Konformizm, to zmiana zachowania spowodowania wpływem innych osób, przy czym wpływ ten może być faktyczny lub wyobrażony. Dwa główne powody, z których jedni ludzie ulegają wpływowi innych ludzi (czyli zachowują się konformistycznie) to:
→ informacyjny wpływ społeczny
→ normatywny wpływ społeczny
Informacyjny wpływ społecznywystępuje wtedy, gdy mamy problem polegający na tym, jak zachować się w określonej sytuacji, aby być dobrze postrzeganym. Sytuacja taka najczęściej występuje w zetknięciu z nową rzeczywistością, często odbieraną jako niejednoznaczna bądź kryzysowa. Zachowanie innych ludzi często wykorzystywane jest jako źródło pewnych metod postępowania, wykorzystywanych dla zaistniałych sytuacji. Zjawisko informacyjnego wpływu społecznego zakończone jest często osobistą akceptacją w momencie, gdy głęboko wierzymy w to co robią i jak zachowują się inni. Największa skłonność do czerpania swoich wzorców zachowań od innych pojawia się w momencie, gdy sytuacja która nas zaskakuje, nie jest do końca jasna. Ślepe wykorzystywanie innych osób jako modelu swoich zachowań może nieść ze sobą także negatywne skutki; typowym przykładem może tutaj być wpadanie w panikę jako reakcja na paniczne zachowania innych, czyli zjawisko zwane "psychozą tłumu", które pojawia się gdy emocje i zachowania szybko rozprzestrzeniają się w licznej grupie osób. Najprostszym sposobem na uchronienie się od negatywnego wykorzystywania zachowań innych ludzi jest ocena, czy wzorce które otrzymujemy, są zgodne ze zdrowym rozsądkiem i zasadami moralnymi.
Normatywny wpływ społeczny może być powodowany różnymi czynnikami a jego istotą jest zmiana swoich własnych zachowań na podstawie zachowań innych osób tak, aby zostać przyjętym do określonej grupy i czerpać korzyści z uczestnictwa w niej lub też żeby nie zostać odrzuconym bądź ośmieszonym. Normatywny wpływ społeczny - w odróżnieniu od wpływu informacyjnego - może pojawić się w sytuacjach jednoznacznych. Jednostki podporządkowują się innym osobom nawet wtedy, gdy to co robią jest w ich mniemaniu negatywne. Ten rodzaj wpływu społecznego prawie nigdy nie kończy się osobistą akceptacją zachowań innych, lecz często mamy tutaj do czynienia z publicznym konformizmem.
Wpływy normatywne operują w wielu dziedzinach życia społecznego, a brak reakcji na naciski ze strony grupy może być odczuwalny w skutkach. Wpływy te silnie oddziałują na nasze życie; na to jak się ubieramy, co jemy, czym się interesujemy, a także promują właściwe postawy społeczne oraz pośredniczą w zmianach jakie dotyczą społeczeństwa. Szczególną odmianą konformizmu jest bezrefleksyjne podporządkowanie się, polegająca na tym, że działamy jak zaprogramowana maszyna, nie zastanawiając się nad normami społecznymi ani nie kwestionując własnego postępowania.
Określaniem warunków, w jakich najbardziej prawdopodobne jest wystąpienie normatywnego wpływu społecznego zajmuje się teoria wpływu społecznego. Odwołuje się ona do bezpośredniości, liczebności oraz siły członków grupy. Zachowania konformistyczne występują najczęściej, gdy:
→ grupa liczy co najmniej trzy osoby
→ jej członkowie są jednomyślni w swoich poglądach i zachowaniach
→ oraz gdy jednostce mocno zależy na tej grupie
Przed negatywnym wpływem konformizmu ustrzec nas mogą własne przekonania normatywne, refleksyjność i rozwaga wobec presji normatywnej. Należy tutaj zaznaczyć, iż w pewnych sytuacjach wpływ na członków grupy może mieć również mniejszość, wpływając na pozostałą, większą część grupy.
