Satyra - utwór, który ośmiesza i piętnuje ukazywane w nim wady ludzkie, obyczaje i postawy; najczęściej zawiera elementy karykatury i groteski.
Twórcą najdoskonalszych w literaturze polskiej satyr był Ignacy Krasicki. 21 utworów, zebranych w dwóch tomach (1779 i 1784), to obraz polskiej rzeczywistości doby oświecenia. Obraz pozornie komiczny, ale tak naprawdę odzwierciedlający gorzkie przemyślenia artysty. Krasicki dostrzega zakłamanie, ciemnotę, brak umiaru i wiele innych wad polskiego społeczeństwa. Wszystkie je potępia posługując się w tym celu komicznym wyolbrzymieniem. Satyry Krasickiego odznaczają się również doskonałą formą i różnorodnością pomysłów artystycznych.
"Żona modna" to literacki portret polskiej szlachcianki. Damy trwoniącej majątek męża na zaspakajanie własnych zachcianek. Wydającej ogromne sumy na zbyteczne, ale za to modne drobiazgi. Satyra ta, to pełen humoru obraz przenoszącej się do majątku męża młodej żony. Kobiety kapryśnej, zmanierowanej, nie potrafiącej docenić tradycyjnego, narodowego piękna. Czytelnika bawi nie tylko jej zachowanie, ale też cicha uległość męża, bojącego się przeciwstawić groteskowym żądaniom żony. Mogłoby to bowiem doprowadzić do rozwodu i utraty wiana, które wniosła rozgrymaszona panna młoda. Poprzez ukazanie tej sceny Krasicki krytykuje bezmyślne zafascynowanie zachodnią modą i życie nad stan w sytuacji, gdy kraj podejmował próby odbudowy gospodarczej.
"Pijaństwo" to utwór krytykujący jedną z najpowszechniejszych przywar polskiej szlachty. Satyra zbudowana jest na zasadzie dialogu, prowadzonego przez dwóch szlachciców. Dzięki wypowiedzi jednego z nich otrzymujemy obraz libacji alkoholowej, w której mówiący brał udział. Podczas niej alkohol lał się strumieniami i prowadzone były czcze dyskusje. W końcu nadmiar wina i drobna różnica zdań doprowadziła do pijackiej awantury i bójki. Wypowiadający się szlachcic sam krytykuje takie zachowanie, którego efektem są tylko guzy i ból głowy. Jednakże po wysłuchaniu moralizatorskiej wypowiedzi swojego kolegi, na temat szkodliwości pijaństwa i dobrodziejstw wynikających z zachowania trzeźwości, pijak wraca do swego nałogu - idzie napić się wódki.
"Świat zepsuty". W satyrze tej Krasicki najdobitniej wyraża swój sąd o czasach, w których przyszło mu żyć. Jest to pełna goryczy wypowiedz o upadku polskiej kultury i obyczajów. Winą za taki stan rzeczy poeta obarcza samych Polaków, którzy zapomnieli już o staropolskich ideałach. Cnota, uczciwość, walka o dobro narodu przestały być dla nich ważne. Ich postępowanie podyktowane jest chciwością i żądzą władzy. Niestety sam autor nie wierzy już w możliwość poprawy.
"Do króla" to mistrzowska forma obrony króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Podmiot liryczny (Sarmata - reprezentant stronnictwa będącego przeciwnym wolnej elekcji króla) wysuwa przeciw władcy niedorzeczne zarzuty. Jako wady króla wymienia: polskie pochodzenie, młodość, dobroć, mądrość. Każdy czytelnik wie, iż w rzeczywistości są to największe zalety króla. W ten sposób Krasicki krytykuje nie Poniatowskiego, lecz jego przeciwników. Wyśmiewa ich zachowawczość, ciemnotę i skłonność do wytykania cudzych wad, przy braku krytycyzmu względem własnej osoby.
