiadaczowi konosamentu. Jest dokumentem wystawionym przez przewoźnika morskiego albo też w jego imieniu przez kapitana statku lub inną osobę. Konosament jest towarowym papierem wartościowym, który podlega obrotowi. Można wyróżnić kilka rodzajów konosamentów.

Konosament zwykły jest wystawiany w przypadku przewozu towaru jednym statkiem bezpośrednio do portu przeznaczenia.

Konosament bezpośredni obejmuje natomiast dwa albo więcej odcinków przewozu, przy czym wystawiany jest tylko jeden dokument na całą trasę, bez względu na ilość przeładunków po drodze, przy czym w trakcie podróży może dochodzić także do zmiany przewoźników.

Konosament przewozu kombinowanego jest wystawiany przez armatora występującego jako operator przewozów multimodalnych CTO, który odpowiada za ładunek, pomimo że używane są do jego przewozu różne środki transportu.

Konosament FIATA wystawia spedytor występujący jako operator przewozów multimodalnych MTO, który odpowiada za utratę czy uszkodzenie ładunku na długości całej trasy przewozu.

List intencyjny jest pisemną, wstępną deklaracją podjęcia określonych działań, składaną przez stronę potencjalnego stosunku gospodarczego. Może być wystawiony przez jedną albo większą liczbę osób fizycznych lub prawnych. List intencyjny precyzuje spektrum przyszłych działań czy umów, a także kreśli plany dotyczące danego projektu. Jest zazwyczaj podpisywany w momencie, kiedy po przeprowadzeniu wstępnych negocjacji osiągnięto porozumienie w sprawie wszczęcia dalszych działań. Jest więc pierwszym uregulowaniem planowanej współpracy, które stanowi zobowiązanie sygnatariuszy do partycypacji w danym projekcie. List intencyjny może przykładowo zobowiązywać do prowadzenia negocjacji w dobrej wierze, może zakazywać renegocjacji postanowień, które już zostały uzgodnione. Może ponadto być upoważnieniem do rozpoczęcia określonych prac czy też deklaracją dokonania zapłaty w określonej wysokości.

Lwia spółka (societas leonina) jest spółką osobową, w której jeden wspólnik jest wyłączony od udziału w stratach, natomiast drugi nie ma prawa do udziału w zyskach. Taka spółka jest niedopuszczalna w polskim prawie, w którym nie można wyłączyć wspólnika zupełnie od udziału w zyskach.

Prawa akcjonariuszy możemy podzielić na dwie główne kategorie. Pierwszą z nich stanowią prawa majątkowe, do których należy zaliczyć prawo do dywidendy, czyli prawo do udziału w zyskach spółki, prawo poboru nowych akcji, które daje dotychczasowym akcjonariuszom spółki pierwszeństwo w objęciu nowych akcji, prawo do udziału w masie likwidacyjnej spółki, prawo do rozporządzania akcją.

Drugą kategorię stanowią prawa korporacyjne, do których zaliczamy: prawo do uczestnictwa w spółce akcyjnej, prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, prawo głosu na walnym zgromadzeniu, prawo do zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia, prawo do wytoczenia powództwa na rzecz spółki (actio pro socio), prawo do zablokowania nieformalnych procedur zwoływania i odbywania walnego zgromadzenia, prawo do informacji, bierne prawo wyborcze do organów spółki, prawo wyboru członków rady nadzorczej.

Prawo bankowe jest zespołem norm prawnych, które regulują powstawanie, funkcjonowanie, a także likwidowanie instytucji bankowych, w szczególności banków. W prawie bankowym określone są również zasady funkcjonowania nadzoru bankowego. Prawo bankowe dzielimy na prawo bankowe prywatne i publiczne. Prawo bankowe prywatne, czyli prawo umów bankowych reguluje zasady zawierania i wykonywania umów zawieranych przez klientów z bankami. Prawo bankowe publiczne reguluje natomiast bezwzględnie obowiązujące zasady funkcjonowania instytucji bankowych, takich jak np. dopuszczalne formy prawne prowadzenia działalności przez banki, zasady mające na celu utrzymanie płynności finansowej przez banki.

