Oświecenie było epoką, w której bardzo popularne stały się bajki. Chodziło o ich dydaktyzm, który nie był męczący dla odbiorcy, ponieważ zawierał się w krótkich, zwięzłych i atrakcyjnych formach. Bajki same w sobie dydaktyzmem cechowały się od początku swego istnienia. Utwory te wywodziły się od prostych mieszkańców wsi, cechowała je ludowość. Swój początek bajka wzięła w Grecji. Uznaje się, że ten gatunek stworzony został przez pół mitycznego Ezopa, mającego wieść żywot w szóstym wieku przed naszą erą. Znany jest także inny twórca bajek, któremu przypisuje się na tym gruncie spore zasługi - to Fedrus, żyjący w pierwszym wieku naszej ery.
Bajka znajduje się rodzajowo na pograniczu liryki i epiki. Związana jest z nią zawsze alegoria, czyli pewien ustalony związek pomiędzy pewnymi treściami a ich przedstawieniem. Z tego też względu, bohaterami takich utworów zazwyczaj zostają postaci zwierzęce, posiadające jednak cechy typowo ludzkie. Ich zwierzęcość ma na celu wyróżnienie typowych właściwości danej postaci. Dlatego też lisa widzimy zawsze jako przebiegłego, chytrego; wilka - złego; lwa - odważnego; sowę - mądrą. Czasem bajki mają formę satyr.
Bajki i ich rodzaje:
- epigramatyczna (krótkość i zwięzłość)
- narracyjna (posiada pewną fabułę)
Wśród atutów, jakie niewątpliwie posiada bajka, można wymienić przede wszystkim jej niewielkie rozmiary, prostotę języka, przesłanie, którego forma sprawia, że łatwo je zapamiętać.
Bajki niosą ze sobą tak zwaną "wiedzę życiową", której źródłem jest doświadczenie. Potrafią także pouczyć i przestrzec. Zazwyczaj mamy w nich do czynienia ze skontrastowaniem pewnych postaw, z których tylko jedna jest właściwa. Morał, który jest główną myślą bajki, wypowiada się wprost - w początkowych lub końcowych wersach utworu, albo zawarty zostaje pośrednio w treściach.
Oświecenie przysporzyło bajce wielkiej popularności. Można było spotkać ludzi, którzy zgłębiali jej budowę. Tworzono bajki wzorując się zarówno na Ezopie, jak i na La Fontainie.
Polskim mistrzem bajek został Krasicki. Spod jego pióra wyszły dwukrotnie ich zbiory - pierwszy z nich miał dziewięćdziesiąt sześć bajek, drugi siedemdziesiąt dwie. Okres, w którym miał miejsce Sejm Wielki, rozpowszechnił bajkę polityczną.
Bajki oświeceniowe cechował realizm, ponieważ same one dążyły do przedstawienia prawdy. Ich tematyka pozostała uniwersalna. Pewne motywy powtarzały się w kolejnych wiekach.
Komentarze (0)