Na temat miłości pisze się od wieków. Jest to podstawowe ludzkie uczucie, dzięki niemu powstał świat, narodziliśmy się i możemy funkcjonować. Od czasów starożytnych pojawia się w literaturze i trwa do współczesności jako temat, który nieustannie się zmienia. Miłość ma różne oblicza: uczucia łączącego kobietę i mężczyznę, samoakceptacji, która niekiedy zmienia się w egoizm, kochania ojczyzny, ziemi, więzi między rodzicami a dzieckiem. Moim celem jest przybliżenie kilku utworów, w których miłość rozpatrywana była w ciekawy sposób.

Nowotestamentowa przypowieść o synu marnotrawnym ukazuje miłość bezgraniczną i zupełnie bezinteresowną. Jeden Przypowieść dwóch synów zabiera swoją część majątku, odchodzi rodzinnego domu i zaczyna prowadzić hulaszcze życie. Po pewnym czasie chce wrócić. Jego ojciec mimo niechęci drugiego, uczciwego brata, wybacza mu wszystkie winy i wita wystawnym przyjęciem. Raduje się Przypowieść powrotu marnotrawnego syna. Przypowieść można odczytać jako opis ludzkiego, grzesznego zachowania i postawę Boga, który zawsze wybacza skruszonym grzesznikom.

Mitologicznym wzorem wielkiej miłości jest Penelopa. Przez dziesięć lat czeka na Odyseusza, swego męża, który tyle czasu tułał się po świecie, próbując wrócić po wojnie trojańskiej. Nie zwraca uwagi na tłumy adoratorów, którzy chcą ją poślubić, by rządzić Itaką. Jej oddana i wierna miłość pokonuje wszystkie przeszkody, a po okresie czekania czeka ją nagroda - powrót ukochanego męża. Penelopa symbolizuje małżeńską, kobiecą wierność.

W "Dziejach Tristana i Izoldy" mamy przykład miłości nieszczęśliwej, dającej wyłącznie cierpienie. Kochankowie pokochali się przez złośliwy przypadek, gdyż wypili napój miłosny przygotowany dla Izoldy i jej męża, króla Marka. Izolda nie mogła opuścić męża, który był zwierzchnikiem Tristana. Ich miłość złamała wszelkie zasady średniowiecznego świata. Oboje umierają nieszczęśliwi, a ich serca łączą się dopiero po śmierci - na grobie Tristana wyrasta głóg, który ogarnia też grób bohaterki. Roślina ta symbolizuje miłość prawdziwą, ale mocno nieszczęśliwą i trwalszą nawet od śmierci.

Romeo i Julia to najsławniejsza para kochanków w literaturze światowej. Młodzi bohaterowie dramatu Williama Szekspira darzą się mocnym, czystym uczuciem. Pochodzą jednak ze zwaśnionych rodów, które nie zgadzają się na związek swych dzieci. Młodzi popełniają samobójstwo przez tragiczną pomyłkę. Ich fatalna śmierć pogodziła skłócone rody z Werony.

W czasie romantyzmu pisano o miłości nieszczęśliwej lub patriotyzmie. Tą pierwszą porusza między innymi Adam Mickiewicz w "Dziadach części IV". Gustaw kocha kobietę, która wydaje się idealna. Musi ją jednak opuścić. Gdy powraca, okazuje się, że kobieta, której ufał, postanowiła wyjść za mąż za bogatego mężczyznę. Gustaw nie może pogodzić się ze zdradą ukochanej, dlatego buntuje się przeciwko takiej sytuacji, a na koniec popełnia samobójstwo. Bohater był zbyt rozstrojony uczuciowo, nie wiedział, co ma ze sobą zrobić, nie potrafił zaakceptować wyboru ukochanej. Jego miłość była zupełnie niespełniona.

Z nieszczęśliwej, dającej tylko łzy miłości romantycznej kpi Aleksander Fredro w utworze "Śluby panieńskie". Dwie pary kochanków: Klara i Albin oraz Aniela i Gustaw. Miłość tych bohaterów jest uczuciem spełnionym, rozwija się pomyślnie i kończy ślubem. Pragnienie bycia razem wynika z potrzeby założenia rodziny i chęci spokojnego życia.

Miłość do ojczystego kraju pokazał Mickiewicz w powieści poetyckiej pt. "Konrad Wallenrod". Tytułowy bohater poświęca wszystko - miłość do kobiety, osobiste szczęście, rycerski honor i życie. Wybiera między rodziną a ojczyzną wymagającej całkowitego oddania. Oddaje swe życie krajowi, a Aldona wybiera samotne, nieszczęśliwe życie.

W "Lalce" Bolesław Prus powraca do tematu wielkiej, nieodwzajemnionej miłości romantycznej. Stanisław Wokulski obdarza miłością piękną, ale bezduszną i niemądrą Izabelę Łęcką. Arystokratka nie potrafi jednak pokochać człowieka pochodzącego z niższych warstw społecznych. Wychowana w bogactwie, rozpieszczana przez ojca, wyrosła na zimną, okrutną pannę, która bawi się czyimiś uczuciami. Gdy Wokulski po długim czasie zrozumiał, że Łęcka go nie kocha, lecz wyłącznie wykorzystuje jego wpływy i bogactwo, stracił sens życia. Próbuje popełnić samobójstwo, czuje się zdradzony i oszukany przez los.

Władysław Reymont w "Chłopach" opisuje dwie kategorie miłości. Pierwszą nazwać można biologiczną, silną, namiętną. Takie jest uczucie łączące Jagną i Antka. Jagna ni jest w stanie zapanować nad swym organizmem, kieruje nią popęd płciowy. Jest nieszczęśliwą i samotną kobietą niszczącą mężczyzn, z którymi się styka. Unieszczęśliwia swego męża, starego Borynę. Społeczność wiejska szybko ją odrzuca ze względu na to, że nie mieści się w schematach. Drugim rodzajem miłości w powieści jest przywiązanie Macieja Boryny do ziemi. Jest on pozbawiony litości w kontaktach z rodziną, ale nad wszystko kocha ziemię.

Inne uczucie można obserwować w powieści Zofii Nałkowskiej pt. "Granica". Zdradzana przez męża Elżbieta kocha go nadal. Jej uczucie trwa mimo, iż Ziębiewicz będzie miał dziecko z kochanką. Wybacza mężowi jego zdradę, potrafi kochać go mimo błędów, jakie w życiu popełnił.

Powyższe przypadki miłości są rozmaite i z tego powodu każdy może odnaleźć w nich samego siebie. Całe życie walczymy ze złymi skłonnościami, namiętnościami targającymi naszą duszą. Bierzemy odpowiedzialność za tych, których kochamy. Tematy poruszane w zaprezentowanych utworach literackich na zawsze pozostaną ważne, gdyż miłość zawsze będzie ludziom towarzyszyła. Nie jest to uczucie łatwe, ale po prostu pozwala żyć.