I. KOBIETA I DZIECKO

TRYMESTR PIERWSZY

W pierwszych 14 tygodniach płód osiąga długość 9 cm i ma wykształcone wszystkie główne narządy, więc spożywanie alkoholu, stosowanie leków, palenie papierosów oraz wykonywanie badań rentgenowskich podczas tego okresu może w poważny sposób zaszkodzić dziecku. Kobieta, zaraz po tym jak zacznie podejrzewać wystąpienie u siebie ciąży, powinna niezwłocznie skonsultować się z lekarzem lub przychodnią w celu rozpoczęcia właściwej opieki prenatalnej oraz zasięgnięcia informacji o rzeczach, na które należy zwracać szczególna uwagę. Jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny kobiety, to przez okres pierwszych trzech miesięcy, trudno będzie wywnioskować, że jest ona w ciąży.

Miesiąc pierwszy

Przez okres pierwszych 6 tygodni dziecko ma jeszcze postać embriona. Serce, mózg oraz płuca zaczynają dopiero się kształtować, podobnie pępowina, która łączy płód z organizmem matki i poprzez przepływającą krew służy przesyłaniu składników odżywczych oraz wydalaniu produktów będących skutkiem przemiany materii.

W tym czasie nie powinno nastąpić zwiększenie wagi kobiety, a jeżeli już nastąpi, to powinno być ono minimalne, czasami następuję zwiększenie się wrażliwości piersi, mogą pojawić się torsje i "poranne nudności". Nie powinno się używać żadnych leków, aby zwalczyć te dolegliwości, bez wcześniejszego kontaktu z lekarzem.

Miesiąc drugi

W tym okresie embrion przeistacza się w płód, zaczynają tworzyć się ręce wraz z palcami a także nogi z zarysem kolan, palców oraz kostek, bardzo szybko następuje rozwój mózgu. Następuje wykształcenie takich narządów jak wątroba i żołądek, podczas kiedy inne wciąż jeszcze rosną, na głowie płodu zaczynają pojawiać się uszy oraz pierwsze włosy.

Kobieta nie musi zaobserwować u siebie wzrostu wagi, jednak łatwiej będzie ulegać zmęczeniu, częściej czuć potrzebę oddania moczu, mogą również wystąpić mdłości. Istotną rolę w tym okresie odgrywa dieta, ponieważ zarówno dziecko jak i matka wymagają odpowiedniego odżywiania. Kobieta powinna stosować odpowiednie leki prenatalne zalecone przez lekarza. Potrzebne składniki mineralne i witaminy w opracowanej naukowo metodzie suplementacji przeznaczonej dla kobiet w ciąży pomogą w uzupełnieniu uszczuplonych zapasów elementów odżywczych.

Miesiąc trzeci

Płód mierzy około 9 centymetrów i waży mniej więcej 30 gramów. Kobieta nie odczuwa faktu, że głowa i ręce dziecka zaczynają wykonywać ruchy, widoczne zaczynają być również narządy płciowe, usta zamykają się i otwierają, a na palcach rąk i nóg zaczynają pojawiać się paznokcie.

Waga kobiety może zwiększyć się o 1 - 2 kg, może wystąpić uczucie podwyższonej temperatury ciała. Kobieta powinna wykonywać zadanie ćwiczenia i przestrzegać ustalonej diety.

TRYMESTR DRUGI

Podczas drugiego trymestru, trwającego od 15 do 24 tyg. ciąży, płód osiąga długość 30 centymetrów i wagę 700 gramów, uwidaczniają się już cechy pozwalające określić płeć dziecka. Kobieta może wyglądać oraz czuć się bardziej korzystnie, ustaje wiele wcześniejszych dolegliwości. Podczas drugiego trymestru waga kobiety może zwiększyć się od 4 - 6 kilogramów, będą również odczuwalne ruchy dziecka.

Miesiąc czwarty

W tym okresie następuje bardzo szybki przyrost wielkości płodu, może on osiągać od 20 do 25 centymetrów długości i wagę w granicach 150 gramów. Pępowina robi się coraz grubsza i mocniejsza, aby móc dostarczać dostateczne ilości krwi, a przez nią pożywienia niezbędnego do rozwoju płodu.

Podczas czwartego miesiąca waga kobiety wzrośnie o kolejny kilogram lub dwa, a ciąża będzie dostrzegalna gołym okiem. W dolnych partiach brzucha zaczną być wyczuwalne pierwsze delikatne ruchy dziecka.

Miesiąc piąty

Waga dziecka w tym miesiącu to pół kilograma a długość 30 centymetrów. Lekarz jest w stanie usłyszeć bicie serca dziecka, coraz silniej są również odczuwalne ruchy płodu. Piersi, przygotowując się do produkowania pokarmu stają się większe, a sutki ciemniejsze. Następuje kolejny wzrost wagi ciała o kilogram lub dwa.

