Wieś jest nie tylko miejsce folkloru i nieznanych już często dziś zwyczajów, to także kolebka słowiańskiej kultury, niezwykle ważna dla naszej narodowej tożsamości. Temat wsi podejmowali w literaturze różni twórcy, między innymi Szymon Szymonowic, Stefan Żeromski, Mikołaj Rej. Była ona przedstawiana w różnoraki sposób.
Często twórcy ukazywali piękno wiejskich obyczajów, barwny świat bardzo różny od tego, który był im znany. Jan Kochanowski ukazuje wieś w swoich pieśniach. Wieś szczęśliwą, na której wiedzie się spokojne życie. Dobrym przykładem zainteresowania wsią może być młodopolska "ludomania". Przejawiająca się ogromnym zainteresowaniem i naśladowaniem chłopskich zwyczajów. W tym czasie powstało osadzone w realiach wsi "Wesele". Ukazanie wiejskiego obyczaju, sportretowanie mieszkańców wsi, szło w nim jednak w parze także z surowym osądem mentalności ówczesnych mieszkańców polskich ziem. Wyspiański zdawał się dostrzegać, iż wieś to nie tylko sielanka życia wśród przyrody ale także społeczność ogrywająca istotną rolę w kształtowaniu się narodowej tożsamości.
Największym chyba w polskiej literaturze dziełem poświęconym wyłącznie opisowi wsi i wiejskiej społeczności są "Chłopi" autorstwa Władysława Reymonta. Autor nie tylko ukazuje różnorodność wiejskich obyczajów ich barwę i piękno ale także różne koleje mieszkańców Lipiec, a także ich społeczne postawy. Stąd w tej samej powieści znalazło się miejsce dla chłopa mówiącego o dobrym carze - carze, który daje ziemię, największą wartość dla chłopa. W tej powieści także chłopi przeciwstawią się panom gdy ten będzie chciał wykarczować las, ale także sprzeciwią niemieckim kolonistom, dając dowód swej dbałości o ojczyznę.
Niemniej jednak wieś ma także odmienne oblicze, to nie tylko piękno zwyczaju i obywatelska postawa. To także nędza, bieda i pogarda dla mieszkańców wsi, nie liczenie się z ich zdaniem. To wieś na której dochodzi do krwawych zamieszek i rzezi wymierzonej przeciwko panom. To także wieś na której mieszka bohater noweli Żeromskiego "Rozdziobią nas kruki i wrony". Chłop, który kradnie co tylko możliwe ze znalezionego na polu trupa powstańca. Bieda i brak poważania ze strony szlachty sprawia, że nie zna skrupułów.
Wieś w literaturze to nie tylko piękno i sielanka ale nierzadko obraz okrucieństwa i ciężkiej pracy. Trudno się jednak dziwić. Literatura ukazuje przede wszystkim człowieka i jego życie, jego zmagania i losy. Cierpienie, praca i trud to wszystko przecież obok szczęścia o radości składa się na prawdziwe życie.
