kierunek literacki i umysłowy, występujący w okresie oświecenia, w opozycji do klasycyzmu. Filozoficznymi podstawami sentymentalizmu były empiryzm i sensualizm, zakładające wyższość zmysłowego poznania świata nad poznaniem rozumowym. Sentymentalizm odrzucał klasyczne przekonanie o harmonijności świata, dostrzegając w rzeczywistości ciągłe sprzeczności, napięcia i konflikty. Przedstawiciele kierunku odwoływali się do myśli francuskiego filozofa J. J. Rousseau, który przeciwstawiał kulturę naturze i uważał, że przyczyną wszelkiego zła i ówczesnego kryzysu moralności jest odejście człowieka od pierwotnego dla niego stanu natury. Szansę naprawy świata Rousseau widział w powrocie do natury, który możliwy jest dzięki wrodzonej dobroci człowieka.
W literaturze sentymentalizm przejawiał się zainteresowaniem wewnętrznym życiem człowieka, światem przeżyć, emocji i uczuć jednostki oraz jej relacjami i więziami z innymi ludźmi. Duże znaczenie przypisywał miłości, przyjaźni oraz wartościom rodzinnym. Literatura miała kierować się zasadami prostoty i czułości. Sentymentalizm stworzył nowy typ bohatera literackiego, wrażliwego, czułego, pozostającego w ścisłym kontakcie z naturą. W dramacie i w prozie charakteryzował się wprowadzeniem pogłębionej analizy psychologicznej oraz obyczajowej. Nazwa kierunku pochodzi od tytułu powieści angielskiego pisarza A. Sterne'a Podróż sentymentalna. Typowymi dla sentymentalizmu gatunkami były: sielanka, tragedia mieszczańska, powieść sentymentalna. W najpełniejszy sposób założenia tego nurtu były realizowane w twórczości pisarzy francuskich, zwłaszcza J. J. Rousseau, autora Nowej Heloizy i Emila. Zespół poglądów francuskiego filozofa roussoizm, stanowił podstawę założeń kierunku. W literaturze polskiej sentymentalizm pojawił się w latach sześćdziesiątych XVIII wieku, w twórczości F. Karpińskiego oraz poetów związanych z dworem Czartoryskich w Puławach (np. F. D. Kniaźnina). Nurt ten w dużym stopniu przyczynił się do powstania romantyzmu.