Miesiąc szósty

W tym okresie dziecko jest całkowicie ukształtowane, ale jego skóra nie posiada jeszcze tkanki tłuszczowej będąc jeszcze czerwoną i pomarszczoną. Waga dziecka waha się w granicach 700 gramów a wzrost około 35 centymetrów, jednak wciąż jeszcze rośnie. Dziecko zaczyna płakać i ssać kciuk, jego ruchy staja się wyraźnie odczuwalne.

Matka przybiera na wadze następne kilka kilogramów, musi również pamiętać, aby się prawidłowo odżywiać, gdyż dziecko, które szybko rośnie wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze.

TRYMESTR TRZECI

Po 16 tygodniach ciąży, dziecko będąc już zupełnie ukształtowanym, rośnie jeszcze szybciej niż dotychczas, aż osiągnie wagę 3 - 4,5 kilograma w 40 tygodniu ciąży. Ruchy dziecka stają się jeszcze mocniejsze i bardziej odczuwalne niż do tej pory.

Kobieta może odczuwać pewien dyskomfort związany z parciem na pęcherz i podbrzusze w miarę przesuwania się dziecka w kierunku dolnej części miednicy. Najprawdopodobniej kobieta szybciej będzie się męczyć, szczególnie istotne jest właściwe odżywianie, gdyż przez ostatnie miesiące dziecko rośnie najszybciej.

Miesiąc siódmy

Waga dziecka wynosi 1 - 2 kilogramów przy długości około 40 centymetrów, dziecko rośnie teraz bardzo szybko, przeciąga się, kopie i przemieszcza z miejsca na miejsce.

Kobieta może odczuwać wiele dolegliwości, na przykład obrzęk kostek, spowodowany przybieraniem na wadze matki i dziecka, bóle krzyża, zgagę, hemoroidy, zaparcia, żylaki i skurcze nóg. Waga kobiety wzrasta w graniach 1 - 2 kilograma.

Miesiąc ósmy

Dziecko zaczyna się przesuwać w kierunku miednicy, ma już otwarte oczy, waży mniej więcej 2 kilogramy, ma około 40 cm długości, nadal bardzo szybko rośnie.

W tym okresie kobieta przybiera na wadze szybciej, niż w miesiącach poprzednich, więc powinna więcej odpoczywać, unikając jednocześnie cięższych prac fizycznych.

Miesiąc dziewiąty

W tym miesiącu dziecko mierzy mniej więcej 50 centymetrów i waży 3 kilogramy. Przez kolejne cztery tygodnie dziecko będzie przybierać na wadze 250 gramów na tydzień. W 40 tygodniu ciąży właściwie donoszone dziecko powinno ważyć w granicach 3 - 4 kilogramów i powinno być ułożone głową w dół (w takich sytuacjach zwykło się mówić, że główka jest ustalona we wschodzie miednicy).

Kobieta będzie teraz łatwiej oddychać, będzie też odczuwała większą wygodę niż w poprzednich miesiącach, zwiększy się jednak częstotliwość oddawania moczu, nastąpi również jeszcze szybszy przyrost masy ciała.

II. CZEGO NALEŻY WYSTRZEGAĆ SIE W TRAKCIE CIĄŻY

Leki

Wszystkie zażywane leki wpływają na dziecko, co może spowodować, iż urodzi się ono będąc uzależnione od któregoś z nich, dlatego bardzo ważną rzeczą jest aby przyjmowane w trakcie ciąży leki były ściśle przepisane przez lekarza.

Alkohol

Spożywanie alkoholu w trakcie ciąży oraz karmienia piersią jest zabronione, należy unikać również produktów zawierających znaczne ilości alkoholu takich jak syropy czy specyfiki przeciw przeziębieniom zażywane na noc. Picie alkoholu przez ciężarne kobiety zwiększa ryzyko poronienia, obniżenia wagi urodzeniowej płodu oraz może powodować wystąpienie różnych patologii u niemowlęcia.

Palenie papierosów

Palenie zwiększa możliwość poronienia o około 50 %, dodatkowo dzieci palących kobiet narażone się znacznie częściej na wystąpienie u nich kolki jelitowej. Kobiety palące rodzą zwykle przedwcześnie, również waga dziecka jest mniejsza niż w typowych warunkach, zwiększa się ryzyko wystąpienia u dzieci wad serca.

Narkotyki

Podobnie jak alkohol, narkotyki mogą wywołać poważne konsekwencje, jak:

  • poronienie
  • przedwczesny poród
  • wady rozwojowe
  • problemy wrodzone
  • niska waga dziecka
  • ryzyko uzależnienia się dziecka

Kofeina

Pomimo braku dowodów na to, iż niewielka ilość kofeiny może być szkodliwa dla rozwoju dziecka, spora część kobiet decyduje się na zastąpienie kawy herbatkami ziołowymi, lub zredukować jej ilość. Kawa spożywana w nadmiernych ilościach podczas ciąży może być powodem przedwczesnego porodu lub poronienia.

