E. Orzeszkowa Nad Niemnem, bohater zbiorowy; mieszkańcy zaścianka Bohatyrowicze
Szlachectwo: Orzeszkowa stworzyła tę społeczność na wzór Mickiewiczowskiego Dobrzyna. Swój rodowód Bohatyrowicze wywodzą od Jana i Cecylii (ona była szlachcianką, on pochodził z niższego stanu), którzy osiedlili się w puszczy i ciężką pracą zdołali przekształcić część niedostępnego lasu w bogatą osadę. Król Zygmunt August, odwiedziwszy ten zakątek podczas polowania, miał w dowód uznania za ich wysiłek nadać Janowi i Cecylii szlachectwo
Charakterystyka zbiorowości: Bohatyrowicze przede wszystkim pracują. Ich dzień składa się z szeregu obowiązków, które wykonują chętnie i z radością. Są wzorowymi gospodarzami, co widać w zaścianku na każdym kroku: przytulne chaty, dobrze utrzymane ogrody, uśmiechnięci ludzie to oznaki dostatku i szczęścia, które panują w osadzie. Orzeszkowa przedstawia Bohatyrowiczów jako wzorową społeczność nowych czasów, w których bohaterstwo walki zostało zastąpione bohaterstwem pracy. Pisarka prezentuje szereg opisów ich pracy: Bohatyrowicze wspólnie pracują, nawzajem sobie pomagają, przy pracy śpiewają, jakby wysiłek włożony w każdy gest był źródłem radości, a nie powodem zmęczenia. Chętnie przyjmują do swej społeczności nowych ludzi, są przyjaźnie nastawieni do innych (w odróżnieniu od mieszkańców okolicznych dworków), ale Justyna, zanim na dobre wejdzie w ich społeczność, przechodzi swoisty "test" wspólnej pracy. Są gościnni, serdeczni, bezpośredni. Zachowują rodowe tradycje, są bardzo przywiązani do ziemi, mają silne poczucie własnych korzeni
