"Póki jesteśmy młodzi, wszystko jest przed nami" - to zdanie wypowiedział Juliusz Słowacki, żyjący w czasach, kiedy niezwykle modny był kult młodości, młodzieńczych ideałów, miłości, pragnień, uniesień. Każde młode pokolenie ma własne ideały, pragnie stworzyć nowy świat na własnych zasadach, odmiennych od założeń poprzedniej epoki. Charakterystyczną cechą młodzieży jest godny podziwu zapał, wiara we własne możliwości. Każda nowa ideologia potrafi wtedy porwać rzesze młodych ludzi, mających nadzwyczajną nadzieję na lepsze życie, na "naprawę świata". Cechą wyróżniającą każde pokolenie jest również jego przemijalność. Idee przemijają, zapał przygasa, zwykła rzeczywistość okazuje się w końcu zbyt szara, przychodzi nowe pokolenie z własnymi, oryginalnymi marzeniami.

"(...) Młodości! Dodaj mi skrzydła (...) Młodości! Ty nad poziomy wylatuj (...)" apelował Adam Mickiewicz w "Odzie do młodości". Młodzi ludzie są godni podziwu, mają w sobie pasje, siłę, zapał do walki o prywatne ideały, marzenia, wolność własną i ojczyzny. Potrafią się wtedy w zadziwiający sposób solidaryzować. W obliczu zagrożenia wolności ukazują się ich najlepsze strony: heroizm, zapał, wielka odwaga i wiara w zwycięstwo.

W twórczości Stefana Żeromskiego możemy odnaleźć wiele wątków mówiących o walce młodych. "Syzyfowe prace", "Ludzie bezdomni", czy "Przedwiośnie" poruszają te właśnie problemy. Młodzi ludzie nie godzą się na zastaną rzeczywistość, buntują się, poświęcają dla ojczyzny. Historyczne losy ojczyzny zmusiły młodzież do ofiar. Często porzucali oni swoje rodziny, sielankowe życie, aby stanąć po stronie wyższych idei. Dosięgały ich wielkie rozterki, rozczarowania, przymus dokonania ważnych wyborów życiowych, często pomiędzy życiem w zastanych warunkach a pewną śmiercią.

Przykładem młodego bohatera, który musiał wybrać pomiędzy tymi wartościami jest Cezary Baryka. Był on, jako młody chłopiec, wychowywany w sielankowych warunkach. Kiedy miał czternaście lat doświadczył tragedii wojny. Ojciec został powołany do wojska, Cezary pozostał z matką. Chłopiec z entuzjazmem przyjął manifestacje, protesty, komunizm. Nowe idee wciągnęły go do tego stopnia, że wydawał klejnoty rodzinne, chociaż nie mieli co jeść.

Baryka w swoim życiu przeszedł wiele młodzieńczych uniesień: miłość, rewolucja, idea szklanych domów. Miłość dla młodego, dorastającego człowieka jest wielkim i niezwykle ważnym przeżyciem. Uczucie Cezarego do Laury Kościenieckiej popycha go nawet do rękoczynów wobec narzeczonego dziewczyny. Miłość ta pozostała niespełnioną, można ją również nazwać tragiczną. Wanda Okszyńska, podkochująca się w bohaterze, truje Karolinę Szarłatowiczównę, którą podejrzewa o romans z Baryką. Zazdrość popchnęła tę młodą dziewczynę do zabójstwa.

W zależności od okoliczności w jakich dorasta młody człowiek, często pojawia się problem poświęcenia życia dla ojczyzny. Bohater "Przedwiośnia" z początku zafascynowany komunizmem, z czasem widzi skutki tej ideologii. Następnie Cezary zauważa nędzę chłopów, biedne żydowskie dzielnice, dziwi się, że ci ludzie nie są zdolni do buntu i dochodzi do własnych wniosków, że nic nie jest jednoznaczne. Bohater bierze w końcu udział w pochodzie robotników a kiedy drogę zagradzają żołnierze "Baryka wyszedł z szeregów robotników i parł oddzielnie na ten szary mur żołnierzy".

Główny bohater "Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego staje, jak każdy młody człowiek, przed problemami dorastania i dorosłego życia. Musi wybierać pomiędzy dobrem a złem, pragnie znaleźć swój własny cel. Dzisiejsza młodzież znacząco różni się od młodych ludzi z czasów "Ody do młodości". Mamy inne ideały, walczymy o odmienne wartości. Posiadamy to, o czym młodzi pozytywiści marzyli: wolność ojczyzny. My możemy im zazdrościć gotowości do poświęceń, niezwykłej wiary i chęci do walki. Cezary Baryka- wychowany w znakomitych warunkach nie był przygotowany na tak nagłą zmianę sytuacji. Ten jedynak miał najlepszych nauczycieli i dużo czasu poświęconego mu przez rodziców. Rzucony nagle w wir dorosłego życia musiał odnaleźć się w nowych warunkach. Życie w brutalny sposób pozbawiło go normalnego okresu dojrzewania, buntu, młodzieńczych miłości, zamiast tego ujrzał realia wojny, tragiczną śmierć rodziców, zabójstwa, przemoc.

Dzisiejsza młodzież jest pozbawiona wielu problemów, z którymi musiał sobie poradzić bohater "Przedwiośnia". Polska stała się narodem demokratycznym, tolerancyjnym, jednorodnym etnicznie. Baryka znalazł się w zupełnie innych realiach, był zmuszony żyć i uczyć się w obcym języku, pomiędzy znienawidzonymi zaborcami. Zachował w sobie utopijną wizję "szklanych domów".

Bohater żył w niesamowicie ciężkich czasach, współczesna młodzież nie musi dokonywać tak ważnych wyborów, nie musi walczyć z wynaradawianiem. Młodzi Polacy mogliby brać przykład z młodych pozytywistów i ich godnego podziwu heroizmu, wielkiego patriotyzmu, gotowości poświęcenia życia dla własnych idei.

Pozornie, dorastająca młodzież ma podobne problemy, jednak w rzeczywistości jest to uwarunkowane od dziejów historycznych, sytuacji kraju, wychowania. Myślę, że dzisiejsza młodzież mogłaby się utożsamiać jedynie z dwoma problemami młodego Baryki. Mówię tu o miłości i "idei szklanych domów". W dzisiejszych czasach można znaleźć wielu młodych ludzi, żyjących marzeniami, mających utopijne marzenia naprawienia świata lub zbudowania go od początku. Świat ten byłby zdecydowanie lepszy, sprawiedliwszy, tańszy. Taka "idea szklanych domów" pod różnymi nazwami była od wieków i będzie tworzona wszędzie tam, gdzie będą młodzi, pełni nadziei ludzie.