Przyjmuje się, że datą rozpoczynającą okres romantyzmu w Polsce, jest data wydania "Poezji" Adama Mickiewicza w 1822 roku. Trzeba jednak powiedzieć, że w Europie już o wiele wcześniej zaczęto dopatrywać się nowych tendencji w literaturze, które ukazały się już pod koniec XVIII wieku. Za przykład może poświadczyć chociażby fakt istnienia grupy niemieckich preromantyków "Burza i napór", do której między innymi zaliczał się J. W. Goethe.

Co nowego jednak wnosiła do literatury ta nowa formacja? Otóż, zaobserwować można:

- odejście od racjonalistycznej i oświeceniowej filozofii człowieka, na rzecz odczuwania i duszy, metafizyki oraz świata nadprzyrodzonego

- zaprzestano wykorzystywania w poezji form klasycznych, a postawiono na eksperyment z nowymi sposobami wyrazu

- zaprzestano wzorowania się na klasykach literatury, chociażby antyczne, a wielkość poety upatrywano w jego oryginalności

- korzystano jednak z dorobku innych epok, chociażby średniowiecza - głównie w przypadku tematów i motywów

- najważniejszym odniesieniem dla romantyków stała się sztuka ludowa, korzystali oni z różnych podań czy legend ludowych przy posianiu swych utworów, była to tzw., ludowość romantyzmu

- z tym elementem wiązało się częste wykorzystywania duchów i zjaw w utworach romantyczny, przeplatanie świata realnego i fantastycznego

- mianem orientalizmu nazywano tendencje w romantyzmie, która objawiała się stosowaniem w utworach elementów związanych z kulturą dalekowschodnią

- wiele miejsca w filozofii i sztuce romantycznej poświęcono przyrodzie, która odgrywał istotną rolę w romantycznym światopoglądzie

- ważnym elementem romantyzmu, co było związane z odwoływaniem się do idei Wielkiej Rewolucji Francuskiej, było szerzenie haseł wolności, braterstwa ludzi. Odrzucali oni konwenanse i przesądy społeczne.

- duży nacisk położono również na stworzenie nowej jakości języka literatury

- zauważono w tym okresie, jak dużą wagę ma literatura narodowa, dlatego odrzucano myślenie i tworzenie dzieł uniwersalnych, na rzecz dzieł związanych z kulturą danego narodu

Na literaturę romantyzmu wpływ miała również filozofia tej epoki, która przeciwstawiła się myśli oświeceniowego racjonalizmu. Przeciwstawili oni temu prądowi inny, zwany idealizmem niemieckim. Pogląd ten mówi o tym, że nie jest ważny świat realny, ale idee, którymi kieruje się człowiek. Są one ważniejsze niż materialne dobra. Dlatego też uczeni, którzy reprezentowali takie poglądy - Hegel i Schelling - nade wszystko uwielbiali sztukę, która dawała wolność człowiekowi.

Do najważniejszych przedstawicieli dzieł tego etapu romantyzmu europejskiego możemy zaliczyć:

- J. G. Herdera, który żył w latach 1744 - 1803. był poetą, ale również filozofem i historykiem. Za jego największe dzieło uznaje się zebranie niemieckich pieśni ludowych w jeden tom i wydanie ich. Stało się to początkiem ludowych zainteresowań pisarzy.

- Fryderyk Schiller to pierwszy z największych poetów romantyzmu niemieckiego, ale i światowego. Żył w latach 1759 - 1805. pisał wiersze i dramaty, z których najważniejsze to: "Zbójcy", "Intryga i miłość" czy "Don Karlos".

- J. W. Goethe to największy niemiecki poeta tego okresu. Uznaje się go za ojca romantyzmu. Żył w latach 1749 - 1832. prowadził korespondencję listowną z Schillrem, w której dyskutowali na temat literatury. Do jego najważniejszych utworów należą: ballady ("Król Olszyn"), powieść poetycka ("Cierpienia młodego Wertera") oraz dramat romantyczny ("Faust").

Za najważniejsze dzieła Goethego uznaje się balladę "Król Olszyn" oraz dramat "Faust", który stał się znany na całym świecie i wykorzystywany jest przez artystów do dzisiaj.

"Faust", to dramat romantyczny, który w myśl zasad romantycznych zrywa z dawnym pojęciem dramatu. Historia zaprezentowana przez Goethego skupia się wokół postaci Fausta, który chce poznać zagadkę życia. Zawiera pakt z diabłem, przez co zyskuje wieczną młodość i możliwość podróży w czasie. Przesłanie tego utworu jest takie, że ludzka natura jest złakniona wiedzy, ale ta wiedza niczego nam nie obiecuje. Nie możemy być pewnie, ze osiągniemy swój cel. Faust to typowy bohater romantyczny, cechuje go indywidualność, silna osobowość, poczucie własnej mocy, a zarazem świadomości ograniczoności ludzkiego umysłu.

"Król Olszyn", to przykład ballady romantycznej, której fabuła zbudowana jest na opozycji świata realnego i świata zjaw i duchów. Mamy tu przestawioną historię ojca i umierającego syna., którzy jada nocą wśród zamieci przez las. Podczas podróży zaczynają ze sobą rozmawiać, nagle syn mówi ojcu, że widzi Króla Olszyn i jego córki. Jawią się mu one jak realne postacie. Są tu przedstawione dwa światy: realny i racjonalny, który reprezentuje ojciec oraz fantastyczny, który ukazuje się synowi. W balladzie tej Goethe chciał pokazać, że to, co uda się nam zobaczyć i spostrzec zależy od nas samych. Jeśli będziemy wierzyli w świat duchów to z pewnością się nam on objawi.