Sentymentalizm - definicja terminu związanego z epoką oświecenia, cechy i wyznaczniki sentymentalizmu, przedstawiciele.

Co to jest sentymentalizm

Sentymentalizm to jeden z dwóch głównych (obok klasycyzmu) kierunków literackich epoki oświecenia, a także prąd w ówczesnej sztuce. Głównym założeniem sentymentalizmu było skupienie się na wewnętrznym życiu człowieka i podkreślanie jego wartości oraz ukazywanie indywidualnych przeżyć i stanów psychologicznych.

Sentymentalizm jako nurt w literaturze i malarstwie rozwijał się od lat  70. XVIII wieku do początkowych lat kolejnego stulecia. Nazwę kierunku zaczerpnięto z powieści Laurence’a Sterne’a pt. "Podróż sentymentalna".

Sentymentalizm - cechy

Sentymentalizm uważa się za wstęp do romantyzmu. Pojawiły się w nim cechy i zjawiska, które w pełni rozwinęły się w kolejnej epoce.

- sprzeciw wobec światopoglądu i estetyki klasycyzmu

- sentymentalizm głosił prymat uczucia nad rozumem

- perspektywa jednostkowa zamiast ogólnej i abstrakcyjnej (sentymentalizm zwrócił uwagę na konkretnego człowieka, a nie idealnego, wzorcowego)

- indywidualizm i subiektywizm mają większą wartość niż obiektywizm

- sentymentalizm zachęcał do powrotu do natury wobec krytycznie ocenianej cywilizacji, która zgubiła istotne wartości, dlatego w utworach sentymentalnych pojawiają się obrazy życia wiejskiego, przyrody i elementy folkloru

- kultywowanie naturalnych relacji międzyludzkich

- sentymentalizm ukazywał świat jako rzeczywistość pełną sprzeczności i tajemnic

- estetyka czułości, prostoty i lagodności, unikanie wyrażania gwałtownych czy bolesnych uczuć

- typowe gatunki literackie sentymentalizmu to powieść sentymentalna i sielanka.

Przedstawiciele sentymentalizmu

Obok Laurence’a Sterne’a za twórcę sentymentalizmu uznaje się Jan Jakuba Rousseau, autora "Nowej Heloizy". W Polsce przedstawiciele sentymentalizmu to Franciszek Karpiński - twórca gatunku sielanki sentymentalnej ("Laura i Filon", "Do Justyny. Tęskność na wiosnę"), Franciszek Dionizy Kniaźnin (dramaty i refleksyjne ody), a także Maria z Czartoryskich Wirtemberska (powieści "Malwina, czyli domyślność serca", "Powieści wiejskie").

Głównym ośrodkiem polskiego sentymentalizmu był dwór Czartoryskich w Puławach.