Kto zasługuje na miano dobrego nauczyciela? Ktoś, kto potrafi z pasją przekazać wiedzę innym, chciałoby się od razu odpowiedzieć. Jakimi cechami powinien się charakteryzować taki nauczyciel? Czy wzór pedagoga polega tylko na umiejętnościach wykładowczych, czy trzeba tu jeszcze czegoś więcej? To nie są łatwe pytania, choć mogą się takie wydawać - w naszych czasach jednak najtrudniej odpowiedzieć właśnie na kwestie najbanalniejsze. Spróbuję się jednak zmierzyć z nią, a za punkt odniesienia wezmę dwa aspekty: poziom nauczania i sposoby wykładania materiału, bowiem opanowanie tych dwu rzeczy może sprawić, że nauczyciel uzyska miano "idealnego".

Jak sugeruje sama nazwa, nauczyciel - ma za zadanie nauczać innych. Podstawowa sprawą jest tu więc poziom wiedzy nauczyciela - im lepsze wykształcenie, im lepsza orientacja w temacie, tym większe możliwości wykorzystania wiedzy w toku lekcji. Często przecież bywa, że osoba ma wyższe wykształcenie, ale jakoś trudno jej przekazać swą wiedzę. Często zdarzają się przypadki, w których nawet ta wiedza jest przekazywana w formie niepełnej lub błędnej. Każdy chyba, i uczeń, i nauczyciel, i szary człowiek na ulicy zdaje sobie sprawę z wagi odpowiedzialności, jaka spoczywa na każdym pedagogu. To on, jako nadawca, ma dostosować środki przekazywania wiedzy do takich, które będą zrozumiałe dla odbiorców - uczniów. A przy tym - wiedza ta powinna być jak najbardziej rzetelna, a nie dziurawa czy zafałszowana.

Każdy, kto zmierzy się z próbą zostania "belfrem" powinien hartować w sobie te cechy charakteru, które w jakikolwiek sposób zafascynują ucznia czy przykują jego uwagę na tyle, by wiedza stała się Tajemniczą Górą, którą pragnie się pokonać i zdobyć. Nauczyciel obowiązkowo powinien nauczyć się słuchania ucznia, a przez to rozumienia go. To samo oczywiście działa w relacji odwrotnej. Błędem jest np. mechaniczne wykładanie treści w momencie, gdy brak wśród uczniów zrozumienia podstaw tematu. Pracą nauczyciela jest nie tylko przekazywanie nowych wiadomości, ile uczenie samodzielnego, logicznego rozumowania. To także bardzo istotne. Nauczyciel nie powinien odpytywać z materiału, którego nie przybliżył, a takie przypadki też się zdarzają. Sprawiedliwość jest także ważnym wymogiem dla nauczyciela. Powinien on konsekwentnie trzymać się ustalonej z uczniami skali ocen czy reguł oceniania. Nauczyciel ma wyraźne cechy króla małego państewka, które jednocześnie powinno mieć cechy rodzinne. Dlatego kolejnymi cechami są z jednej strony życzliwość i ciepło, a z drugiej stanowczość; nie może przecież dojść do sytuacji, w której uczniowie zawładną nauczycielem, co przecież miało miejsce u nas kilka miesięcy temu w pewnej szkole średniej.

Obok rodziców to właśnie nauczyciele są drugim, podstawowym filarem tak moralnym, jak i psychicznym dla młodych ludzi. Nauczyciel powinien mieć dobrą intuicję pedagogiczną, by w każdej chwili wyłapać problemy czy nieprawidłowości w zachowaniu podopiecznych. Ktoś powie, że od tego jest osobna funkcja szkolnych pedagogów - ale to przecież nie oni przebywają tak często z uczniami, jak rodzic czy nauczyciel. Nauczyciele powinni zawsze umieć i znaleźć czas na rozmowę z uczniami, by dać, bardzo czasem potrzebną, możliwość wyrzucenia z głębi ucznia dręczących go problemów. Dopiero po pierwszej, nawet przyjacielskiej rozmowie, może go skierować do odpowiedniego specjalisty. Można powiedzieć, że nauczyciel to taki lekarz pierwszego kontaktu: po zauważeniu pierwszych symptomów choroby powinien, na bazie doświadczenia, które z danym uczniem ma, określić dalsze pole działania i zawiadomić odpowiednie to tego jednostki.

Bezpośrednie kontaktowanie się z podopiecznymi jest tu bardzo kluczowe. Z doświadczeń własnych mogę przyznać, iż czasem nawet nie przepadając na konkretnym przedmiotem, sam fakt, że jego prowadzący był osobą charyzmatyczną i lubianą sprawiał, że chętniej się do niego przykładałem. To bardzo istotne, ponieważ czasem sama aura, sam klimat, w jakim toczy się lekcja, może być bardzo motywujący.

Podsumowując zatem najważniejsze wymagania co do idealnego nauczyciela trzeba wymienić szereg cech, które przecież powinny dotyczyć każdego człowieka: solidna wiedza, kultura osobista, wewnętrzne ciepło, wyrozumiałość, łatwość nawiązania kontaktu, gotowość do wyciągnięcia pomocnej dłoni. Wiem, jak idealnie to brzmi. Bo przy tym, najlepszym podsumowaniem powinno być chyba stwierdzenie, że dobry nauczyciel powinien być po prostu - dobrym człowiekiem...