Stefan Żeromski w powieści "Ludzie bezdomni" ukazał obraz życia ludzi bezdomnych materialnie i duchowo, wydźwięk tytułu jest więc wieloznaczny.
Bezdomność w dosłownym znaczeniu ukazana została w powieści w opisie Paryża zawartym w "Słówku o sprawie higieny". Który to odczyt dał główny bohater - doktor Judym w domu doktora Czernisa. Tam znajdujemy opis życia ludzi, którzy nie mają dachu nad głową i żyją w zwierzęcych wręcz warunkach. W powieści znajdują się również szerokie opisy życia warszawskiego proletariatu, który żyje, a raczej wegetuje w podobnych warunkach - skrajnej nędzy i brudzie wymierając na powodowane warunkami życia choroby.
Jak już wspomniałam wyżej tytuł powieści mówi również o bezdomności w sensie przenośnym czy też metafizycznym. Bohaterowie powieści nie występują tutaj jako jednostki, symbolizują bowiem losy szerszych społeczności będąc jedynie jej przedstawicielami.
Główny bohater Tomasz Judym jest doskonałym przykładem bezdomności, która jest efektem jego w pełni świadomego wyboru. Wywodzi się z robotniczej rodziny, jego młodość naznaczona jest ciężką pracą, w końcu udaje mu się - kończy medycynę i zostaje lekarzem. Jednak potrzeba spłacenia długu wobec warstwy społecznej z której się wywodzi jest silniejsza od możliwości prowadzenia wygodnego życia. Podejmuje on nierówną walkę ze światem - chce zmieniać porządek społeczny. Postanawia oddać się pracy na rzecz najbiedniejszych, chce nieść im pomoc. Dlatego też mimo miłości jaką darzy Joannę postanawia żyć w samotności. Uważa, że jeśli założy rodzinę będzie musiał świadczyć usługi medyczne za pieniądze, aby tę rodzinę utrzymać. To kłóci się z jego poglądami więc skazuje się na samotność w imię słusznej sprawy. Dlatego też bezdomność Judyma rozumie się przez odrzucenie miłości i domu rodzinnego.
Brat Judyma - Wiktor stanowi symbol bezdomności emigrantów wyjeżdżających z kraju w poszukiwaniu lepszego życia. Bieda zmusza go do wyjazdu do Szwajcarii w poszukiwaniu dobrze płatnej pracy. Jednak na tym jego wędrówka się nie skończy, chce zabrać rodzinę do Stanów Zjednoczonych, aby tam ułożyć sobie życie. Jest więc również bezdomny z wyboru, jednak wybór ten wymuszony był względami ekonomicznymi i chęcią wyrwania się z biedy i zapewnienia rodzinie dobrobytu.
Ukochana Judyma - Joasia również skazana jest na bezdomność, kiedy umierają jej rodzice traci cały majątek, opiekuje się nią wujostwo. Jednak z czasem nie może pogodzić się ze sposobem ich życia więc opuszcza ich dom i odtąd tuła się szukając sobie miejsca dla siebie. Kiedy po pewnym czasie odwiedza rodzinne strony z żalem przekonuje się, że nie wiąże ja z nimi żadna więź emocjonalna. Wreszcie kiedy spotyka Judyma i pragnie spędzić z nim życie okazuje się, że nie jest to możliwe. Judym, więc swą decyzją skazuje na bezdomność nie tylko siebie ale również ukochaną kobietę. Joasia musi więc dalej szukać swego miejsca na świecie.
Nie znajdzie na pewno domu u swego brata - Wacława. Został przez władze zesłany na Syberię - stracił jedyny dom jaki miał - ukochaną ojczyznę z dala od której musi żyć i umrzeć. Postać ta jest symbolem sytuacji naszego narodu, znajdującego się pod władaniem zaborców. Mogli oni pielęgnować patriotyzm jedynie w sercu, ponieważ ojczyzny w pełnym tego słowa znaczeniu zostali pozbawieni.
Przyjaciel doktora Judyma Korzecki również cierpi własną bezdomność. Wiele lat podróżował po Szwajcarii pracował i uczył się. Nosi swą bezdomność w chorej psychice - przeżywa poważny kryzys, nie może odnaleźć sensu życia i właściwej jego drogi.
Żeromski w swojej powieści ukazał nam wzleci rodzaje bezdomności tej dosłownej jak i metafizycznej, wymuszonej i z wyboru. Problemy z jakimi spotykamy się w powieści zmuszają czytelnika do głębokiej refleksji nad kolejami ludzkiego losu. Jasno przedstawione tutaj problemy społeczne mają wydźwięk ponadczasowy i do dnia dzisiejszego są aktualne.
