Od swych początków literatura była dla człowieka źródłem idei, wzorów postaw i systemów moralnych a także wzorców osobowych. Doktor Kościoła, święty Augustyn powiedział:
"Człowiek nie może niczego nauczyć drugiego człowieka.
Może mu tylko pomóc wyszukać prawdę we własnym sercu."
Właśnie w literaturze starożytnej można odnaleźć pomoc pozostawioną nam przez przodków.
Wiele spośród starożytnych ideałów pozostaje nadal ważnymi i aktualnymi. Ta właśnie uniwersalność czyni ze starożytności epokę wartą poznania i niepowtarzalną. Dla wielu dzisiejszych czytelników starożytne wartości i zalecenia moralne są ich drogowskazem w kierunku dobrego życia.
Całą literaturę i kulturę antyczną, wraz z jej historią, tradycją i wszelkimi odniesieniami najlepiej podsumowują słowa jednego ze starożytnych poetów - "non omnis moriar", powiedział Horacy. Nie wszystek umrę. Miał całkowitą rację - jego dzieła i przesłanie żyje przecież nadal.
Kultura Zachodu ma jeszcze jedno niewyczerpalne źródło odpowiedzi na pytania, jakie stawia człowiekowi życie - Biblię, albo księgi Starego i Nowego Testamentu. Zawiera ona oczywiście przede wszystkim prawdy wiary, ale nie mniej interesująca i przydatna może być dla niewierzących. W końcu to na Biblii opierały się postacie tak wybitne jak Matka Teresa z Kalkuty lub papież Jan Paweł II. Była ona dla nich nie tylko księgą wiary, ale i mądrości. Pismo Święte powinno służyć nie tylko świętym ludziom - każdy przeciętny grzesznik może znaleźć w nim coś dla siebie. Pełna jest w końcu Biblia mądrości i wartości, z niej czerpać można pozytywne wzory postępowania, które oferują spokój ducha i bezpieczeństwo. To właśnie Biblia jest doskonałym drogowskazem pokazującym ścieżki omijające zło. Niezależnie, czy jesteśmy chrześcijanami, czy nie, Pismo Święte jest wielkim i mądrym dziełem pełnym prawdy o człowieku, a nie tylko Bogu. Dla wielu w przeszłości Biblia była jedyna znana książką, ale nie byli oni gorsi czy głupsi od erudytów.
Całe nasze życie składa się z decyzji, postanowień oraz, niestety, błędów i trudności. Nie każdemu dane jest osiągnąć życiowy cel. Mało tego - udaje się to nielicznym! Najbardziej zadowoleni odchodzą z tego świata ci, którzy coś pozostawili. A najlepszą rzeczą, jaką można pozostawić potomnym jest życiowa mądrość pomagająca uniknąć błędów lub chociaż złagodzić ich skutki. Warto sobie uświadomić, że epoka, którą przywykliśmy nazywać Starożytną trwała o wiele dłużej, niż wszystkie epoki literatury polskiej! Nie ma się więc co dziwić, że zgromadzona w tak długim czasie mądrość przetrwała do dziś przynajmniej w sporym fragmencie. Z kultury starożytnej wywodzą się dwie szczególnie ważne dziedziny aktywności umysłowej człowieka - etyka i filozofia. A ich nośnikiem przez liczne wieki było nic innego jak literatura.
Współczesny człowiek jest zewsząd atakowany przez rozmaite teorie, racje i recepty, których naczelnym przesłaniem jest - żyj tak, jak ja mówię, a będzie ci dobrze. Lepiej jednak, zanim zaczniemy im wierzyć, warto najpierw zastanowić się, czy ktoś już tego nie proponował i nie popełnił błędu. W większości przypadków odpowiedź znajdziemy w mitologii, literaturze starożytnej lub w Biblii. Wszelkie określenia opisujące stosunek człowieka do siebie, innych ludzi i świata znalazły się przecież już tam.
Literatura może pomóc nam w zaspokojeniu bardziej przyziemnych potrzeb, niż tylko odpowiedzieć nam, jak winniśmy żyć. Wystarczy powiedzieć, że niektórzy badacze uważają, że cała literatura Zachodu napisana po Chrystusie jest tylko przeróbką mitologii i dzieł greckich. W końcu mitologia ocaliła dla potomności niezliczone opowieści, przesłania, nauki i postacie. A one przecież budują nasze własne wartości i postawy. Sięgamy po antyczną literaturę równie często, co nasi przodkowie i pozostaje mieć nadzieję, że ten ogrom mądrości życiowej nigdy nie zostanie utracony.
