Powieść ,,Nad Niemnem" niewątpliwie posiada strukturę charakterystyczną dla epoki pozytywizmu, jednak obecne są w niej również cechy, których korzenie sięgają romantyzmu.
W owym utworze niewątpliwie pozytywistyczna jest prowadzona przez Orzeszkową realistyczna narracja epicka. Narrator, który obserwuje wydarzenia nie jest widoczny przez otoczenie na kartach utworu. Co prawda, jest wszechwiedzący i obecny w każdym, nawet tym najdrobniejszym zdarzeniu. To dzięki niemu czytelnik może poznać realia i fakty związane z codziennym życiem ludzi w epoce pozytywizmu. Orzeszkowa przyznała się, iż opisała na stronnicach swojej powieści ponad setkę różnych postaci.
Czy rzeczywiście narracja w ,,Nad Niemnem" jest w pełni obiektywna i czysto epicka? Otóż, na uwagę zasługuje fakt, iż widoczne jest w utworze pewne zróżnicowanie językowe, uwarunkowane przez strukturę opisywanej rzeczy. Tezę tę potwierdzają opisy przyrody, które realizowane są przez użycie języka poetyckiego, typowego dla liryki. Zaś te partie powieści, które przybliżają bohaterskie chwile z przeszłości pisane są językiem przepełnionym patosem, wzniosłością. Gdzieniegdzie pojawia się również ludowa poezja, będąca pewnego rodzaju dodatkiem. Orzeszkowa nie jest obiektywna w traktowaniu pojawiających się w powieści postaci. Jednych stawia za wzór godny naśladowania, chodzi oczywiście o reprezentantów rodów Bohatyrowiczów, a zresztą już samo nazwisko ma tutaj konotację dodatnią. Tymczasem innych potępia.
W powieści można doszukać się elementów typowych dla epoki poprzedniej, a więc dla romantyzmu. Oczywiście mam tu na myśli wspomnianą już wyżej poetyckość języka, jak również przywołanie w utworze motywów charakteryzujących się pewną symboliką i tajemniczością. Wystarczy wspomnieć bohaterów miejscach kultu bohaterów ,,Nad Niemnem", chodzi rzecz jasna o grób Jana i Cecylii oraz mogiłę powstańców z 1863 roku. To właśnie do tych miejsc przychodzą Bohatyrowicze, jak do źródła, by nabrać sił do życia według istotnych zasad moralnych.
Formą uwielbienia, a raczej kultu dla postaci Orzeszkowej stanowiła rzeka Niemen, bowiem wszystko dzieje się wokół niej i z nią ściśle związane są losy bohaterów.
Funkcjonujące w utworze wątki fantastyczne i fascynacje przyrodą również świadczą o nawiązaniu do romantycznej tradycji.
