Bohater stworzony przez Henryka Sienkiewicza w "Potopie" łączy w sobie prawie wszystkie cechy młodego, lekkomyślnego szlachcica. Znajdziemy w nim więc gorące uczucie, pochopnie popełniane czyny, błędy ale i miłość do Ojczyzny i drogę ku poprawie.
Ten z natury bardzo gwałtowny człowiek miał grupę swych żołnierzy, przyjaciół, z którymi często ucztował. Młodzi ludzie nie zachowywali się wtedy w sposób chwalebny - na porządku dziennym były zatem bójki, sprzeczki i niszczenie mienia. Niestety, do jednej z takich suto zakrapianych biesiad doszło tez w Wołomontowiczach, gdzie rozochoceni kawalerowie zaczęli strzelać do wiszących na ścianie portretów. Jak się później okazało, były to obrazy z wizerunkami przodków panny Billewiczówny, dziewczyny, która zgodnie z wolą jej dziadka, miał pojąć Jędrek. Kiedy Ola dowiaduje się o zachowaniu swego niedoszłego narzeczonego stwierdza, że nie może związać się z takim człowiekiem i odprawia go. Kmicic, który zdołał się już prawdziwie w owej pannie zakochać, postanawia porwać wybrankę serca, czym już ostatecznie pogrąża swoją opinię.
Wiedząc o tym, że zrobił źle, chcąc odzyskać dobre imię i względy ukochanej, postanowił poświęcić się ratowaniu Ojczyzny. W tym celu jedzie na dwór Radziwiłła przysięga, że będzie mu posłusznie służył. To kolejny błąd popełniony przez Kmicica, ponieważ książę jest zdrajcą, ukrywającym prawdziwe zamiary pod pozorem ratowania kraju. Jako jego dowódca, za zdrajcę zostaje uznany także porucznik. Kiedy odkrywa prawdziwe zamiary tego możnowładcy za wszelką cenę szuka sposobu, aby się zrehabilitować.
Nie może ujawniać swego prawdziwego nazwiska, jest ono bowiem synonimem zdrady. Dlatego przedstawia się wszystkim jako Babinicz. Niedługo nazwisko to staje się znakiem ostrzegawczym dla wrogów Ojczyzny. Babinicz bierze udział w obronie Częstochowy i ratuje życie prawowitemu władcy, którym w tych czasach był Jan Kazimierz. Szybko zbiera i tworzy własny oddział, złożony z Tatarów, którzy są ślepo zapatrzeni w swojego wspaniałego wodza. Nie ma im równych. Wszystko, co robi Kmicic-Babinicz, ma na celu odzyskanie ukochanej Oleńki. Andrzej zdaje sobie także sprawę z tego, że takie szczęście może nigdy go nie spotkać, ale czuł, że musi odkupić swoje winy i zmazać błędy młodości. Kiedy Andrzej zostaje ciężko ranny, cała jego przeszłość i wszystkie działania przeprowadzane pod nazwiskiem Babinicz, zostają ujawnione. O wszystkim dowiaduje się także Oleńka, przebacza Kmicicowi, którego tak naprawdę przez cały czas kochała. Teraz już nic nie stoi na przeszkodzie temu, by mogli być razem.
Lektura "Potopu" umożliwia nam prześledzenie przemiany, do jakiej dochodzi w tym szlachcicu. Egoistyczne pobudki, chęć ucztowania i zabaw zastąpione zostają przez gorący patriotyzm i służbę Ojczyźnie.