Prawo handlowe jest jedną z gałęzi prawa prywatnego, która wyłoniła się z prawa cywilnego wskutek konieczności odrębnych uregulowań cywilnoprawnego obrotu profesjonalnego. W ustawodawstwie innych państw, w których obowiązuje kontynentalny system prawa, prawo handlowe jest na ogół skodyfikowane w odrębnym kodeksie, noszącym zazwyczaj nazwę kodeksu handlowego. Są jednak także systemy prawne, które nie regulują prawa handlowego w odrębnym kodeksie. Przykładowo we włoskim Codice civile znajdują się przepisy regulujące obrót powszechny, obrót profesjonalny, a także obrót konsumencki.

Prawo handlowe wywodzi się z klasycznego rzymskiego prawa zobowiązań. Dalszy rozwój prawa handlowego nastąpił w późnośredniowiecznych Włoszech, gdzie handlem zajęły się wyspecjalizowane podmioty, np. właśnie wtedy narodziła się konstrukcja spółki komandytowej.

W Polsce prawo handlowe było skodyfikowane w okresie od 1 lipca 1934 do 1 stycznia 1965. W tym czasie obowiązywał Kodeks handlowy, który obejmował całość polskiego prawa handlowego.

Aktualnie obowiązujący Kodeks spółek handlowych reguluje jedynie część ustrojową prawa handlowego. Nie ma tam natomiast unormowań dotyczących czynności handlowych.

Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, której udziela przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców. Obejmuje ona umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, które są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Do dokonywania niektórych czynności wymagane jest jednak pełnomocnictwo szczególnych. Do tych czynności należą: zbycie przedsiębiorstwa, dokonanie czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania, a także zbycie i obciążanie nieruchomości.

Prokurentem może być jedynie osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Prokura może zostać udzielona kilku osobom łącznie (jest to wtedy tzw. prokura łączna) lub oddzielnie. Prokurę można ponadto ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru przedsiębiorstwa. Taka prokura nosi nazwę prokury oddziałowej.

Prokura nie może być przeniesiona, ale prokurent może ustanowić pełnomocnika do wykonania poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności.

Prokura wygasa w razie wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji albo przekształcenia przedsiębiorcy. Wygasa ona także ze śmiercią prokurenta, ale już nie w przypadku śmierci przedsiębiorcy ani utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. Prokura może być ponadto w każdym czasie odwołana.

Rada nadzorcza jest organem zasadniczo osoby prawnej, powołanym w celu pełnienia nadzoru, funkcjonującym na podstawie odpowiednich przepisów ustawowych, a także w oparciu o umowę lub statut danej jednostki organizacyjnej. Nadzór sprawowany przez radę nadzorczą polega zazwyczaj na sprawowaniu stałej pieczy nad działalnością danej jednostki we wszystkich dziedzinach jej działalności oraz dokonywanie kontroli. Od zgody rady nadzorczej może być uzależnione dokonywanie oznaczonych czynności prawnych. Do szczególnych zadań rady nadzorczej należy także zazwyczaj ocena sprawozdań finansowych, a także ocena wniosków dotyczących np. podziału zysku czy pokrycia straty. Rada nadzorcza na ogół co roku przedstawia odpowiedniemu organowi sprawozdanie z wyników tej oceny, a także udziela absolutorium zarządowi danego podmiotu prawnego.

Instytucja rady nadzorczej występuje w spółkach kapitałowych prawa handlowego, a więc w spółce akcyjnej i na ogół fakultatywnie w spółce z o.o., a także zasadniczo fakultatywnie w spółce komandytowo-akcyjnej.

Remitentem jest osoba, której ma być wypłacone świadczenie na podstawie weksla.

Spółdzielnia jest przedsiębiorstwem utworzonym w oparciu o przepisy prawa spółdzielczego, które różni się zasadniczo od prawa spółek handlowych. Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem, w którym uczestniczy nieograniczona ilość osób, nie mniejsza jednak niż dziesięć osób fizycznych ani nie mniejsza niż trzy osoby prawne. Ilość członków spółdzielni może ulegać zmianie, ale nie może wynosić mniej niż owe ustawowe dziesięć osób fizycznych lub trzy osoby prawne. Jakkolwiek w przypadku spółdzielni produkcji rolnej wystarcza, jeśli jest w niej zrzeszonych pięć osób.

