Pojęcie ludomanii - inaczej zwana chłopomanią, czyli zafascynowanie wsią, jej kulturą, obyczajem, mieszkańcami i wsią jako miejsce, które przeciwstawne jest miastu.
"Chłopi" Władysława Reymonta:
Jest te epopeja najbardziej całościowym i pełnym obrazem wsi. Jest on również prawdziwy i dokładny, ponieważ zajmuje się jeszcze przedstawieniem psychiki chłopa. Nie ma tu jednoznaczności, chłop jest tu postacią skomplikowaną i targaną namiętnościami. Epopeja ta otrzymała literacką Nagrodę Nobla.
"Wesele" Stanisława Wyspiańskiego:
Jest to przede wszystkim całościowa ocena dwóch klas społeczności polskiej. Zestawia ze sobą Wyspiański inteligencje i chłopstwo. Oś fabuły tworzy wesele chłopki i inteligenta; jest to pretekst do dyskusji na temat społeczny - zdolności obu warstw do życia do współpracy; narodowy; estetyczny; psychologiczny. Dramat ten jest również wyrazem zachwytu poety nad kolorową i ciekawą kulturą wiejską; niemniej zawiera tu Wyspiański wyraźną krytykę;
Sonety "Z chałupy" ( wiersz "W chałupie" ) Jana Kasprowicza:
Poeta ten w tym etapie swojej twórczości zajmował się wsią, ale przede wszystkim jej nędzą i biedą. Przedstawia on szereg obrazków wiejskich, które naturalistycznie przedstawiają realia życia na wsi; odwołuje się też poeta do użycia konwencji kamery filmowej, zbliżającej się do obiektu. Jest tutaj Kasprowicz rzecznikiem chłopów, którzy sami nie są zdolni do tego, by zmienić swoją beznadziejną pozycję.
"Zmierzch", "Rozdziobią nas kruki, wrony...", "Wierna rzeka", "Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego:
W całej swojej twórczości Żeromski konsekwentnie kreuje chłop, który jest zapomniany, pominięty, opuszczony, nieświadomy swojej pozycji. Obrazuje bardzo dokładnie biedę, nędzę, w której żyją chłopi. Stawia chłopa w opozycji do szlachty, która nie troszczy się o los chłopów i wsi polskiej.
