"Pan Tadeusz" - Adama Mickiewicza. Polska ukazana tu jako "kraj lat dziecinnych". Poeta przedstawia jej obraz w sposób pełen uczuć, barwnie, jest utrzymany w atmosferze domu rodzinnego, wyczuwa się w nim tęsknotę.
III część "Dziadów", w "Widzeniu Księdza Piotra", ukazany jest wizerunek Polski będącej we władzy Heroda - Cara. Obywatele kraju to wygnańcy pozbawieni własnego państwa, przedstawiony jest tutaj obraz ludzi strapionych. Autor porównuje losy Polski do losów Chrystusowych. Polska poddana jest cierpieniom za losy innych narodów, lecz ma być krajem odkupionym. Ma przyjść ktoś, kto poprzez własne cierpienia zbawi cały naród. Scena "Salon warszawski" jest przeglądem grup Polaków. Są nimi: Hrabia oraz damy, którzy zajmują się tylko rozrywkami, Arystokracja, która bezrozumnie kopiuje zagraniczne wzorce, młodzi ludzie buntujący się, patriotyczna, a także władze rosyjskie.
"Kordian" - Juliusza Słowackiego. Autor podejmuje tutaj kwestię powstania listopadowego na samym już początku, w "Przygotowaniu". Ukazane są tu złe moce, które przygotowują się do niego. Z kotła diabłów, wychodzą postacie przywódców. Są to: Czartoryski - podsumowany negatywnie, jako osoba przesadnie ostrożna, niestała oraz pyszniąca się swoim arystokratycznym rodowodem; Piotr Skrzynecki - określony, jako człowiek opieszały, z tendencjami do przeciągania ważnych kwestii, odkładania istotnych decyzji, wycofywania się; Generał Krukowiecki - nazwany tutaj mianem zdrajcy, który zostawił swój naród; Chłopicki - mimo swojego nazwiska jest nieprzychylny chłopom i niższym warstwom, nie potrafiący walczyć, ciągle snujący plany działania; Julian Ursyn Niemcewicz - jawi się tu jako starzec o konserwatywnych poglądach, żyjący w świecie wspomnień, przeszłości; Joachim Lelewel - przedstawiony na podobieństwo anemicznego mola książkowego, jest niezdecydowany, pogrążony jedynie w problemach własnej rodziny. Żaden z ukazanych przywódców nie jest pozytywnie oceniony.
Akt III "Spisek koronacyjny". Założeniem spisku jest dokonanie zamachu na cara. Ukazane społeczeństwo nie jest jednomyślne w tej kwestii, istnieją wśród niego podziały. Tylko młodzi oficerowie garną się do walk, prezentują postawę patriotyczną, nienawidzą wroga, z kolei duchowieństwo jest zachowawcze, sugeruje cierpiętniczą postawę oraz modlitwy, jako metodę działania. Przedstawicielem ludu jest żołnierz, starzec nieznajomy - to grupa, która także nienawidzi cara, chce powstania, lecz nie mają przywódcy.
"Grób Agamemnona" - obszerny, pełen symboli poemat, swoista pamiątka po bytności artysty w zabytkowej, antycznej budowli usytuowanej w Mykenach - nazywanej "grobem Agamemnona" - legendarnego króla Myken, potężnego wodza, którego zabiła żona. Słowacki oddaje się refleksjom w miejscu spoczynku Agamemnona, atmosfera tego miejsca, mitologiczne dzieje, historia Grecji, nasuwają na myśl losy Polski. Jest tu wyrażony ból, spowodowany jej dziejami, ocena, chęć wydostania jej z okrutnego niewolnictwa. "O! Polsko" - woła poeta i ukazuje teraźniejszy jej wizerunek: to organizm, złożony z "anielskiej duszy" oraz "czerepu rubasznego", zawinięty w grobowy, dręczący całun Dejaniry, mamiony błyskotkami - niegdyś paw oraz papuga narodów - obecnie niewolnica, bojąca się choćby przekląć.
"Moja piosnka II" - Cypriana Kamila Norwida. "Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba, podnoszą z ziemi przez uszanowanie dla darów nieba, Tęskno mi Panie…"
Według Norwida, Polska jest krajem pokornym, głęboko wierzącym, ludzie nauczeni są szacunku zarówno dla życia, jak i pracy, a także przyrody, mają wpojone konkretne wartości moralne i zgodnie z nimi postępują.