Członek spółdzielni jest w niej zobowiązany zadeklarować przynajmniej jeden udział, z wyjątkiem sytuacji, gdy statut spółdzielni nakazuje deklarację większej ilości udziałów. Ponadto statut może zastrzegać wniesienie do spółdzielni wkładu, np. w postaci maszyn, gruntów czy zwierząt.

W przeciwieństwie do spółek kapitałowych prawa handlowego założyciele spółdzielni nie muszą zgromadzić żadnego określonego przez prawo minimalnego kapitału założycielskiego. W spółce z o.o. taki minimalny kapitał zakładowy wynosi 50 tys. zł, a w spółce akcyjnej 500 tys. zł. Minimalny kapitał zakładowy występuje także w spółce komandytowo-akcyjnej i wynosi 50 tys. zł.

Inną znaczącą cechą odróżniającą spółdzielnię od spółek prawa handlowego jest to, że dokonanie zmian w ilości członków czy w funduszu udziałowym należy do wewnętrznych spraw spółdzielni realizowanych przez jej organy, podczas gdy np. podwyższenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej jest połączone ze skomplikowanymi procedurami związanymi na ogół z publiczną emisją akcji.

Jeszcze inną cechą, która odróżnia spółdzielnię od spółek kapitałowych jest możliwość wystąpienia spółdzielcy ze spółdzielni po niewygórowanym okresie wypowiedzenia bez konieczności szukania nabywcy swoich udziałów, co czasem w przypadku spółek o słabej pozycji ekonomicznej bywa utrudnione.

Organem reprezentującym spółdzielnię na zewnątrz jest jej zarząd, natomiast organem kontrolującym pracę zarządu jest rada nadzorcza.

Spółdzielnia istnieje w celu prowadzenia wspólnej działalności gospodarczej, która realizuje interesy jej członków. Członkowie spółdzielni partycypują w jej stratach do wysokości zadeklarowanych przez siebie udziałów i nie ponoszą odpowiedzialności wobec wierzycieli za zobowiązania spółdzielni. Zysk osiągnięty przez spółdzielni określany jest jako nadwyżka bilansowa i wypłacany jest on członkom spółdzielni na końcu roku obrachunkowego proporcjonalnie do ich udziałów.

Spółdzielnia może zostać wspólnikiem w spółce prawa handlowego poprzez nabycie udziałów czy akcji. Decydują o tym członkowie spółdzielni obecni na walnym zgromadzeniu, gdyż jest to decyzja strategiczna.

Spółka (łac. societas) jest formą działalności, którą mogą prowadzić wspólnie osoby fizyczne lub prawne. Działalność ta opiera się na umowie lub statucie i realizuje zazwyczaj pewne cele gospodarcze.

Spółki możemy podzielić w zależności od gałęzi prawa, w których występują. W ten sposób możemy wyróżnić spółki prawa administracyjnego, które stanowią zrzeszenia osób powołanych do sprawowania nadzoru nad wspólnymi przedsięwzięciami. Jeśli chodzi o spółki prawa cywilnego, to w polskim prawie występuje tylko jedna taka spółka - spółka cywilna, która jest w całości unormowana w kodeksie cywilnym. Spółki prawa handlowego uregulowane są natomiast zasadniczo w kodeksie spółek handlowych. Wśród spółek handlowych wyróżniamy spółki osobowe i spółki kapitałowe. Do spółek osobowych należą: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna. Do spółek kapitałowych należą spółka z o.o. i spółka akcyjna, a także uregulowane poza polskim k.s.h. spółki europejskie, europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych. Pewne spółki z uwagi na ich specyficzne cechy nie uregulowane normatywnie nazywa się spółkami lwimi lub cichymi. Ze względu na cechy normatywne spółek możemy natomiast wyróżnić spółki jednoosobowe, dominujące i zależne, powiązane, a także prywatne i publiczne.

