Paryż przez większość ludzi jest postrzegany jako piękne miasto, w którym panuje atmosfera miłości. Nikt nie może być obojętny na jego urok, a wielu uważa je nawet za stolicę Europy. Paryż był inspiracja dla twórców różnych epok. Jednak każdy artysta inaczej go postrzegał. Dla Prusa jest to idealne, pięknie urządzone miasto, w którym człowiekowi żyje się dostatnio. Natomiast dla Balzaka jest to typowa dżungla, gdzie liczy się spryt człowieka i jego bezwzględność. Żeromski zauważył w stolicy Francji podział społeczny na ludzi bogatych- arystokrację i biednych, umierających z głodu i chorób najniższą klasę. Na wielu twórców miasto to miało ogromny wpływ. Spojrzenie Prusa jest to relacja pozytywistyczna, natomiast Żeromski reprezentuje modernizm. W "Ojcu Goriot" Balzak pokazał Paryż jako miasto pełne pułapek. Ludzie gonią w nim wyłącznie za pieniędzmi, zasady moralne upadają, ludzie wyniszczają się wzajemnie, nie ma miejsca dla prawdziwych, szczerych uczuć. Miasto wypacza umysł i niszczy idee.
"Lalka" Prusa porównuje stolicę Polski ze stolicą Francji. W Warszawie drugiej połowy dziewiętnastego wieku wyraźnie widać podział społeczny, rozgrywa się tu historia miłości kupca- Stanisława Wokulskiego do arystokratki- Izabeli Łęckiej. Jest to prozaiczne uczucie, które łączy wątki całej powieści. Przedstawiona miłość jest z góry skazana na klęskę. Kupiec, chociaż dosięga szlacheckich salonów, nie może związać się z kobietą, którą kocha, która w swoim życiu nigdy nie pracowała, została wychowana na salonową "lalkę". W swym bólu i rozczarowaniu Wokulski ucieka do Paryża, by tam zapomnieć o doznanym upokorzeniu i porażce.
"Ludzie bezdomni" Żeromskiego mówią o samotności każdego człowieka. Ważną ideą powieści jest praca na rzecz ubogich, którzy mieszkają w tragicznych warunkach, są pokrzywdzeni, z trudem walczą o swoje życie. Akcja utworu rozpoczyna się w Paryżu, gdzie studiuje główny bohater- Tomasz Judym. Te dwie powieści mają ze sobą wiele wspólnego. Przedstawiono w nich podział społeczeństwa, wątek miłosny i głównego bohatera- rozdartego wewnętrznie idealistę, który czuje na sobie odpowiedzialność za losy polskiego społeczeństwa. Obydwaj bohaterowie spędzili jakiś czas w stolicy Europy, jednak podchodzą zupełnie inaczej do tego miasta.
Prus w swej powieści opisuje wiele uczuć, pokazuje emocje, wewnętrzne przeżycia bohaterów, realia. Czytelnik zauważa również obiektywne wzmianki na temat krajobrazu, wszystko przedstawione jest oczami bohatera, miejsca opisywane są na zasadzie kontrastu, jeden pejzaż może być widziany w kilku porach dnia, lub roku. Bohaterowie odwiedzają miejsca świadczące o nędzy warstw najbiedniejszych: w przypadku Stanisława Wokulskiego jest to Powiśle. Prus szczegółowo opisuje przyrodę. U Żeromskiego wszystko o czym dowiaduje się czytelnik jest zależne od stanu duchowego bohatera, wygląd świata zewnętrznego zależy od tego, co rozgrywa się w duszy Tomasza Judyma.
Obraz Warszawy jest porównany z obrazem Paryża. Stanisław Wokulski odwiedza stolicę Francji przyjmując propozycję Suzina po kolejnym zawodzie miłosnym. Miasto jest dla niego ucieczką od trosk, upadku romantycznych ideałów, melancholii. Paryż dla bohatera "Lalki" jest miejscem rozwoju nauki i sztuki: "Od dnia, w którym po raz pierwszy skąpał się w Paryżu, zaczęło się dla Wokulskiego życie prawie mistyczne." Z początku Wokulskiego nic nie interesuje, czytelnik widzi suche fakty. Stanisław widząc balon Giffarda mówi: "Szkoda, że nie mam dziś czasu...", pogrążony we własnym cierpieniu nie potrafi znaleźć sobie zajęcia, które sprawiło by mu przyjemność. Po jakimś czasie bohatera wciągnął wir życia paryskiego, nie myśli już o powrocie do kraju, swój czas poświęca na badania naukowe, poznaje Geista.
