KONSPEKT

Wstęp

Dzieła Jana Kochanowskiego posiadają wymiar tak narodowy, jak również humanistyczny.

Rozwinięcie

I. Narodowy wymiar dzieł czarnoleskiego poety:

-Kochanowski tworzył w języku ojczystym

-ukazywał polskie obyczaje, jak np. w utworze pt. "Pieśń świętojańska o sobótce"

-potępiał przywary rodaków, np.:

-upijanie się oraz zaniedbywanie swoich powinności:

"Królowa do mszej chciała, ale kapelana

Doma nie naleziono, bo pilnował dzbana" ( z fraszki pt. "O kapelanie")

-obłudę religijną:

"A nie wziąłbych tysiąca, mogę to rzec śmiele,

Bych tak miał czynić, jako nauczam w kościele" (z fraszki pt. "O kaznodziei")

"Jeśli nie grzeszysz jako mi powiadzasz,

to czego się miła tak często spowiadasz?" ( z fraszki pt. "Na nabożną")

-brak rozsądku, prywatę oraz przekupność:

"O nierządne królestwo i zginienia bliskie,

Gdzie ani prawa ważą, ani sprawiedliwość

Ma miejsca, ale wszystko złotem kupić trzeba" (z utworu pt. "Odprawa posłów greckich")

Ukazana w utworze "Odprawa posłów greckich" troska o dobro ojczyzny, to troska o losy Polski. Troja stanowi tu alegorię Polski, Kochanowski uzmysławia rodakom, że to oni mają największy wpływ na dzieje państwa:

"Przełożonych występy miasta zgubiły

I szerokie do gruntu carstwa zniszczyły"

Antenor służy poecie do ukazania wzoru patrioty, zaś Iketaon do ukazania antywzoru posła, który jest przekupny

"Pieśń o spustoszeniu Podola" wyraża skargę oraz lament po poniesieniu przez Polaków klęski podczas najazdu Tatarów na Podole, mającym miejsce w 1547 roku. Poeta apeluje do rodaków, by stanęli w obronie kraju i zaczęli zbierać fundusze na potrzeby armii:

"Skujmy talerze na talary, skujmy,

A żołnierzowi pieniądze gotujmy!"

Pieśń XII "Pieśń o dobrej sławie". Wychwala cnotę oraz prawość człowieka nie wahającego się poświęcić swojego życia dla ojczyzny:

"A jeśli komu droga otwarta do nieba,

Tym co służą ojczyźnie".

II. Humanistyczny wymiar dzieł Kochanowskiego:

Artysta w wielu dziełach odwołuje się do mitologii:

- "Taki był Proteus, mieniąc się to w smoka,

To w deszcz, to w ogień, to w barwę obłoka" (z fraszki pt. "Do gór i lasów"),

- "Więc też, kiedy go Fortuna omyli,

Wnet głowę zwiesi i powagę zmyli" (z Pieśni IX "Pieśni wtóre")

Kochanowski w Pieśni IX, pt. "Miło szaleć kiedy czas po temu", wyraża stwierdzenie, iż trzeba używać życia, zgodnie z maksymą Horacego "Carpe diem"

Poeta odwołuje się do starożytnych doktryn; swoją stoicką postawę zaprezentował w pieśni, pt. "Nie porzucaj nadzieje".

  • dzieła o tematyce patriotycznej zajmują poczesne miejsce wśród utworów tego poety. Pieśni pt. "O dobrej sławie", a także "O cnocie", mówią o obowiązkach wobec narodu.
  • Z kolei w pieśni, pt. "Serce roście patrząc na te czasy", poeta zawarł wskazówki dotyczące sposobów osiągania szczęścia w życiu
  • Natomiast we fraszce, pt. "Na Lipę czarnoleską", Kochanowski wyraża pochwałę piękna oraz zbawiennego wpływu natury na człowieka, co jest typowo romantycznym wątkiem w jego twórczości
  • Kochanowski zabiega o sławę, wyznaje horacjańską maksymę "Non omnis moriar" , odwołuje się do niej w pieśni XXIV, pt. "Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony"
  • Tematem utworów Kochanowskiego jest wszystko, co ma związek z człowiekiem, według terencjuszowskiej zasady "człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce"
  • Natomiast w "Trenach", podejmuje tematykę swoich uczuć i doznań po śmierci ukochanej córeczki Urszulki. Są to niezwykle osobiste przeżycia, które również dotyczą każdego człowieka.
Zakończenie

I. Dzieła Jana Kochanowskiego posiadają wymiar narodowy, gdyż artysta wyraża w nich swoje obawy, obserwując zachowania szlachty, wyraża w nich swoją troskę o dalsze dzieje Polski.

II. Można powiedzieć, że twórczość Kochanowskiego ma również wymiar humanistyczny, gdyż:

-zawarta jest w nich pochwała życia

-fascynacja pięknem i naturą

-podejmuje tematykę patriotyczną

-odznacza się eklektyzmem

-zawarty jest w niej kult jednostki ludzkiej

-występują w niej odwołania do kultury, a także literatury starożytnej.