Skamander jest grupą poetycką założoną przez poetów - organizatorów słynnych imprez odbywających się w lokalu "Pod Pikadorem" w Warszawie. Kawiarnia ta była miejscem szokowania, skandalu, gdzie zapraszano wszystkich ludzi, nawet tych prosto z ulicy. Pikadorczycy głosili hasło "sztuki na sprzedaż" i wprowadzali je w życie. Grupę tworzyli następujący poeci: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz i Kazimierz Wierzyński. Nazwa "Skamander" wywodzi się z mitologii, ale poeci zaczerpnęli ją bezpośrednio ze sztuki Stanisława Wyspiańskiego pt. "Akropolis": "Skamander połyska, wiślaną świetlący się falą". Wydawali oni również miesięcznik poetycki pod tą samą nazwą, w którym publikowali swoje teksty.
Główne postulaty Skamandrytów:
- programowa bezprogramowość, niechęć do wszelkich programów. Skamandryci łączą się ze względu na swoje poglądy dotyczące poezji, ale obierają różne techniki twórcze;
- kult życia, zachwyt codziennością, witalizm, biologizm;
- młodość jest tematem i siłą twórczą;
- bohaterem ich poezji jest przeciętny człowiek i jego przeżycia;
- poeta ma się zmieszać z tłumem, a nie być ponad nim;
- niechęć do patosu, umiarkowany stosunek do tradycji;
- zerwanie z tematyką patriotyczną, narodowościową i wyzwoleńczą - słynne wypowiedzi dwóch Skamandrytów:
"Ojczyzna moja wolna, wolna... Więc zrzucam z ramion płaszcz Konrada" - Antoni Słonimski "Czarna wiosna"
"A wiosną - niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę" - Jan Lechoń "Herostrates"
- poezja powinna mówić o miłości, wiośnie, młodości. Powinna być radosna i łatwa w odbiorze dla przeciętnych ludzi. Mówi o tym "Manifest szalony" Kazimierza Wierzyńskiego. Podmiot liryczny w tym utworze pokazuje, jaka musi być nowa sztuka. Ważne jest, aby była ona rozrywką, miała umiarkowany stosunek do tradycji, była humorystyczna. Według niego poeta to ktoś wywodzący się z tłumu, kto opisuje życie codzienne, charakterystyczne miejsca, naturę oraz miasto i jego realia.
- według Skamandrytów tematyka wierszy powinna być naprawdę różnorodna, bo tematem tak naprawdę może być wszystko, np.:
"Do krytyków" Juliana Tuwima - tematem wiersza jest wiosenna przejażdżka tramwajem, która wywołuje w podmiocie lirycznym - poecie ogromną radość, która powoduje, że kręci mu się w głowie, aż ma "wesoło w czubie i w piętach". Poeta jest młodym człowiekiem pełnym energii i entuzjazmu. W sposób ironiczny zwraca się do krytyków literackich i pokazuje im, że poezja wcale nie musi mówić tylko o ważnych sprawach i problemach filozoficznych.
"Ranyjulek" Juliana Tuwima - motyw wędrówki przedstawiony w sposób żartobliwy. Podkreślenie beztroski, wolności i swobody.
"Przy okrągłym stole" Juliana Tuwima - przesiąknięty nostalgią i tęsknotą nastrojowy wiersz o miłości.
"Laur olimpijski" Kazimierza Wierzyńskiego - tomik poetycki poruszający tematy sportowe.
"Zielono mam w głowie" Kazimierza Wierzyńskiego - zachwycenie młodością i niedojrzałością; przedstawienie pewnego rodzaju programu poetyckiego.
"Srebrne i czarne" Jana Lechonia - tomik poetycki, w którym poeta porusza tematykę życia i śmierci oraz wartości uniwersalnych w poezji.
"Et arceo" Juliana Tuwima - krytyka mieszczaństwa, przerażenie i znudzenie życiem, jakie prowadzą.
"Mieszkańcy" Juliana Tuwima -
"Straszne mieszkania. W strasznych mieszkaniach
strasznie mieszkają straszni mieszczanie."
Ośmieszenie mieszczan, ich nudnego i szarego życia oraz sposobu postrzegania świata.
Skamandryci bardzo odżegnywali się od tematów narodowych i patriotycznych, ale nie udało im się jednak uciec od nich:
"Rewizja" Juliana Tuwima - rewizja mieszkania; przestawienie prawdziwego oblicza władzy.
"Pogrzeb prezydenta Narutowicza" Juliana Tuwima - opis konduktu pogrzebowego. Zwrot do morderców i oskarżenie ich o to, co zrobili. Traktowanie ich jako przeciwników całego państwa.
"Do prostego człowieka" Juliana Tuwima - według podmiotu lirycznego wojna służy tylko bogatym, a prości ludzie są zmuszani do zabijania w imię czegoś, czego nie rozumieją. Obrona człowieka prostego.
"Prośba o piosenkę" Juliana Tuwima - program poetycki; mówi o roli poety i poezji w społeczeństwie, o tym, że poezja powinna służyć prostym ludziom. Odrzucenie górnolotnych i romantycznych hymnów.
Uważam, że słusznie Skamandryci są uważani za poetów dnia dzisiejszego, gdyż w swoich utworach podejmują najróżniejsze tematy, od im aktualnych poprzez te, które były czerpane z obserwacji codzienności, aż do tych dotyczących człowieka i jego egzystencji.