Oprócz lekarstw, alkoholu, narkotyków i kofeiny istnieje sporo innych czynników mających negatywny wpływ na rozwój płodu, należą do nich m.in.:

  • listeria (bakteria mogąca wywołać ślepotę)
  • przyjmowanie zbyt dużych ilości witaminy A (może powodować wady rozwojowe u dziecka)
  • sport wyczynowy
  • toksoplazmoza (kolejna, bardzo groźna bakteria)
  • chemikalia (mogą powodować zniekształcenia płodu oraz poronienia)
  • orzeszki ziemne (powodują alergie skórne u dziecka)
  • niektóre zioła (chrzan, liść maliny, mniszek lekarski, jemioła, korzeń rabarbaru, lubczyk ogrodowy, szałwia, piołun, bylica itp.)
  • rentgen (może być powodem nowotworów u dziecka w przyszłości)
III. NAJWAŻNIEJSZE MINERAŁY I WITAMINY ORAZ ICH DZIAŁANIE

Witamina C

Przyspiesza wchłanianie żelaza, nie należy jej jednak stosować w zbyt dużych ilościach, właściwe stosowanie usprawnia wewnętrzną gospodarkę organizmu.

Biotyna

Odgrywa bardzo ważną rolę, jako koenzym bierze udział w wiązaniu dwutlenku węgla a także w utlenianiu kwasów i syntezie.

Kwas foliowy

Towarzyszy podziałowi komórek i syntezie białek, bierze również udział w podstawowych procesach rozwojowych płodu podczas ciąży

Kwas pantotenowy

Zmniejsza dolegliwości związane z nudnościami oraz wymiotami podczas ciąży.

Wapń

Podczas ciąży zapotrzebowanie na wapń zwiększa się niemal dwukrotnie, jeśli nie zostanie podany z zewnątrz, zostanie pobrany z organizmu kobiety (przede wszystkim z kości) w celu dostarczenia dziecku.

Żelazo

Niezbędne do właściwego funkcjonowania komórek krwi dziecka i matki, potrzebny także do podnoszenia odporności organizmu.

Jod

Występuje wśród hormonów produkowanych przez tarczycę, które regulują metabolizm.

Cynk

Potrzebny do budowy mocnego układu immunologicznego płodu.

Chrom

Niezbędny do właściwego metabolizmu glukozy, uczestniczy w procesach syntezy kwasów tłuszczowych.

Molibden

Podejrzewa się, iż odgrywa on bardzo ważną rolę we właściwym przebiegu metabolicznych procesów żelaza w trakcie trwania ciąży.

Mangan

Uczestniczy w budowie kości, niezbędny do właściwego funkcjonowania układu mięśniowego, ma istotne znaczenie podczas procesu syntezy kwasów tłuszczowych i cholesterolu.

Białka

Ciężarne kobiety potrzebują do 2 razy więcej białka niż zwykle, jest ono potrzebne do produkcji tkanki, z której tworzone jest ciało dziecka, oraz tkanki dodatkowej, która wytwarzana jest w organizmie kobiety. Jednak przyjmowanie białka w nadmiarze może powodować pewne problemy np.: duży rozmiar dziecka i trudny w związku z tym poród.

Błonnik

Poprawia przemianę materii oraz pomaga unikać zaparć, które są typową dolegliwością w trakcie ciąży.

IV. TRZY ETAPY PORODU

Etap pierwszy

Zwany etapem rozwierania, trwający w przypadku pierwszej ciąży 8 - 12 godzin, charakteryzuje się występowaniem regularnych skurczy, które z czasem stają się dłuższe, częstsze i silniejsze. Każdy skurcz powoduje napięcie i rozluźnienie macicy, powodując wypychanie dziecka kanałem rodnym.

Etap drugi

Nazywany również etapem wypierania, rozpoczyna się w momencie, kiedy szyjka macicy wykazuje pełne rozwarcie. Podczas pierwszego porodu może trwać 1 - 1,5 godziny, w przypadku kolejnych około 30 minut. W tym etapie następuje przemieszczenie dziecka z macicy w kierunku dolnego odcinka kanału rodnego, wtedy lekarz najczęściej prosi kobietę o parcie, dzięki któremu poród przebiegnie szybciej. Etap ten zwieńczony jest urodzeniem dziecka.

Etap trzeci

Nazywany etapem łożyskowym, gdyż w tym momencie przez pochwę kobieta wydala łożysko oraz popłód (błony płodowe). Etap ten ma miejsce około 5 - 15 minut po urodzeniu dziecka.

Cesarskie cięcie

Cesarskie cięcie polega na nacięciu powłoki brzucha oraz ścianki macicy w celu wydobycia dziecka, kiedy nie ma możliwości wydostania się przez kanały rodne. Zabieg ten wykonywany jest w sytuacjach gdy poród staje się niemożliwy lub bardzo trudny na skutek różnych komplikacji. Pomimo iż cesarskie cięcie stanowi zabieg operacyjny, dzisiejsza nowoczesna technika powoduje, że ryzyko wystąpienia komplikacji w trakcie lub po zabiegu jest niewielkie.