JAZZ jest rodzajem muzyki powstałym w wyniku syntezy muzyki europejskiej, afrykańskiej i amerykańskiej. Przyczyniło się do tego współżycie na wspólnym terenie- Stanów Zjednoczonych- ludności pochodzącej z Europy, Murzynów i ludności amerykańskiej. Fundament jazzu budują: melodyka, harmonika i instrumentacja wykształcone na gruncie praktyki europejskiej; nosi on znamiona muzyki Murzyńskiej- ich pieśni religijnych, muzyki wędrownych minstreli, fortepianowych improwizacji o charakterystycznej rytmice i kolorycie- ragtime'u, negro spirituals, gospelu; i składa się nań autonomiczny folklor ludności afrykańskiej zamieszkałej w Ameryce- pieśni towarzyszące ich codziennym obrzędom, czynnościom związanym z pracami domowymi, tzw. work- songs, hollers (pieśniami pracy), pieśni żebracze, tańce itd. Tym, co niewątpliwie odróżnia jazz od innych rodzajów muzyki jest charakterystyczny rytm, szczególna, dla Europejczyka dość nieregularna pulsacja( swing), improwizacja, brak stałych gatunków muzycznych-swobodne kształtowanie materiału dźwiękowego- frazowanie, artykulacja, intonacja.
Niedostatecznie dotąd wyjaśniono pochodzenie słowa "jazz", powstałego w latach 1910- 1920. Trudno też określić, jaki rodzaj muzyki miałby obejmować, sprecyzować jego zakres znaczeniowy- ze względu na ciągłą zmienność i niezwykłą żywotność muzyki jazzowej, w obrębie której pojawiają się nowe style. Początki jazzu to pieśni użytkowe, tańce- przede wszystkim wpływ bluesa, ale jazz sięga także pogranicza muzyki poważnej, krzyżując w sobie właściwości obu tych nurtów. Precyzyjna klasyfikacja jakiegoś utworu w zakresie muzyki jazzowej pozostaje kwestią problematyczną i musi być przeprowadzana indywidualnie- przez analizę poszczególnych cech utworów i stwierdzenie dominacji jednego z występujących w nim aspektów- artystycznego i użytkowego.
Historia jazzu dzieli się na trzy główne etapy:
- jazz tradycyjny- etap ten trwał do 1930 roku;
- swing- ten rodzaj jazzu dominował w latach 1934- 1947;
- jazz nowoczesny- dominował po roku 1945.
Jazz tradycyjny to przede wszystkim: ragtime, jazz nowoorleański i dixieland. W skład zespołu grającego jazz tradycyjny wchodzi trąbka, klarnet, puzon, suzafon, banjo, perkusja, z biegiem czasu dodano fortepian i kontrabas. Czołowi przedstawiciele jazzu tradycyjnego to J. R. Morton, B. Bolden, J. Oliver, L. Armstrong.
Swing wykonują duże orkiestry, zwane big bandami. Do najpopularniejszych big bandów należą te, w których grali: W. Basi, E. K. Ellington, B. Goodman. Charakterystyczny jest dla nich brak instrumentów smyczkowych i specyficzny styl gry fortepianowej: boogie- woogie.
Jazz nowoczesny rozpoczyna się wejściem na scenę muzyczna be- bopu. Jego czołowymi przedstawicielami byli: Ch. Parker, K. Clarke. J. B. Gillespie, T. Monk. Kolejnym stylem wewnątrz jazzu nowoczesnego był cool jazz. Ten z kolei reprezentowali: M. Davis, L. Tristano, S. Getz, J. Giuffre. Później pojawił się hard- bop, jako uwspółcześnienie be- bopu, reprezentowany przez: Jazz Messengers, H. Silvera. Następnie free jazz, który wykonywali m. in. O. Coleman, C. Taylor, D. Cherry. Jazz nowoczesny charakteryzuje się przewagą małych zespołów (combo), gdzie występuje różny zestaw instrumentów.
