Pojęcie "człowiek idealny" jest fikcją, która nie przystaje do rzeczywistości. Każdy z nas popełnia błędy, za które czasem ponosi karę, a niekiedy umyka sprawiedliwości i żyje z brzemieniem winy. Żal za popełnione grzeszki dotyka wielu osób, w dziejach literatury mamy do czynienia z wieloma przykładami tego, w jaki sposób popełnione złe czyny wpłynęły na życie bohaterów.
Bohaterami, o których chciałabym wspomnieć na samym początku są duchy z "Dziadów" Adama Mickiewicza. Tytuł utworu jest jednocześnie nazwą obrzędu, który wykonywano w dzień Zaduszny. Było to wywoływanie duchów zmarłych. W kaplicy pojawiają się najpierw tzw. Duchy lekkie, zmarłe dzieci, Józio i Rózia, które cierpią po śmierci, gdyż nie doświadczyły krzywd za życia. Karą za to jest zakaz wstępu do nieba. Następnie pojawia się dusza pasterki Zosi, która została skazana na przebywanie w zawieszeniu pomiędzy ziemią a rajem, gdyż nie obdarzyła nikogo miłością za życia. Trzecią zjawą jest dusza okrutnika, który za życia krzywdził swoich poddanych, którzy po śmierci nieustannie mu towarzyszą. Cierpienia, których doświadczają dusze po śmierci są konsekwencją błędów, które popełniły jako żywi ludzie. Ich zadaniem jest ostrzeżenie żywych, by nie postępowali tak, jak oni i uniknęli straszliwej kary.
Kolejnym bohaterem, którego przedstawię jest Zenon Ziembiewicz z "Granicy" Zofii Nałkowskiej. Chłopak wplątuje się w romans z córką kucharki, Justyną. W międzyczasie odnajduje starą miłość, Elżbietę Biecką, którą prosi o rękę. Jednak, gdy spotyka Justynę, odnawia stary romans i dziewczyna zachodzi w ciążę. Narzeczona, dowiedziawszy się o zdradzie porzuca Zenona, Justyna natomiast przerywa ciążę, w efekcie czego bardzo zapada na zdrowiu. Zenon ignoruje ją, więc zrozpaczona próbuje się zabić, a następnie okalecza Ziembiewicza, polewając mu twarz kwasem. Chłopak uświadomiwszy sobie, że pozostanie ślepcem, popełnia samobójstwo. Jego błąd jest straszliwy, wplątuje się w romans, mami Justynę obietnicami bez pokrycia, spotyka go więc zasłużona kara.
Kolejną postacią jest bohater "Nie-boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego, Henryk. Jego próby odnalezienia w życiu piękna i idealności doprowadzają żonę do obłędu, a syna wpędzają w chorobę. Tragedia dzieje się dlatego, iż Henryk oddaje się poezji, zamiast skupić na życiu realnym.
Błędy kolejnej postaci, bohaterki komedii Gabrieli Zapolskiej "Moralność Pani Dulskiej" to tyrania, drobnomieszczaństwo i obłuda. Dulska za wszelką cenę pragnie zachować pozory, zmuszając mieszkańców i rodzinę do sztuczności. Jest obłudna, wyrzuca lokatorkę, o której próbie samobójczej pisały gazety, lecz wynajmuje mieszkanie kokocie, byleby ukrywała swój zawód przed resztą mieszkańców. Zdaje się nie zauważać romansu, który nawiązuje się między jej synem a służącą, gdyż może dzięki temu mieć oko nad niesfornym potomkiem. Gdy Hanka zachodzi w ciążę, a Zbyszek postanawia się z nią żenić Dulska jest przerażona. Wymusza jednak zmianę decyzji, "pierze własne brudy w domu", raniąc najbliższych, lecz nie spotyka ją za to żadna kara.
Ostatnim bohaterem będzie Jacek Soplica z epopei Adama Mickiewicza. Młody, zbuntowany i nieokiełznany charakter, którego nieszczęśliwa miłość pchnęła do morderstwa. Uświadomiwszy sobie, jak straszliwą rzecz uczynił postanawia odpokutować za grzechu. Ucieka z kraju, wdziewa szaty mnicha i staje się pokornym i oddanym obrońcą ojczyzny. Jako ksiądz Robak dokonuje w swoim życiu wielkiej przemiany, do końca pozostaje w przebraniu, lecz walczy, by odzyskać szacunek do siebie.
Postaci literackie, które przytoczyłam to ludzie naznaczeni grzechami młodości. Każdy z nich prędzej czy później uświadamia sobie zło, które popełnił, różni ich jedynie moment tego przyznania się przed sobą do winy. Jedynie Dulska do końca pozostaje nieświadoma swojego postępowania. Podobnie jest w życiu- każdy człowiek popełnia pomyłki, dokonuje złych wyborów, nie unikniemy tego. Świadomość, że czynimy źle może przyjść dopiero po śmierci, lub tuż przed nią, jednak zazwyczaj nadchodzi. Nie różnimy się od bohaterów z kart książek, wszyscy jesteśmy ludźmi, którzy czasem zbaczają z dobrej ścieżki. To, co nas różni, to wielkość popełnianych błędów i świadomość ich oraz próba naprawy.
