jeden z najpopularniejszych motywów w sztuce średniowiecznej, przedstawiający upersonifikowaną śmierć (rozkładające się zwłoki lub kościotrup z kosą), pociągającą za sobą do tańca przedstawicieli wszystkich stanów. Motyw ten pojawił się w literaturze i malarstwie w XIV w. we Francji i w Niemczech, a następnie upowszechnił się w Europie. Za pierwszą realizację motywu uznaje się malowidła w krużgankach otaczających cmentarz przy kościele Saints Innocents w Paryżu (1424). Inne to: Taniec śmierci i Alfabet śmierci H. Holbeina, w Polsce - malowidła w kościele Bernardynów w Krakowie. W literaturze polskiej motyw tańca śmierci w wersji groteskowej pojawił się w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Występował również w sztuce późniejszej: Danse macabre F. Liszta, Taniec szkieletów C. Saint-Saënsa (muzyka), Siódma pieczęć I. Bergmana (film), Żywe kamienie W. Berenta (powieść).
Motyw ten miał przypominać ludziom o znikomości życia i nieuchronności śmierci, która czeka każdego bez względu na jego pochodzenie. Wiązało się to ze średniowiecznym hasłem memento mori (pamiętaj o śmierci) oraz z ideą praeparatio ad mortem (przygotowanie do śmierci) i ars moriendi (sztuka umierania), których celem było uświadomienie człowiekowi konieczności przygotowania się do przejścia ze stanu życia doczesnego do życia wiecznego.