W spółkach akcyjnych kapitał zakładowy spółki podzielony jest na akcje o równej wartości nominalnej, które mogą być notowane na giełdzie. Firma spółki akcyjnej może zostać wybrana dowolnie, ale powinna zawierać określenie: spółka akcyjna. W obrocie dopuszczalne jest jednak używanie skrótu: S.A. Na kapitał zakładowy składają się wkłady wspólników, którzy w zamian za te wkłady otrzymują akcje. Dopuszczalne jest stopniowe pokrywanie kapitału zakładowego. Jeżeli jednak akcje są obejmowane tylko za wkłady niepieniężne albo za wkłady pieniężne i niepieniężne, to kapitał zakładowy powinien zostać pokryty przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w 1/4 jego wysokości. Dodatkowo akcje, które są obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości w ciągu roku od zarejestrowania spółki. Zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji, natomiast spółka uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania jej do rejestru. Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej, natomiast najniższa wartość nominalna akcji może wynosić 1 grosz. Akcje są niepodzielne i zbywalne.

Zysk spółki akcyjnej jest dzielony między akcjonariuszy. Mają oni bowiem prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta. Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji, choć statut może przewidywać inny sposób podziału akcji. Akcjonariusze są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w statucie i nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Do organów spółki akcyjnej zaliczamy zarząd, radę nadzorczą i walne zgromadzenie. Zarząd jest organem menedżerskim spółki, pełni on także funkcje reprezentacyjne. Członkowie zarządu są powoływani i odwoływani przez radę nadzorczą, chyba że statut stanowi inaczej. Członek zarządu może być ponadto odwołany lub zawieszony w czynnościach także prze walne zgromadzenie. Członkowie zarządu są powoływani na kadencję nie dłuższą niż pięć lat, przy czym dopuszczalne są ponowne powołania tej samej osoby, ale znów na kadencje nie dłuższe niż 5 lat.

Rada nadzorcza jest również obligatoryjnym organem w spółce akcyjnej, który sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Jest ona zawsze organem kolegialnym, gdyż składa się z minimum trzech członków w spółkach prywatnych i minimum pięciu w spółkach publicznych. Członkowie rady nadzorczej są powoływani i odwoływani przez walne zgromadzenie.

Rozwiązanie spółki akcyjnej może nastąpić z przyczyn przewidzianych w statucie, z powodu podjęcia uchwały przez walne zgromadzenie o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu jej siedziby za granicę, wskutek ogłoszenia upadłości spółki albo z innych przyczyn przewidzianych prawem. Rozwiązanie spółki akcyjnej odbywa się zasadniczo w drodze postępowania likwidacyjnego (w razie upadłości będzie to postępowanie upadłościowe). Likwidatorami są członkowie zarządu, chyba że statut lub uchwała walnego zgromadzenia stanowi inaczej. Jeśli o likwidacji orzeka sąd, to może on także ustanowić likwidatorów.

Spółka cicha to forma działalności gospodarczej, która dawniej była unormowana w prawie handlowym, ale kodeks cywilny z 1964 r. uchylił te regulacje. Wskutek tego wspólnicy spółek cichych muszą stosować się do przepisów ogólnych, które jednak naturalnie nie mogą regulować wszystkich sytuacji, które mogą mieć miejsce w tych spółkach. Spółka cicha jest więc umowa nienazwaną, czyli taką, która nie jest uregulowana przepisami prawa. Do umów nienazwanych możemy też zaliczyć umowę franchisingu czy umowę know-how. Niekiedy umowy nienazwane zyskują w końcu swoją regulację prawną, jak miało to miejsce w przypadku umowy leasingu, która została dodana do kodeksu cywilnego w 2000 r. W przypadku spółki cichej odpowiednie przepisy zostały jednak usunięte z porządku prawnego.

Spółka europejska jest ponadnarodową spółką akcyjną, która funkcjonuje na terenie tego państwa, gdzie ma statutową siedzibę. W tym państwie powinna być też zarejestrowana. Spółkę europejską reguluje rozporządzenie i dyrektywa z 8 października 2001 r., która uzupełnia status spółki europejskiej, mając na uwadze zaangażowanie pracowników.

