Możemy wyróżnić kilka funkcji języka. Są to funkcja komunikatywna, oraz funkcje poznawcza, następnie funkcje: prezentacyjna, ekspresywna, impresywna, reprezentatywna oraz ostania z nich funkcja poetycka.
Funkcja komunikatywna to funkcja najbardziej podstawowa i najszerzej znana. Język służy przecież przede wszystkim do porozumiewania się, czyli do komunikacji. Nie jest on jedynym narzędziem umożliwiającym komunikację, porozumiewać możemy się także między innymi za pomocą gestów czy mimiki. Jest jednak jedynym narzędziem, pozwalającym na przekazywanie bardzo złożonych informacji oraz na komunikację niezależną od czasu czy odległości. Porozumiewając się przekazujemy sobie szereg informacji o rzeczywistości, to kolejna funkcją języka - poznawcza. Dzięki językowi poznajemy rzeczywistość. Potrafimy nazwać a co za tym idzie także zrozumieć otaczający nas świat.
Jednocześnie również język, w pewien, sposób ową rzeczywistość symbolicznie zastępuje. Możemy mówić o szeregu rzeczy, które nie są w zasięgu naszej ręki ani nawet wzroku, dzięki temu, że przywołujemy je poprzez słowa. To reprezentatywna funkcja języka. Czasami nazywana także symboliczną.
Funkcja ekspresywna polega na tym, iż możemy w języku, wyrazić swój stosunek do przedstawianej lub opisywanej rzeczywistości. Możemy pokazać rozmówcy swoje uczucia, emocje, wrażenia czy ocenę omawianych rzeczy i sytuacji. Jest to możliwe poprzez odpowiedni ton głosu i intonację, ale także poprzez dobór nacechowanego emocjonalnie słownictwa ( pomagają w tym na przykład zdrobnienia lub zgrubienia).
Kolejna funkcja to funkcja impresywna. Tak jak poprzednia funkcja, łączy się nie tylko rzeczywistością, którą opisuje się w języku ale z odbiorcą komunikatu, parterem rozmowy lub czytelnikiem. Polega ona użyciu języka do wywołania konkretnej reakcji odbiorcy. Umożliwia kształtowanie jego zachowania, gdy wypowiedź jest podporządkowana tej funkcji to zazwyczaj przybiera postać wykrzyknika lub apostrofy tak jak rozkazy. Spotykać ją można także w tekstach regulaminów ale i reklamowych sloganów. Groźną postać przybiera, gdy w wypowiedzi jest ukryta, czyli nadawca nie zdradza bezpośrednio swych intencji, a wpływa na odbiorcę poprzez manipulację.
Funkcja prezentacyjna polega na informowaniu rozmówcy czy też czytelnika o nadawcy komunikatu. Nadawca robi to jednak w sposób niezamierzony, na przykład używając żargonu charakterystycznego dla określonego środowiska lub przez to, że mówi niedbałym albo przestarzałym językiem.
Ostatnia funkcja to funkcja poetycka spotykana głównie w literaturze pięknej, zarówno prozie jak i poezji. Polega na organizowaniu wypowiedzi w taki sposób by jej funkcja nie ograniczała się tylko do wymienionych powyżej, ale by tekst czy wypowiedź mogły także rozśmieszyć, zaintrygować, zachwycić.