Historia jazzu obfituje również w próby łączenia tej muzyki z elementami muzyki rozrywkowej, poważnej, czy ludowej.
Tło historyczne dla powstania jazzu stanowi przybycie niewolników murzyńskich na Karaiby. Tam mieli oni okazję po raz pierwszy spotkać się z europejską kulturą i religią. Mimo iż wiele rzeczy było im zupełnie obcych- udało im się znaleźć pewne punkty wspólne, które pomogły im zaaklimatyzować się w nowym świecie. Różnice z kolei były bodźcem do wspólnych spotkań w obrębie własnej grupy. Motywowały do wierności wobec własnej kultury. Stąd też inicjatywa wspólnych spotkań Murzynów na jednym z nowoorleańskich placów.
W latach trzydziestych XX wieku jedno z takich spotkań obserwował Louis Moro Gottschalk, syn emigrantów europejskich. Koleje jego losu potoczyły się w sposób, który doprowadził go do paryskiego konserwatorium. Jako pianista zafascynowany muzyką usłyszaną niegdyś na Congo Square, postanowił łączyć w swej muzyce cechy muzyki europejskiej z tymi, które charakteryzowały utwory poznane w Nowym Orleanie.
SPIRITUALS- są to pieśni religijne Murzynów, którzy począwszy od XVIII w. zamieszkiwali Amerykę. Stały się one jedną z głównych inspiracji dla powstania klasycznego jazzu.
BLUES- jest jednym z najstarszych rodzajów muzyki Czarnych na kontynencie amerykańskim. Była to przede wszystkim muzyka wokalna, z czasem stała się także muzyką instrumentalną- tworząc podstawy do wykształcenia jazzu.
RAGTIME- jeden z nurtów muzyki jazzowej, przede wszystkim muzyka fortepianowa. Rozwinął się w latach 1895- 1920. Jego geneza wiąże się z wykorzystaniem muzyki europejskiej i folkloru Afryki Zachodniej, z postacią S. Joplina-uchodzącego za twórcę ragtime'u
SWING- charakteryzuje się porzuceniem marszowych rytmów jazzu, a wprowadzeniem w ich miejsce swobodnie kształtowanej improwizacji. Swing to przede wszystkim działalność big- bandów, do najsławniejszych możemy niewątpliwie zaliczyć te Duke'a Ellingtona, Counta Basiego, Earla Hinesa, ale jest w nim też miejsce dla wybitnych solistów- w historii muzyki jazzowej zapisali się przede wszystkim: Lester Young, Johny Hodges, Coleman Hawkins, Ben Webster.
MODERN JAZZ- w zakresie tego kierunku wykształciły się style takie jak: be- bop, cool jazz, progressive jazz, hard- bop, swing, jazz eksperymentalny. Modern jazz to kierunek nowatorski, przesiąknięty indywidualizmem jego twórców, pełen wirtuozerii. Jego początki sięgają lat czterdziestych XX w. Swój rozwój modern jazz zawdzięcza twórczości przedstawicieli be-bopu: Ch. Parkerowi, J. B. Gillespie.
BOOGIE- WOOGIE- Początki boogie wiążą się prawdopodobnie z amerykańskim Środkowym Zachodem i Południem- z terenami aż po Teksas. Charakterystyczne dla tego gatunku muzyki są stałe schematy basowe, powtarzane i silnie akcentowane. Tego rodzaju zjawisko odnajdujemy w muzyce ludowej na południu Stanów Zjednoczonych, gdzie śpiewowi towarzyszyły stałe figury akompaniamentu instrumentalnego, wykonywanego na banjo lub gitarze. Był to ludowy blues, który w trwały sposób przeniknął do muzyki boogie. Do dziś wszystkie utwory boogie opierają się- podobnie jak blues- na dwunastotaktowym schemacie harmonicznym.