Syndyk był dawniej w Polsce urzędnikiem miejskim. Obecnie jest to osoba, która zarządza majątkiem podmiotu gospodarczego znajdującego się w stanie upadłości. Syndyk dokonuje także podziału funduszów pomiędzy wierzycieli w oparciu o prawo upadłościowe.

Trasatem określa się osobę, której w wekslu trasowanym wystawca poleca zapłatę sumy wekslowej. Odpowiada on wekslowo dopiero z chwilą przyjęcia, czyli podpisania weksla i od tej pory nosi on miano akceptanta (przyjemcy).

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów został utworzony w 1990 r. ustawą o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym z 4 lutego 1990 r. Początkowo nosił nazwę Urzędu Antymonopolowego. Urząd dąży do podnoszenia dobrobytu wśród konsumentów, a także do tworzenia warunków pod funkcjonowanie konkurencji.

Walne zgromadzenie akcjonariuszy to najwyższa władza w spółce akcyjnej. Prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu mają wszyscy posiadacze akcji w danej spółce. Każdy z nich dysponuje taką ilością głosów, ile ma akcji, przy czym akcje uprzywilejowane co do prawa głosu mogą dawać więcej niż jeden głos, ale nie więcej niż dwa głosy na akcję. Kompetencje walnego zgromadzenia określone są w kodeksie spółek handlowych i w statucie danej spółki. Do najważniejszych z nich należy powoływanie i odwoływanie członków rady nadzorczej, rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, a także udzielenie absolutorium członkom organów spółki.

Weksel jest papierem wartościowym, który ucieleśnia prawo majątkowe. Wystawca weksla albo sam przyrzeka zapłatę oznaczonej sumy pieniężnej remitentowi, czyli odbiorcy weksla (weksel własny) albo zleca taką zapłatę osobie trzeciej, zwanej trasatem (weksel trasowany). Przyrzeczenie zapłaty czy jej polecenie musi być zawsze bezwarunkowe. Dodanie do niego jakichkolwiek warunków powoduje nieważność weksla.

Konstrukcja weksla powstała na przełomie XII i XIII wieku w północnych Włoszech w wyniku transakcji handlowych dokonywanych przez tamtejszych kupców i bankierów. W Polsce zagadnienia dotyczące weksli zostały uregulowane w ustawie Prawo wekslowe z 28 kwietnia 1936 r.

Wekslem będzie tylko taki dokument, który zawiera w swojej treści słowo weksel, miejsce i datę wystawienia, bezwarunkowe przyrzeczenie polecenie zapłaty, nazwisko osoby na rzecz której zapłata ma być dokonana (remitenta), podpis wystawcy, a także nazwisko trasata w przypadku weksla trasowanego. W razie gdy nie ma na wekslu terminu płatności uważa się, że weksel jest płatny za okazaniem. Z kolei w przypadku gdy nie ma oznaczonego miejsca płatności weksla za miejsce płatności uważa się miejsce wystawienia weksla.

Weksel pełni wiele funkcji. Należy do nich np. funkcja obiegowa, która wiąże się z możliwością przenoszenia weksla przez indos. Funkcja płatnicza polega na tym, że weksel można wręczać, dokonując zakupu towarów czy usług. Funkcja gwarancyjna wiąże się z ponoszeniem odpowiedzialności wekslowej przez każdego z uczestników stosunku wekslowego, którzy są podpisani na wekslu. Można wyróżnić także funkcję kredytową, która wiąże się z odroczonym terminem płatności weksla, a także funkcje refinansową związaną z tym, że weksel może być złożony do dyskonta.

Znakiem towarowym może być słowo, niedługi tekst czy specyficzna grafika, umożliwia jednoznaczną identyfikację towarów czy usług danego przedsiębiorcy. W zdecydowanej większości państw znak towarowy rejestruje się w urzędzie patentowym, co skutkuje tym, że osoby trzecie nie mogą z niego legalnie korzystać, nie uzyskawszy zgody właściciela. W Polsce znaki towarowe zastrzega się na podstawie prawa własności przemysłowej. Znakiem towarowym może być np. rysunek, wyraz, kompozycja kolorów, ornament czy pewna forma przestrzenna (forma towaru).

