Język narodowy dzieli się na ogólny (literacki) i terytorialny (gwary, dialekty zawodowe, środowiskowe). Język literacki występuje jako mowa i pismo w odmianie starannej i swobodnej. I w obu z nich przyjmuje charakterystyczny styl wypowiedzi.
Styl to - mówiąc najprościej - sposób wypowiadania się, wyrażanie myśli, co wiążę się ze stosowaniem określonych środków językowych. Styl zależy nie tylko od formy wypowiedzi (mowa, pismo), jej tematu (nauka, sport), ale i do kontekstu (tj. sytuacji, osoby rozmówcy, przeznaczenia wypowiedzi)
Stylem w literaturze jest nazywany zespół językowych środka organizujących wypowiedź, dzieło literackie, Jest on charakterystyczny dla danego autora (np. styl Norwida, styl Leśmiana), epoki (styl modernistyczny, styl romantyczny, styl oświeceniowy), gatunku literackiego n(styl ody, styl hymnu, styl groteski).
My jako użytkownicy języka w swoich wypowiedziach również wykorzystujemy style. Inne w mówionych wypowiedziach oficjalnych (styl przemówień, urzędowy, naukowy), inne w nieoficjalnych (w rozmowa ze znajomymi posługujemy się stylem potocznym) oraz w piśmie (styl urzędowy, naukowy, publicystyczno-dziennikarski, artystyczny)
Styl potoczny - wykorzystywany głównie w swobodnej odmianie języka mówionego (rozmowa), choć jego elementy mogą pojawiać się w piśmie (nieoficjalna korespondencja, notatki, wiadomości dla członków rodziny, współlokatorów, współpracowników). Podstawowe jego cechy to używanie słownictwa potocznego, emocjonalność, (powtórzenia, zaimki, wykrzyknienia). Wykorzystywanie zdań prostych, współrzędnie złożonych, równoważników zdań, dygresji. Doskonałym przykładem literackiego wykorzystania stylu potocznego są "Pamiętniki z powstania warszawskiego" Mirona Białoszewskiego.
Użytkownicy stylu potocznego o niskiej kulturze języka będą nadużywać kolokwializmów, tworzyć tautologie ("czarna Murzynka", "wróciłem z powrotem", "prasa pisana"). W ich wypowiedziach obecne będą błędy gramatyczne, leksykalne, fleksyjne. Styl potoczny nie jest ściśle uporządkowany.
Odpowiednikiem współczesnego stylu potocznego w dramacie naturalistycznym był styl niski. Dulscy i współbohaterowie dramatu Dulskiej mówią przecież codziennym, naturalnym językiem.
Styl urzędowy - niejako zarezerwowany dla oficjalnych wypowiedzi pisemnych (korespondencja urzędowa, zarządzenia, ustawy, uchwały, kodeksy), choć zjawia się również w formie mówionej.
Cechuje go schematyzacja formy (nierzadko w ogóle wykorzystywane są gotowe formularze), posługiwanie się strona bierna, nadużywanie konstrukcji bezosobowych (uprasza się, zrobiono, jak powiedziano), obecność kategorycznych sformułowań (należy, powinien), prawniczo-urzędnicze słownictwo. Wszystkie te cechy sprawiają, że styl urzędowy jest bezosobowy, pozbawiony indywidualnych cech, uniemożliwiający komunikację. Jego zadaniem jest jedynie przekazać treści: poinformować, nakazać, pouczyć. Nazywany jest również stylem kancelaryjnym i może być wykorzystywany przez literaturę.
Styl naukowy - stosowany w rozprawach, wykładach, odczytach, oficjalnych formach wypowiedzi z danej dziedziny wiedzy skierowanych do zainteresowanych i intelektualnie przygotowanych do odbioru treści słuchaczy (studentów, naukowców). Cechuje go obecność specjalistycznego słownictwa (terminy naukowe, wzory, symbole, itp.), precyzja stwierdzeń i obiektywnych opinii , a głownie informacji. Stąd przeważają w takich wypowiedziach zdania oznajmujące, obcojęzyczna terminologia, z góry założona organizacja tekstu (teza-hipoteza, argumenty, wnioski), unikanie ekspresji językowej (obiektywizm przekazu, brak podkreślania roli nadawcy, brak ozdobników)
Styl ten jest obecny w gatunkach granicznych literacko-naukowych (esej, rozprawa). Takim stylem starał się przemawiać w Tomasz Judym, bohater "Ludzi bezdomnych" Stefana Żeromskiego. I rzeczywiście w swoim odczycie obiektywnie przedstawił warunki życia paryskich i warszawskich biedaków, ale w jego wnioskach - apelach do innych lekarzy nie brakuje już uzasadnionego emocjonalizmu, ekspresywności.
Styl artystyczny - obecny w tekstach literackich wszystkich rodzajów (poezja, dramat, epika). Język jest tutaj tworzywem literackim, dlatego przyjmuje inne cechy: indywidualizm, oryginalność, kreacjonizm (języka jako tworzenie), wykorzystywanie różnorodnych środków i zabiegów stylistycznych (np. stylizacja językowa)
W każdym przypadku konieczne jest dostosowanie stylu wypowiedzi do jej przeznaczenia (funkcji) i dbałość o kulturę języka.
