BAROK jest to kierunek w kulturze europejskiej. Epoka ta rozpoczęła się około XVII. Koniec przypada na pierwszą połowę XVIII wieku.

Kolebka baroku były Włoszechy . Swoim zasięgiem objął także niektóre kraje Ameryki Łacińskiej.

Samo słowo barok pierwotnie oznaczało nieregularności i dziwactwa w sztuce.

W estetyce pojawił się w połowie XIX wieku. Użyli go J. Burckhardt i W. Lübke na określenie zwyrodniałego stylu renesansowego.

Rehabilitacja baroku dokonała się w pracy pt. "Renaissance und Barock 1888, wyd. 5 1961" autorstwa C. Gurlitta i H. Wölfflina.

Porębowicz w monografii o J.A. Morsztynie użył nazwy barok do określenia stylu literackiego.

Po raz pierwszy o baroku jako epoce napisał B. Croce. Uważał cechy barokowe za sprzeczne z artyzmem.

Badania i analizy tak szerokiego pojęcia jakim jest bez wątpienia barok udowadniają i wskazują na różnorakie związki. Są to zarówno związki sztuki , literatury z innych dziedzinach sztuki, ale także z myślą społeczną. Te wszystkie związki są wynikiem odmiennego charakteru epoki w różnych narodach i kulturach.

Problematyką baroku w krajach słowiańskich zajmowali się E. Angyal i D. Čiževsky .

Badacz A. Hauser wyróżnił następujące rodzaje baroku:

  • barok dworsko-katolicki
  • mieszczańsko-protestancki
  • pierwszy sensualistyczny inna nazwa monumentalno-dekoratorski
  • drugi klasycystyczny ten rozwijał się głównie we Francji

Kultura baroku ukształtowana została w okresie sporów religijnych. Zaliczyć możemy do nich dwa najważniejsze reformację i kontrreformację. Ponad to poruszano inne kwestie między innymi teologiczne. (problem stosunku Biblii do nauki, jansenizm, gallikanizm). Ważne były też kwestie filozoficzne (krytyka filozofii klasycznej i scholastyki w imię subiektywizmu i sceptycyzmu).

W epoce tej miały także miejsce próby tworzenia syntezy wiedzy , duża zasługa należy się tu rozwojowi nauk przyrodniczych. W naukach tych najistotniejsze stawały się pojęcia nieskończoności i skończoności.(Kartezjusz)

W dziedzinie teologii w dalszym ciągu zajmowano się zagadnieniem łaski, wolnej woli i predestynacji.

Religijnym wyrazem baroku stała się tak zwana "pobożność barokowa". Jej cechy to uczuciowość tryumfalizm, moralizatorstwo i przewaga obrzędu liturgicznego nad refleksją wokół głównych prawd wiary.