Jest tańcem wywodzącym się z Kinjiki. W roku 1959 zaprezentował go Tatsumi Hijikata i jego partner- Kazuo Ohno na Festiwalu Tańca w Tokio. Etymologia jego nazwy wywodzi się od dwóch słów: "BU", oznaczającego taniec i "TOH", tłumaczone jako nazwa specyficznego kroku, polegającego na nadeptywaniu całą stopą.
Całość kojarzy się bardziej z chodzeniem niż tańczeniem, sprawia wrażenie przedstawiania jakiegoś pradawnego rytuału. Jest symbolem protestu Japonii przeciw zalewaniu ją kulturą zachodnia, demonstracją przywiązania do tradycji i cenienia jej nie wyżej niż obcych trendów.
Taniec ten faktycznie odwołuje się do starych obrzędów. Nazywany jest "ankoku butoh", co tłumaczy się jako "taniec ciemności". Widoczna jest w nim ludowa obrzędowość i estetyka, inspiracja ekspresjonizmem i teatrem okrucieństwa Antonin'a Artaud'a. Taniec ten sam w sobie ma prowadzić do wyzwolenia, ekspiacji, wyładowania wewnętrznej energii i żywego kontaktu z podświadomością. Odważnie i kontrowersyjnie ukazuje obszary, które nie mogą być wyeksponowane w życiu codziennym, do których przystępu broni kultura i normy obyczajowe. Taniec ma na celu poszukiwanie własnej, indywidualnej drogi, naturalnego, tylko swojego sposobu ekspresji wolnego od jakichkolwiek wzorców z zewnątrz, dążenie do całkowitego zlania się ze wszechświatem, zatracenia się w nim. Priorytetem w butoh jest odnalezienie autentycznego kontaktu z sobą- własnymi myślami, ciałem, emocjami oraz ze światem zewnętrznym. Poznanie tajemnic własnego wnętrza, wyzwolenie z subiektywizmu i "doczesności" ma na celu zgłębienie tajemnic życia i śmierci.
Fascynujące w butoh jest odmalowywanie poszczególnych warstw otaczających tancerza: powietrza, dźwięku, światła, temperatury, zapachu itp. Tańczący swoimi ruchami ilustruje zainteresowanie różnymi elementami jego otoczenia. Nawiązuje z nimi kontakt. Tancerz usiłuje wyłapać relacje między kolejnymi warstwami przestrzeni: scenografią i ciałem, artystą i publicznością, co nawiązuje do nieco panteistycznego podłoża tańca, idei pojednania ze wszechświatem. Taniec ten nie dąży ku jakiemuś szczególnemu celowi, nie znajduje nigdy spełnienia, ale wyraża nieustanne poszukiwanie, każdy moment, każdy ruch jest równoważny, w każdej chwili coś nowego powstaje i coś odchodzi.
Butoh wymaga od tancerza postawy otwartości. Tańczący ma się oderwać od ziemi, od siebie samego, nie on ma się poruszać, ale ma pozwolić poruszać sobą- przez siłę zewnętrzną. Jest to o tyle ważne, że w stanie oczyszczenia, w przeżywaniu swoistego katharsis ciało i dusza stapiają się, nie stanowią już podmiotów odrębnych, ale odczuwane są jako jedność, nie ma już ciała poruszanego siłą umysłu. Zanika też kontrola, myśl o społecznej ocenie. Człowiek roztapia się w istnieniu, doświadcza czystego bytu.
W butoh nazywa się to stanem "ciała opróżnionego". W nim możliwe jest spojrzenie zarówno na własne wnętrze, jak i siebie od zewnątrz, aczkolwiek nie ma tu miejsca na przyglądanie, rozmyślanie, wartościowanie. Nauka tego tańca zakłada w zasadzie ćwiczenie otwartości, wrażliwości, obudzenie naturalności, organiczności, instynktu, reagowania na impulsy.
Z powyższego wynika, że w tańcu tym nie istnieje żaden konkretny zespół figur, kroków, czy ruchów, nie ma tu żadnego kanonu estetycznego, również publiczność oglądająca popisy tancerzy musi wykazać się żywym zainteresowaniem człowiekiem, jego spontanicznymi odruchami, wielką otwartością na przyjęcie wiedzy o sobie samym, o człowieku w ogóle.
Taniec ten jest tak różnorodny jak różni są ludzie, którzy go wykonują. Jest procesem medytacji zachodzącym w ruchu i poprzez ruch, jest czystym doświadczeniem , kontemplacją ruchu i w ruchu.
Japonia może poszczycić się istnieniem na jej terenie wielu znanych grup tańca butoh:
- Akaji Maro (Tokio 1972);
- Saga Kobayashi (Tokio 1977);
- Butoh Sha Tenkei (Tokio 1984);
- Shinonome Butoh (Tokio 1999);
- Dairakudakai (Tokio).
Poza Japonią analogiczne grupy taneczne powstają w USA, Europie, Australii, Azji.
W Polsce w roku 1994 w Warszawie wystąpił 88- letni mistrz tańca butoh- Kazuo Ohino. Z kolei w ramach Ósmego Międzynarodowego Spotkania Sztuki Akcji "Rozdroże 2001" wystąpił Ko Murobushi, powszechnie uważany za jednego z najlepszych japońskich tancerzy uprawiających taniec butoh. W ostatnim czasie, w roku 2003, w wielu miastach Polski gościliśmy też japoński duet- Goo Say Ten, w skład którego wchodzą: Itto Morita i Mika Takeuchi, a który również zajmuje się wykonywaniem tańca butoh.