Tomasz Judym z "Ludzi bezdomnych" studiował w Paryżu, następnie ukończył praktyki lekarskie. Był pełen zapału, chęci zmian, potrzeby działania. Młody, pogodny chłopak pragnie czegoś dokonać, coś osiągnąć w życiu. Żeromski stosuje w utworze impresjonistyczne opisy krajobrazu, jest malarzem, posługuje się epitetami, metaforami, porównaniami. Charakteryzuje go dynamika, delikatność, lekkość przyrody: "U nóg ich leżała, ciągnąc się w głąb kraju i gubiąc w rudych mgłach, pustynia kamienna: - Paryż. Barwa jej była czerwonawa, ryża, tu i ówdzie rozdarta przez dziwaczny znak ciemny, przez Łuk Tryumfalny, wieże kościoła Notre-Dame albo wieżę Eiffla."
Z relacji Prusa możemy jedynie dowiedzieć się o obecności wymienionych paryskich miejsc. Żeromski natomiast niczym poeta przedstawia cały pejzaż. Pisarze mają zupełnie różny stosunek do opisywanych zjawisk. Prus skupia się na przeżyciach Wokulskiego, jego rozmyślaniach, stwierdzeniach, Żeromski natomiast uznaje Paryż za jednego z bohaterów, któremu należy się taka sama uwaga jak Judymowi.
U Prusa narracja jest podstawą wypowiedzi "Niezależnie od osi krystalizacyjnej i prawidłowości w ogólnym konturze miasta Wokulski przekonał się jeszcze (o czym zresztą mówiły przewodniki), że w Paryżu istnieją całe dziedziny prac ludzkich i jakiś porządek w ich układzie." W "Ludziach bezdomnych" niezwykle ważne są elementy liryczne. Styl Żeromskiego jest podobny do prozy poetyckiej, znajdują się w nim epitety, całość natomiast jest przedstawiona subiektywnie.
Bohaterowie tych dwóch powieści mają zupełnie różne punkty widzenia miasta. Dla Stanisława Paryż był formą spędzania czasu: "Wokulski był zupełnie swobodny i używał tego czasu na najnieporządniejsze zwiedzanie miasta. Wybierał jakąś miejscowość według alfabetu w Przewodniku i nawet nie patrząc na plan jechał tam otwartym powozem. Wdrapywał się na schody, obchodził gmachy, przebiegał sale, zatrzymywał się przed ciekawszymi okazami i tym samym fiakrem, wynajętym na cały dzień, przenosił się do innej miejscowości, znowu według alfabetu." Oprócz odpoczynku Wokulski przyglądał się społeczeństwu. Dostrzegł kontrast w stolicy Europy: cudowne pejzaże i obskurne rynsztoki.
Bolesław Prus i Stefan Żeromski posługują się zupełnie różnymi stylami. W "Lalce" autor wykorzystał szeroką gamę językową, tony poważne przeplatał z humorystycznymi, opisał świat nie ujawniając własnych poglądów na tematy, które poruszał. Prus skupia się przede wszystkim na bohaterze, jego przeżyciach, nastrojach. Ukazuje również monumentalizm Paryża. Przedstawione miasto jest ucieczką w inny świat, jest to miejsce piękne, utopijne. U Żeromskiego natomiast widzimy kontrast nie tylko w opisywanym mieście ale i pod względem językowym: występują opisy liryczne i naturalistyczne. Widoczny wpływ na autora ma impresjonizm, symbolizm i naturalizm. "Ludzie bezdomni" są nacechowani alegoriami, symbolami, porównaniami, animizacjami, epitetami.
Te dwa różne dzieła przedstawiają dwa zupełnie odmienne punkty widzenia. Paryż inaczej postrzega pozytywista, inaczej modernista. Każdy z autorów zauważył w nim coś innego. Dla Prusa stolica Europy jest tłem akcji, ma pomóc bohaterowi w powrocie do normalnego życia, dla Żeromskiego Paryż sam w sobie jest bohaterem. Dużą rolę w postrzeganiu miasta odgrywa światopogląd epoki.
