Jan Kochanowski reprezentował typ tzw. poety uczonego, znał literaturę i filozofię starożytną, zapoznał się z zaleceniami filozoficznymi Erazma z Rotterdamu, nieobca mu była twórczość A. F. Modrzewskiego czy M. Reja. Wykaz utworów dzieł Kochanowskiego zawiera ponad 40 pozycji. Pierwszym polskim utworem o oznaczonej dacie powstania 1561 rok jest wiersz "O śmierci Jana Tarnowskiego…". Poeta sięgał tez po formy wypowiedzi poetycko- publicystycznej, politycznej. Twórczość Kochanowskiego od razu spotkała się z uznaniem, jego talent dostrzegł M. Rej, pisał w "Źwierzyńcu":
Przypatrzże się, co umie poczciwe ćwiczenie,
Gdy ślachetne przypadnie k niemu przyrodzenie,
Co rozeznasz z przypadków i postępków jego,
Tego Kochanowskiego, ślachcica polskiego:
Jako go przyrodzenie z ćwiczeniem sprawuje,
Co jego wiele pisma jaśnie ukazuje.
Mógł ci umieć Tybullus piorkiem przepierować,
Lecz nie wiem, umiałli tak cnotą zafarbować.
Dzieła Kochanowskiego cieszyły się wielkim uznaniem współczesnych, a potem późniejszych pokoleń. Poeta dbał o jasność i ścisłość w wyrażaniu uczuć i myśli, jest twórcą pięknej polszczyzny. Jego poezja stała się wzorem dla wszystkich poetów. W "Odprawie posłów greckich" po raz pierwszy zastosował w naszej poezji tzw. wiersz biały. W twórczość wpisał koncepcję filozofii człowieka, nawiązująca do tradycji starożytnej i humanistycznej. Lektura wierszy Kochanowskiego wprowadza nas w świat wartości duchowych, prawdy, porządku moralnego. Tematy jego dzieł są aktualne. Poeta przekazał, że warto korzystać z radosnych chwil, cieszyć się ale również smucić i cierpieć ("Treny"). Kochanowski podkreśla wartość cieszenia się tym, co mamy. Był wybitnym twórcą, ale też mędrcem, który mówi:
"Człowiek sumnienia całego niż ten, kogo gryzie mól zakryty ? "
Z twórczości poety przebija się różnorodność uczuć: miłosnych, patriotycznych, religijnych. Ma ona charakter bliski każdemu człowiekowi, jest ponadczasowa, a jego utwory przemawiają do każdego współczesnego odbiorcy.