Aby można było zastrzec znak towarowy, nie może być wcześniej identycznego lub podobnego znaku, który został już zarejestrowany albo zgłoszony do rejestracji. Dany znak nie może być także identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego lub zgłoszonego w celu uzyskania prawa ochronnego (o ile na znak taki zostanie udzielone prawo ochronne) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym. Znak towarowy nie może być także identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego zarejestrowanego lub zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem do rejestracji (o ile znak taki zostanie zarejestrowany) na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli mogłoby to przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego. Uregulowanie to stosuje się odpowiednio do znaku powszechnie znanego.

Nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich albo które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami czy też mogą wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, właściwości lub pochodzenia geograficznego towaru.

Nie udziela się także praw ochronnych na oznaczenia, jeżeli zostały zgłoszone w złej wierze do Urzędu Patentowego w celu uzyskania ochrony albo też zawierają nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej bądź jej symbole (godło, barwy lub hymn), nazwy lub herby polskich województw, miast lub miejscowości, znaki sił zbrojnych, organizacji paramilitarnych lub sił porządkowych, reprodukcje polskich orderów, odznaczeń lub odznak honorowych, odznak lub oznak wojskowych bądź innych oficjalnych lub powszechnie używanych odznaczeń i odznak, w szczególności administracji rządowej czy samorządu terytorialnego albo organizacji społecznych działających w ważnym interesie publicznym, gdy obszar działania tych organizacji obejmuje cały kraj lub znaczną jego część, jeżeli zgłaszający nie wykaże się uprawnieniem, w szczególności zezwoleniem właściwego organu Państwa albo zgodą organizacji, na używanie oznaczenia w obrocie.

Praw ochronnych nie uzyskają także oznaczenia, które zawierają skróty nazw bądź symbole (herby, flagi, godła) obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także przyjęte w obcych państwach urzędowe oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne, jeżeli zakaz taki wynika z umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający wykaże się zezwoleniem właściwego organu, które uprawnia go do używania takich oznaczeń w obrocie.

Ponadto praw ochronnych pozbawione będą oznaczenia, które zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, których używanie obrażałoby uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję narodową.

Nie mogą być także znakami towarowymi urzędowo uznane oznaczenia przyjęte do stosowania w obrocie, w szczególności znaki bezpieczeństwa, znaki jakości lub cechy legalizacji, w zakresie, w jakim mogłoby to wprowadzić odbiorców w błąd co do charakteru takich oznaczeń, o ile zgłaszający nie wykaże, że jest uprawniony do ich używania.

Nie udziela się praw ochronnych na znaki zawierające elementy geograficzne prawdziwe w sensie dosłownym co do terytorium, regionu lub miejsca, z którego towar pochodzi, które mogłyby wprowadzić odbiorców w błąd, że towar pochodzi z innego, słynącego z danych wyrobów terenu.

Mianem złotych spadochronów określane są umowy spółki z członkami zarządu, a niekiedy także z członkami rady nadzorczej, których treścią jest zapewnienie im bardzo korzystnych warunków, głównie finansowych w przypadku, gdyby zostali odwołani ze swoich funkcji. Umowy te przeważnie gwarantują wysokie odprawy dla odchodzących członków organów spółki.

Przed ustanowieniem Krajowego Rejestru Sądowego funkcjonowało kilkanaście różnych rejestrów, które były uregulowane w licznych aktach normatywnych, co niejednokrotnie prowadziło do chaosu prawnego. W dodatku w praktyce sady miały często spore zaległości, jeśli chodzi o dokonywanie wpisów, a i podmioty wpisywane nie wykazywały się należyta starannością. Z tych powodów konieczne było szybkie ujednolicenie norm prawa materialnego i procesowego dotyczących rejestracji podmiotów prawnych. Wreszcie 20 sierpnia 1997 r. uchwalono ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym. W skład Krajowego Rejestru Sądowego wchodzą:

1) rejestr przedsiębiorców,

2) rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

3) rejestr dłużników niewypłacalnych.