WISŁAWA SZYMBORSKA - ur. 2 lipca 1923 r.
NAGRODA NOBLA - 1996r.
Domeną twórczości Szymborskiej są małe formy liryczne. Autorka najczęściej porusza tematykę osobista i refleksyjną. Jej krótkie utwory głęboko nasycone treścią odsłaniają światopogląd artystki. Zadumę nad światem pełnym zjawisk zadziwiających, światem, w którym "wydarzył się" człowiek. Ludzki los, ukazywany jest w sposób dwoisty, jest jednocześnie doniosły i śmieszny. Człowiek to dumna i wzniosłą istota, a przy tym znikoma, ulotna i niedoskonała. Ta dwoistość wynika też z dystansu poetyckiego, jaki obiera podmiot liryczny jej wierszy, raz jest to perspektywa uczestnika w ludzkim życiu, postawa obserwatora od wewnątrz, wtedy człowiek jawi się jako istota szczególna, godna podziwu, a czasem współczucia. Poetkę "wzrusza poszczególność" każdego człowieka. Inaczej jest, gdy podmiot liryczny spogląda na świat z dużej odległości, z perspektywy lat i kosmosu. Człowiek wówczas jawi się jako przelotne i trochę przypadkowe zjawisko, jest śmieszny w swych górnolotnych dążeniach i dalekosiężnych planach. Wiersze Szymborskiej wykazują też dużą jedność stylowo formalną. Poetka preferuje formy krótkie i zwarte, nasycone treścią. Częste są u niej odwołania do osiągnięć nauk ścisłych. Najbardziej chyba charakterystycznym rysem jej stylistyki jest operowanie paradoksem i rozbijanie frazeologizmów. Przeinaczanie starych zwrotów nadaje im nowe znaczenie i pozwala dostrzec niezwykłość w codzienności.
Wisława Szymborska jest też autorka popularnych limeryków, krótkich zabawnych wierszy o lekkiej, czasem nawet sprośnej treści, będących wyrazem poetyckiego kunsztu i dużego poczucia i wyczucia humoru.
Nieco na marginesie twórczości poetyckiej powstawały przez wiele lat liczne felietony publikowane najpierw w prasie, a później wydane w formie książkowej, zatytułowane "Lektury nadobowiązkowe" (1973, 1976, 1992, 1996).
Popularność Szymborskiej narastała powoli i dopiero przyznani jej nagrody Nobla w 1996 roku spowodowało nagłą masową sprzedaż jej tomików w Polsce. Twórczość poetki nie jest łatwa w odbiorze, choć pozornie prosty styl sprawia wrażenie przystępności. Ta poezja stawia odbiorcy duże wymagania, toteż początkowo zdobyła sobie uznani w kręgu znawców, jednak szersza publiczność nie był zbyt zainteresowana subtelna grą w odkrywanie znaczeń. Poezja Szymborskiej przekroczyła granice Polski w 1956 roku, kiedy to powstały pierwsze przekłady. Po nich posypały się kolejne, tak, ze w przeciągu kolejnych czterdziestu lat, do czasu przyznania jej nagrody Nobla można było czytać Szymborską w trzydziestu językach. Prestiżowa nagroda jeszcze wzmogła zainteresowanie Polką na całym świecie. Międzynarodową popularność zawdzięcza przede wszystkim uniwersalna problematyką ogólnoludzką aktualną na wszystkich kontynentach.
Wisława Szymborska ukończyła socjologię i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Zadebiutowała w 1945 roku wierszem "Szukam słowa", w którym już zaznacza się dążenie do precyzji poetyckiego wyrazu. We wczesnej twórczości odciska się piętno przeżyć wojennych, które później przybiera formy bardziej ogólnej refleksji nad natura człowieka. Kwestia odpowiedzialności jednostki za masowe zło, poszukiwanie własnej roli poetyckiej w świecie zdegradowanym przywołuje na myśl także rozważania Różewicza, jednak te ujmowane są w zupełnie innej poetyce.
Jest też w twórczości noblistki krótki okres fascynacji ideą socjalizmu, czego owocem były tomiki: "Dlatego żyjemy (1952) i "Pytania zadawane sobie" (1954). Początkiem "właściwej" twórczości poetki jest zbiór "Wołanie do Yeti" (1957). Później ukazywały się kolejno "Sól" (1962) , "Sto pociech" (1967), "Wszelki wypadek" (1972), "Wielka liczba" (1976), "Ludzie na moście" (1986), "Koniec i początek" (1993).
W 1996 roku Szwedzka Akademia Królewska przyznała jej literacką nagrodę Nobla za: "poezję, która z ironiczną precyzją odsłania prawa biologii i działania historii we fragmentach ludzkiej rzeczywistości". Wcześniej poetka była wyróżniana już wielokrotnie m.in. Nagrodą Fundacji im. Kościelskich (1960), nagrodą Polskiego PEN Clubu (1980, 1996), Nagrodą Goethego (1991), Nagrodą Herdera (1995), a także honorowym członkostwem Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury (2001).
